2015 jylǧy devalvasiia qaitalanuy mümkın. Elımızdegı tanymal ekonomisterdıŋ bırı osyndai boljam jasap otyr. Ūlttyq Bank osyǧan deiın jyldyq infliasiia 7,9 prosenttı qūrap otyr dep aqpar taratqan edı. Alaida sarapşylar, qazırgı qymbatşylyqty eskersek, būl sifrlardyŋ şyndyqqa janasuy ekıtalai deidı. Sonda kımge senemız? Būl turaly «Euraziia» bırınşı arnasy habarlaidy.
«Elımızdıŋ qazırgı ahualy bızge tym tanys kartina».
Sarapşy Arman Baiǧanov: «Ekonomikamyzdyŋ bügıngı küiı 2015 jyldyŋ tamyz aiyn eske salady», deidı. Osydan alty jyl būryn teŋge auqymdy devalvasiiaǧa ūşyrap, aqş valiutasynyŋ qūny kürt köterılıp ketıp edı. Sol jyldary da Ūlttyq bank töl teŋgemız qūldyramaidy dep halyqty osynşa sendırıp baqqan. Sodan berı dollar baǧamy 400-dıŋ ainalasynda saqtalyp keledı. ARMAN BAIǦANOV, EKONOMİST:
«Mäsele bızdıŋ Qazaqstan Rossiiamen, basqa memlekettermen eksport-import, ärtürlı tauarlar, satyp alynady. Sebestoimost ösken jaǧynankonkurentsposobnost naryq boiynşa öte tömenbolyp qalady. Kazaqstanskiiproizvoditeldarda»
Ūlttyq Banktıŋ derekterı boiynşa, mausymaiyndaǧy jaǧdaiǧa säkes, jyldyq infliasiia 7,9%-dy qūrap otyr. «Bıraq eldegı jappaiqymbatşylyqty esepke alsaq, ūlttyq bank ūsynǧan statistikaǧa senu qiyn», deidı sarapşy. Jaǧdai alaŋdauǧa tūrarlyq. İnfliasiialyqprosester betımen ketıp, baqylanbaityn küigejettı dep otyr ekonomist. Basty boljam sol 2015 jyldaǧydai kurs bırden ekı esege artyp ketpesede, 5-10 paiyzǧa ösuı äbden mümkın. ARMAN BAIǦANOV, EKONOMİST:
«Osy konkurensiia imenno ekonomika ösıru üşın basqamemlekettermen, ūlttyq bank, tochno uaqytyn aitaalmaimyn osy jyl ma, jyldyŋ aiaǧy ma, mojet kelesı jyly konkurensiia joǧarylatu üşınkurstyŋ dollaryn ösıruı mümkın».
Ekonomist aityp otyrǧan bäseke - bızdıŋ eldegıtauarlar qūny. Euraziialyq odaq qūramyndaǧy özgeeldermen salystyrǧanda, baǧanyŋ äldeqaidaartuyna bailanysty qazaqstandyq käsıpkerlerbäsekege qabıletsız bolyp qalady. Al būl saiypkelgende eksport arqyly küneltıp otyrǧanköptegen kompaniialardyŋ bankrottyǧyna alypkeledı. LIаZZAT NŪRǦALİQYZY, EKONOMİST-SARAPŞY:
«Bız Reseidıŋ rublıne täueldımız. Al reseidıŋ ekonomikasy batys elderınıŋ salatynsanksiiasyna bailanysty bolady da. 01:48 Bızdıŋendı mūnaiymyz syrtqa şyǧatyn baǧasy bırşamaköterıletın bolsa, teŋgenıŋ qūny şamalytūraqtalyp nemese taǧy da bır şamaly ösımkörsete me degen ümıt bar».
Özara tauar ainalymy ülken elderdıŋ valiutalary qai kezde de bır-bırıne äser etpei tūrmaidy. BūlQazaqstan men Reseige de tän. Bailanys berıkbolǧan saiyn valiutalardyŋ yqpaly da küştı. Aita keteiık, ötken jyly Qazaqstan men Reseiarasyndaǧy sauda ainalymy 8,6 mlrd dollarǧajetken.
