Auǧanstan aimaqtyq qaru satatyn bazarǧa ainaluy mümkın. Auǧanstandaǧy AQŞ äskerı şyǧarylǧannan keiın, eldegı jappai dümpudı paidalanǧan Taliban radikaldy qozǧalysy eldıŋ bilıgın basyp alyp, AQŞ-tyŋ auǧan armiiasyna tabystaǧan qarudarynyŋ bıraz bölıgın tartyp aldy. Būl jaiynda amerikalyq Politico baspasy zertteuler jürgızıptı.
Politico baspasynyŋ aituynşa, AQŞ äskerı ketkennen keiın köp ūzamai tälıpter auǧandyqtar ornalasqan bazalardaǧy qarularǧa bas salǧan. Alǧaşqy kezdıŋ özınde-aq talibandyqtar AQŞ-tyŋ qūny milliard dollardy qūraityn soǧys tehnikalary men qarularyna iemdengen. Būl qarulardy AQŞ qorǧanys küşterı bırneşe jyldar boiy auǧandyqtarǧa kömek retınde jetkızıp otyrdy. Olardyŋ ışınde drondar, A-29 teznikalary, pikaptar, ūşaqtar bolǧan.
AQŞ-tyŋ qorǧanys ministrlıgınıŋ aituynşa, tälıpter sonda qalǧan taǧy da bıraz qarularǧa auyz saluy mümkın. Qazır AQŞ tarapy Auǧanstanda naqty qanşa qarulary jatqany jaiynda mälımetter bermei otyr. Al, bız aityp jürgen 88 milliard dollar 20 jyl boiy şyǧyndylmaǧan. AQŞ soŋǧy ekı jyldyŋ özınde Auǧanstannyŋ aǧartu men qorǧanys qauıpsızdıgı salasyna 83 milliard dollardy şyǧyndaǧan. Mūny Politico baspasy jaryqqa şyǧaryp otyr.
2003-2007 jyldar aralyǧynda AQŞ-tyŋ qorǧanys küşterı Auǧanstannyŋ qauıpsızdıgı üşın M-16 markaly 600 vintovoka, 76 myŋ avtomobil, 16 myŋ tünde körsetetın qūrylǧylar tapsyrypty. 2017-2019 jyldary 4,7 myŋ jol tehnikalary, 20 myŋ granatalar men granatamettar, san myŋdaǧan bailanys qūraldary tapsyrypty.
Al, 2021 jyly auǧandyq sarbazdarǧa 1000 dana 70mm-lık raketalar, 61 myŋ 40mm-lık snariadtar, 900 myŋ patron, 2 million 7,62mm-lık patrondar tabystalǧan.
Osy qarulardyŋ barlyǧy da auǧandyqtarǧa tälıpterden qorǧanu maqsatynda jetkızılgen. Tek jalǧyz ǧana tälıpter emes, Auǧan jerınde Al-Kaida men İGİL-dıŋ jasaqtaryna da qarsy tūru maqsatynda berılgen.
Osydan bıraz uaqyt būryn AQŞ prezidentı Djo Baiden "Auǧanstan halqy erlıkpen kürese almady, bız olarǧa qolymyzdan kelgen kömektıŋ barlyǧyn jasadyq. Auǧan bilıgı sarǧyrttyq pen jemqorlyqqa jol berdı. Sondyqtan jeŋılıs tapty" dep mälımdeme jasady. Qazır AQŞ-tyŋ tabystaǧan qarularynyŋ köp bölıgın tälıpter ielenıp aldy.
Bekbolat QARJAN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
