Ärine, ar-ojdany men imany bolsa.
Oqyrmanǧa tüsınıktı boluy üşın äŋgımenı arydan bastalyq.
Keşelı-berı internettı aqtaryp otyryp ekı bırdei jaŋalyqqa közım tüstı.
Bırınşısı, Bırıkken Arab Ämırlıkterı şeihtaryna Qazaq dalasynda qūsbegılık qūryp, demalys jasauyna rūqsat berıppız. Qoş delık! Būl şeihtar aulanatyn qūstardy äuelı köptep ösırıp, ien dalaǧa ūşyrady, keiın solardy aulaidy. Būǧan deiın de olar kelgen, būdan keiın de keledı. Qonaqjai halyqpyz, dostyqqa ärqaşan da esıgımız aşyq. Şeihtardyŋ Qazaqstanǧa degen közqarastary jaqsy, basymyzǧa kün tüskende kömek qolyn sozyp ta otyrady. Byltyrdan berı bızdıŋ elımızge ūşaqtarmen gumanitarlyq kömekterın de jıbergen. Şymkentte ülken meşıt jäne «Ana men bala» ortalyǧyn salyp berdı. Ekı eldıŋ basşylary da jiı kezdesıp tūrady. Bızdıŋ myŋdaǧan turist Dubaidan şyqpaidy. Jalpy, Qazaqstan men BAÄ qatynasy qalyŋ, syilastyǧy joǧary elder deuge keledı.
Ekınşı jaǧynan jaŋalyǧym, Qytai Bangladeşke «Sinofarm» vaksinasynyŋ bır dozasyn 10 AQŞ dollaryna satyp, onyŋ dozasyn 15 dollardan alyp jatqanyn basqa elder estıp qoiyp, halyqaralyq janjal bolyp jatyr eken. İä, sız qatelesken joqsyz, «Sinofarm» vaksinasy jaqynda ǧana Qazaqstan ärbır dozasyn 31,1 dollardan qyp-qyzyl şyǧyn aqşaǧa satyp alǧan «Haiat-vaks» vaksinasynyŋ originaly. Bärımız avtokölıgımızge qosalqy bölşek alamyz, ony bılemız, original men dublikattyŋ baǧasynyŋ aiyrmaşylyǧy ekı ese köp ekenın. Al, «Haiat-vaks» vaksinasy «Sinofarmnyŋ» vaksinasynyŋ dublikaty.
Endı osy ekı jaŋalyqty özara bailanystyruǧa talpynyp köreiık. Oŋai emes. Originalyn jūrttyŋ balasy 10 dollarǧa alyp jatqanda , qazaq onyŋ dublikatyn 31,1 dollarǧa salyp alǧanyna myŋ alǧysyn aityp, jalynǧandai bolyp otyrmyz. Kımnen deseŋızşı? Jaqyn mūsylman elınen. BAÄ-den. Būl el jer jahanǧa qaiyrymdylyq şaralaryn jasaumen mäşhür el, jylyna qanşama elderge milliardtaǧan dollar qarajatty qaiyrymdylyqqa jūmsaidy. Osy el myŋdap, qoidai qyrylǧan elge koronavirusqa qarsy vaksinany halyqaralyq naryqtaǧy baǧasynan artyq etıp bızge satty. Osydan taǧy da baiyp ketetınıne senbeimın. Öz baǧasyna demei-aq qoiaiyn, eŋ arysy bır dozasyn 5 dollardan satsa da ziian şekpesıne senımdımın. Olardyŋ şyǧaryp otyrǧan vaksinasynyŋ baǧasynyŋ zauyttaǧy qūny 1-2 dollardan da aspaidy eken.
Al endı, halyqaralyq qauymdastyq «Vaksinalyq Marşal jospary» dep atap jürgen, damyǧan elderdıŋ vaksinaǧa qoly jetpei jürgen elderge vaksinany tegın nemese öz baǧasyna arzan bereiık degen saiasaty bızdıŋ ekı eldıŋ arasynda qoldanylmai qalǧany qandai ökınıştı!
Maqalamnyŋ basyndaǧy 11 milliard teŋgege qaita oralaiyn. Qazaqstan 1 million dozany 31,1 million dollarǧa satyp aldy. 1 million dozany 5 dollardan eseptesek, 5 million dollar bolatyn edı. 31,1 millionnan 5 millionda alyp tastasaq, 26,1 million dollar özımızge qalatyn edı ǧoi. Dollardyŋ qazırgı kursy 428 teŋge desek, būl qarajat 11 milliard teŋgeden asyp ketedı eken. Endıgı maqsat, Ämırlıkterdıŋ şeihtaryn ar-ojdan men imanǧa şaqyryp, vaksina boiynşa 31,1 million dollarlyq mämılenıŋ dos ärı mūsylman elderdıŋ arasynda jasalyp ketkenın ülken qatelık dep baǧalap, ärbır dozany 5 dollardan qaita eseptetıp, artyq tölengen 26,1 million dollardy Qazaqstan halqynyŋ paidasyna qaitaru turaly tapsyrma beruın ötınıp sūraimyn. Bälkım, satuşy ūiym – «Julpar» kompaniiasy aŋqau qazaqtardy körıp, pysyqtyq jasap, satyp ta jıbergen şyǧar. Ol kommersiialyq ūiym, mümkın ol jaǧynan būl kompaniiany tüsınuge de bolady. Bıraq, aityp ötkenımdei, dıni nanym, dostyq qatynastar, qaterlı auruǧa qarsy qara halyqtyŋ müddesı jaǧynan mūndai qulyq eşkımge de jaraspaidy. Sondyqtan da, bükıl Qazaqstan men qazaq halqynyŋ atynan artyq tölenıp ketken qarajatty qaitaryp beruın sūraimyn. Būl aqşa bızde 2 bırdei balalar auruhanasyn saluǧa jetedı. Būl myŋdaǧan balalardyŋ densaulyǧyn tüzeuge sebepşı bolady. Osy ıstı jüzege asyrsa, Ämırlıktıŋ şeihtary da ülken sauapqa qalatyn bolady. Osylai jasap, mol sauaptyŋ astynda qalyŋyzdar, mūsylman bauyrlar!
Būl maqalany «BAQ turaly» zaŋǧa säikes, jurnalisttık sūrau dep baǧalaudy sūraimyn. Syrtqy ıster ministrlıgı men Densaulyq saqtau ministrlıgı osy ötınıştı qarap, Ämırlıkter şeihtaryna jetkızıp, jauap alularyn sūraimyn.
Bekbolat QARJAN,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
