"Adyrna" ūlttyq portaly Qazaqstan Respublikasynyŋ Sauda jäne integrasiia ministrlıgıne "Azyq-tülık baǧasyn ūstap tūruǧa byltyr 30 mlrd. teŋge, al biyl 50 mlrd. teŋge qarjy bölınıptı. Jyl basynan bergı resmi statistika boiynşa azyq-tülık baǧasy 6,7% ösken. Beiresmi tıptı köp deidı. Būl ekonomikanyŋ naşarlaǧanynyŋ körsetkışı me?" degen saual joldaǧan edı. Saualymyzǧa tömendegıdei jauap aldyq. Jauap mätının özgertpei, tolyq berudı jön kördık. Ministrlık jauaby:
Işkı sauda qaǧidalaryna säikes ışkı sauda subektısı äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧalaryn qospaǧanda tauarlarǧa baǧaslardy erkın aiqyndaidy.
Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧalaryn tūraqtandyru boiynşa ūsynymdar äzırleu maqsatynda Ministrlık apta saiynǧy negızde olardyŋ baǧalaryna monitoring jürgızedı. 2021 jylǧy 13 şıldedegı jaǧdai boiynşa äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasy jyl basymen salystyrǧanda 10%-ke östı.
Aǧymdaǧy jyldyŋ basynan bastap barlyq tauarlar arasynda säbız 175,5%-ke, kartop 67,7%-ke, künbaǧys maiy 21,9%-ke, piiaz 19,9%-ke, qaraqūmyq jarmasy 12,8%-ke, qant 11,2%-ke edäuır qymbattady. Äleumettık maŋyzy bar 19 tauardyŋ 16-sy boiynşa baǧa ösımı baiqalady.
Rojkiǧa baǧalar tūraqty. Baǧanyŋ tömendeuı kürış (-7,7%) jäne jūmyrtqa (-6,1%) boiynşa baiqalady.
Kökönısterdıŋ mausymdyq baǧa ösımı (qorlarynyŋ qysqaruy men qymbat baǧadaǧy import) jäne tauarlardyŋ älemdık baǧa ösımınıŋ ışkı naryqqa äserı baǧa ösımınıŋ negızgı sebepterı bolyp tabylady.
Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna baǧalardy tūraqtandyru jönındegı negızgı şaralar azyq-tülık tauarlarynyŋ öŋırlık tūraqtandyru qorlaryn qalyptastyru jäne «ainalym shemasy» şeŋberınde jeŋıldıktı qaryzdar beru bolyp tabylady.
Jyl basynan berı tūraqtandyru qorlarynan 24,5 myŋ tonna azyq-tülık ıske asyryldy, 9,3 myŋ tonna satyp alyndy.
Aǧymdaǧy jylǧy 8 şıldedegı jaǧdai boiynşa tūraqtandyru qorlarynda 18,7 myŋ tonna äleumettık maŋyzy bar tauarlar, onyŋ ışınde ūn – 9,7 myŋ tonna, qant – 3,3 myŋ tonna, makaron – 1,4 myŋ tonna, kürış –
0,9 myŋ tonna jäne t.b. bar.
Sonymen qatar, şamamen 31,8 myŋ tonna tauar, onyŋ ışınde 15,9 myŋ tonna kartop, 5,3 myŋ tonna piiaz, 5,3 myŋ tonna säbız jäne t.b. jetkızuge forvardtyq şarttar jasaldy.
Jergılıktı biudjetterden «ainalym shemasy» boiynşa jeŋıldıktı qaryzdar beruge 33,2 mlrd. teŋge bölındı.
Baǧalardyŋ mausymdyq auytquy kezınde tūraqtandyru qorlaryndaǧy äleumettık maŋyzy bar tauarlar naryqtyq baǧadan 20-30%-ke tömen, «ainalym shemasy» şeŋberındegı tauarlar naryqtyq baǧadan 25-40%-ke tömen baǧada satylady.
Būdan basqa, Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2021 jylǧy 11 nauryzdaǧy otyrysynda maqūldanǧan Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna baǧalardy tūraqtandyru jönındegı jol kartasynyŋ
ıs-şaralaryn oryndau boiynşa jūmys jürgızude.
Atap aitqanda, Auyl şaruaşylyǧy ministrlıgı azyq-tülık önımderınıŋ naqty qoljetımdılıgın qamtamasyz etu jäne ışkı naryqty otandyq azyq-tülık tauarlarymen molyqtyru boiynşa jūmys jürgızude, aǧymdaǧy jyly «Azyq-tülık kelısım şart korporasiiasy» ŪK» AQ satyp alynatyn önımder tızbesın 9 daqylǧa deiın keŋeittı: jūmsaq bidai, qatty bidai, arpa, künbaǧys, raps, zyǧyr, qaraqūmyq, sūly, soia.
Bügıngı künge rūqsat etılgen şektı bölşek sauda baǧasy 7 öŋırdıŋ aumaǧynda qoldanylady. Baǧalardy tūraqtandyru maqsatynda memlekettık organdar Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ 2021 jylǧy 11 nauryzdaǧy otyrysynda maqūldanǧan Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna baǧalardy tūraqtandyru jönındegı jol kartasynyŋ ıs-şaralaryn oryndau boiynşa jūmys jürgızude.
