Almaty – Qazaqstannyŋ ǧylymi, bılım beru, mädeni, tarihi, ekonomikalyq, qarjylyq, industriialyq ortalyǧy, sondai-aq Orta Aziianyŋ klimattyq jaǧdaiy qolaily jerınde ornalasqan, kök jelekpen kömkerılgen eŋ äsem qalalarynyŋ bırı. Aqyn Äbdıldä Täjıbaev «Almaty» atty öleŋınde bylai deidı:
Almatymyz astanasy qazaqtyŋ,
Tūramyn men sol qalanyŋ özınde.
Rim da emes ol, Parij da emes maqtauly,
Ūqsasy joq bükıl dünie jüzınde.
Qala emes ol – sızder körgen, dostarym
Suretı onyŋ basqalardan özgerek.
Jyrlau üşın onyŋ jerın, aspanyn
Eskırmegen, estılmegen söz kerek.
Qai qalada osynşa alyp emender
Qöşelerge jaiyp qanat şyǧady.
Qai qalada altyn būirat terekter
Japyraǧymen köktı sürtıp tūrady
Ärbır gülge bır būlbūldan sairasa,
Är sūluǧa jyr şertedı bır aqyn.
Ärbır köŋıl joǧaryǧa qomdansa,
Būlttan da ärı tauymyz bar şyǧatyn,
Jelpıp ötse jıbek samal lebımen,
Aq jaŋbyr kep astanamdy şaiady.
Tartyp şeŋber boiaulary kögımnen
Qempırqosaq keŋ qūşaǧyn jaiady.
Süiuşıler kün men güldı janyndai
Almatyma – astanama kelıŋder.
Dostaryma kazaq dastarqanyndai
Aq peiılder jaiylǧanyn körıŋder!
Osy uaqytqa deiın Almatynyŋ jasyn anyqtau boiynşa bırşama zertteu jürgızılıp, igılıktı jūmystar jolǧa qoiyldy. Akademik Karl Moldahmetūly Baipaqov bır sūhbatynda «1858 jyly Abramova degen ölketanuşy Almaty turaly şaǧyn zertteuın jazǧan. Almaty turaly Vladimir Bartold pen akademik Älkei Marǧūlannyŋ, arheolog Kemel Aqyşevtyŋ jazǧan zertteulerı bar. Arǧydaǧy zertteuşılerdı aitpaǧanda, bergıdegı Almatyny zertteu ısınde Şoqan Uälihanov köp ız qaldyrǧan», – deidı. Elımızdıŋ aitöbel arheologtary men tarihşylarynyŋ Almatynyŋ jasyn «1000» dep belgılegenderı belgılı. Keibır ǧalymdar Almatynyŋ tarihy 1 myŋ jylmen de şektelmei, būdan da köne qala bolyp şyǧuy mümkın ekenın aitady. Almatynyŋ jasyn anyqtau kezınde tabylǧan kümıs teŋgelerge de arqa süieldı. Teŋgelerdegı «Almatu» degen sözdı alǧaş oqyǧan – numizmat Vladimir Nastich. Ǧalym «Almatu» keiınnen säl özgerıske ūşyrap, «Almaty» bolǧanyn tüsındıredı. Būl qazaq tarih ǧylymyndaǧy sensasiia boldy. Iаǧni Almatynyŋ san ǧasyrlyq tarihy bar ekenı däleldendı.
1998 jyldyŋ 1 şıldesınde Almaty qalasynyŋ märtebesı turaly jaŋa zaŋ qabyldandy. Soǧan säikes qazırgı taŋda Almaty qalasy respublikalyq maŋyzy bar qala bolyp esepteledı.
Almatyda qala künı jyl saiyn qyrküiek aiynda dästürlı türde atap ötıledı. «Alatau» dästürlı öner teatry (Teatr direktory: Rinat Zaitov) qala künıne orai tömendegı ıs-şaralardy ūiymdastyrady:
1) 18.09.2021 – Tıkelei efirde onlain-konsert
2) 19.09.2021 – Onlain formatta aitys (Teatr aqyndarynyŋ qatysuymen)
3) 18-20.09.2021 – «Süimeuge bolmaityn qala» (fotokörme)
4) 18-25.09.2021 – Teatrdyŋ kinozaldarynda tegın kinolar
5) 20.09.2021 – «Ūlytau» etno-rok tobynyŋ onlain-konsertı
6) 24.09.2021 – İran-Ǧaiyptyŋ «Än-Mūhit» qoiylymy (premera) (Bas rejisser: Jūldyzbek Jūmanbai) jäne t.b.
Tolyq aqparatpen Teatrdyŋ resmi instagram paraqşasy – alatau.theater-den tanysa alasyzdar!
Qala künı qūtty bolsyn!
Quanyş Jūmabekūly «Alatau» dästürlı öner teatry Ädebiet bölımınıŋ basşysy
