Reseilık jurnalist jäne jazuşy Mihail Zygar Dmitrii Gordonǧa bergen sūhbatynda 2005 jyly narazylyq bıldıruşılerdı jappai atyp tastaǧannan keiıngı künı Özbekstandaǧy Ändıjan qalasynda körgenderın aitty.
Zygar jäne 2000 jyldardyŋ basyndaǧy köptegen ırı qaqtyǧystardy öz közımen körıp, soǧys tılşısı bolyp jūmys ıstedı. Būrynǧy "Dojd" telearnasynyŋ bas redaktory Ändıjan oqiǧasy oǧan eŋ qatty äser etkenın moiyndady.
"Ändıjandaǧy atys - men körgen eŋ qorqynyşty oqiǧa. Adamdardyŋ qalai ölgenın köru, oqtyŋ qalai tigenın sezu qorqynyşty. Men qaladaǧy az jurnalistıŋ bırı boldym. 2005 jyldyŋ 13 mamyrynda bolǧan köterılıs kezınde qalada jūmys ısteitın jurnalisterdıŋ barlyǧy derlık qala syrtyna şyǧaryldy. Ūzaq jyldyq tiraniianyŋ äserı, jergılıktı şeneunıkter kez kelgen käsıpkerdı ūstap alyp, ūzaq uaqytqa türmege qamai berudıŋ äserınen 2005 jylǧa qarai qalada jūmysqa qabılettı er adamdardyŋ barlyǧy derlık türmede otyrdy. Qyrǧyzstanda bolǧan türlı -tüstı revoliusiialardyŋ äserınen, şekaralas Ändıjanda da köterılıs būrq ete qaldy", - deidı ol.
https://youtu.be/afNEtTW0dRI
Onyŋ aituynşa köterılısşıler qaladaǧy türmenı basyp alyp, bır kün boiy ūstap tūrǧan.
"Olar sosyn qaladan barlyq jurnalisterdı şyǧardy da, ışkı äskerdı kırgızdı. Äsker alaŋdaǧy halyqqa kım ekenıne qaramastan oq jaudyrdy. Men halyqty atyp jatqanda bolmadym, kelesı künı taŋerteŋ qalaǧa kırudıŋ amalyn taptym, ol sätte älı alaŋnan mäiıtterdı äkete qoimaǧan edı. Menıŋ sanaǧym boiynşa alaŋda 1,5 myŋ adamnyŋ mäiıtı jatty. Būl tek qana menıŋ esebım emes, sonymen qatar qalada bolǧan qūqyq qorǧauşylar da solai deidı", - deidı Zygar.
Ol özınıŋ esınen eşqaşan ketpeitın bır jaitty aitty.
"Menıŋ esımdı qalyp, köz aldyma ünemı keletın bır körınıs bar. Qalada künı boiy jaŋbyr jauǧan edı, halyqty atu sätı de nösermen tūspa-tūs keldı. Adamdar atqan sätte, jan-jaqqa qaşa bastaǧan. Būl qala oŋtüstıktıŋ eŋ ystyq qalasynyŋ bırı, qala halqy jeŋıl aiaq kiımmen jüredı. Jauyn jauyp, atys bastalǧanda halyq bytyrap qaşyp, aiaq kiımderı şaşylyp qalǧan. Qalada öte köp jeŋıl aiaq kiım jauyn suymen jan-jaqta jatty. Olardyŋ arasynda balalardyŋ aiaq kiımderı öte köp edı. Men balalardyŋ mäiıtterın körmedım, olardy bırınşı jinaǧany anyq, bıraq aiaq kiımderı şaşylyp jatty. Būl öte auyr jäne esımnen ketpeitın körınıs", -deidı ol.
Resmi derek boiynşa Ändıjan oqiǧasynda 187 adam qaza tapqan, alaida beiresmi olardyŋ sany 2 myŋǧa juyq.
"Adyrna" ūlttyq portaly