Jol kartasyn oryndau şeŋberınde Bäsekelestıktı qorǧau jäne damytu agenttıgı bäsekelestıkke qarsy kelısılgen ıs-äreketterdıŋ, üstem nemese monopoliialyq jaǧdaidy terıs paidalanudyŋ belgılerı boiynşa būzuşylyq belgılerınıŋ boluy turaly 50 habarlama şyǧardy.
77 auyl şaruaşylyǧy tauaryn öndıruşılermen aşyq baǧa belgıleudı qamtamasyz etuge baǧyttalǧan monopoliiaǧa qarsy komplaenster jasaldy. Aǧymdaǧy jyldyŋ 1 nauryzynan bastap elımızde 1 531 auyl şaruaşylyǧy järmeŋkesı ötkızıldı.
Elımızdıŋ barlyq öŋırlerınde sauda obektılerımen jäne äleumettık maŋyzy bar tauarlardy öndıruşılermen baǧalardy tūraqtandyru jäne tömendetu turaly kelısımder jasaldy. Kelısımder 15 958 auyl şaruaşylyǧy tauaryn öndıruşılermen jäne sauda obektılerımen jasaldy.
«Ainalym shemasy» tetıgın qarjylandyrudy 50 mlrd.teŋgege deiın jäne 10 mlrd. teŋgenı forvardtyq satyp aludy ūlǧaitu josparlanuda.
Būdan basqa, el aumaǧynan ūsaq jäne ırı qara maldyŋ analyq basyn alty ai merzımge (2021 jylǧy 26 nauryzdan 2021 jylǧy 26 qyrküiekke deiın) äketuge uaqytşa tyiym salyndy.
Ministrlık EAEO elderı men Ortalyq Aziia öŋırınıŋ ūqsas jüielerıne integrasiialai otyryp, Ūlttyq tauar ötkızu jüiesın (būdan ärı – ŪTJ) qūru jönındegı jūmysty jalǧastyruda.
Qazaqstanda ol 24 köterme-taratu ortalyqtarynan (būdan ärı – KTO) tūratyn bolady. KTO jelısı tauar ötkızu jüiesınıŋ negızgı qatysuşylary arasyndaǧy bailanystyruşy buynǧa ainalady jäne öndıruşılerdı, reteilerlerdı, jetkızuşılerdı bır klasterge bırıktıredı.
Jalpy alǧanda, tauar ötkızetın ekojüienı qūru eldıŋ öndırıstık jäne sauda salasynyŋ damuyna jaŋa serpın beredı, auyl şaruaşylyǧy önımderı öndırısınıŋ kölemın ūlǧaituǧa, azyq-tülık tauarlarynyŋ baǧasyn tūraqtandyruǧa, salyq salynatyn bazany ūlǧaituǧa, önımnıŋ köleŋkelı ainalymyn zaŋdastyruǧa, jaŋa jūmys oryndaryn qūruǧa jäne jalpy alǧanda, oŋ makroekonomikalyq äser etuge mümkındık beredı.
Sonymen qatar, kökönıs önımderıne baǧanyŋ negızsız ösuıne jäne dürlıguge jol bermeu maqsatynda «Azyq-tülık korporasiiasy» ŪK» AQ mausymaralyq kezeŋde äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık önımderın jetkızu mümkındıgın qarastyruda. Erte kökönısterdı qolaily baǧamen kepıldendırılgen ötkızu olardyŋ tūraqty öndırısıne yqpal etedı.
Osy jyldyŋ 1 şıldesınen bastap äkımdıkterdıŋ sauda üstemesı men syiaqysynyŋ saqtaluyn baqylaudy jüzege asyru qūzyretın közdeitın normalar küşıne enetının habarlaimyz. Äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlaryna sauda üstemesınıŋ mölşerın saqtau jäne syiaqy bölıgınde täuekel därejesın baǧalau ölşemşarttaryn jäne tekseru paraqtaryn bekıtu üşın Qazaqstan Respublikasy Sauda jäne integrasiia ministrınıŋ
2021 jylǧy 30 mausymdaǧy № 439-NQ jäne Qazaqstan Respublikasy Ūlttyq ekonomika ministrınıŋ 2021 jylǧy 1 şıldedegı № 68 bırlesken būiryǧy qabyldandy. Memleket basşysynyŋ Qazaqstan Respublikasy Ükımetınıŋ aǧymdaǧy jylǧy 10 şıldedegı keŋeitılgen otyrysynda bergen tapsyrmalaryn oryndau maqsatynda Ministrlık qoldanystaǧy qūraldardyŋ tiımdılıgıne baǧalau jürgızu jäne äleumettık maŋyzy bar azyq-tülık tauarlary baǧasynyŋ ösuın tejeu jönındegı jaŋa, neǧūrlym tiımdı şaralar toptamasyn jinau boiynşa jūmys jürgızude.
"Adyrna" ūlttyq portaly
