Euraziialyq Ekonomikalyq Odaqtyŋ jalpy Qazaqstanǧa kerı äserı jaily sän märte sarapşylar aityp ta, jazyp ta keledı. Bırı onyŋ saiasilanyp ketuınen saqtanu kerek dese, endı bırı odaq aiasynda Qazaqastan ülken şyǧyndarǧa tap boluda dep dabyl qaǧyp jatyr. Bır qyzyǧy endı atalmyş odaqty syltauratyp, Qazaqstannyŋ ışkı mäselesın syrtqa şyǧaryp, Reseiden kömek sūraityndar sany artqan syŋaily. 2021 jyldyŋ aqpanynda qazaqstandyq käsıpkerler Resei bilıgıne hat jazypty. 6 ai būrynǧy hatty Reseilık äleumettık jelı qoldanuşylary endı talqylap jatyr. «Metall synyqtaryn, öndırıs pen tūtynu qaldyqtaryn öŋdeitın käsıporyndardyŋ ūlttyq özın-özı retteitın ūiymy» qauymdastyǧynyŋ direktory Kovşevnyi Viktor Viktorovich pen «Ekınşı rettık metallurgiia önerkäsıpşılerınıŋ respublikalyq odaǧy» qauymdastyǧynyŋ töraǧasy Vladimir Iаkovlevich Dvoreskii Resei premerı Mişustinge mūŋyn şaǧyp, hat jazypty. Hattyŋ mänı bylai. Qos käsıpker Mişustinge «Qūrmettı Mihail Vladimirovich!» dep sypaiy negızde söz bastap, qysqartyp alǧanda kelesıdei mätındı jazǧan.
«Euraziialyq ekonomikalyq odaq (būdan ärı - EAEO) şeŋberınde ekonomikalyq qarym -qatynastyŋ tabysty damuyna müddelı Qazaqstan men Resei käsıpkerlerı özektı mäselelerge nazar audarudy jäne öz qūzyretıŋız şegınde Euraziialyq ekonomikalyq keŋestıŋ şeşımınıŋ oryndaluyna küş saludy sūraidy.
2020 jyldyŋ aqpan aiynan bastap Qazaqstan Respublikasynyŋ İndustriia jäne infraqūrylymdyq damu ministrlıgı tüstı jäne qara metaldardyŋ synyqtary men qaldyqtaryn eksporttauǧa tolyq tyiym salu turaly bastamany jüzege asyruǧa tyrysuda. Qazaqstan Respublikasynyŋ aumaǧy. Käsıpkerler ökılderımen qoǧamdyq talqylaular men konsultasiialardan, sondai-aq Odaqtyq kelısım normalaryna aiqyn qaişylyqtan keiın, ministrlık synyqtardyŋ eksportyna tyiym salynbaitynyn habarlady.
Alaida, 2020 jyldyŋ mamyr aiynyŋ ortasynan bastap, qandai da bır normativtık qūqyqtyq akt bolmaǧandyqtan, QTJ Qazaqstan Respublikasynan tys jerde synyqtardy jöneltu üşın avtokölıkterdı berudı toqtatty. Keiınnen QTJ eksportqa jıberılgen qara jäne tüstı metaldardyŋ qaldyqtary men qaldyqtary bar vagondardy tasymaldauǧa qabyldauǧa tyiym salatyn №39 būiryǧyn qabyldau arqyly mūndai tyiym saludy zaŋdastyruǧa tyrysty. Būl būiryq ışkı qūjat bolyp tabylady jäne zaŋdyq negızı joq.
EAEO elderınıŋ uäkılettı memlekettık organdarymen jürgızılgen monitoring pen bırqatar konsultasiialardan keiın, EEK Qazaqstan Respublikasynan qara jäne tüstı metaldardyŋ synyqtary men qaldyqtaryn eksporttauǧa şekteuler bar ekenın rastady.
Ükımet basşylary deŋgeiınde Euraziialyq ükımetaralyq keŋestıŋ 2020 jylǧy 4 jeltoqsandaǧy mäselenı qaita qarau kezınde EEK alqasynyŋ №125 şeşımınde körsetılgen tosqauyldyŋ baryn rastauymen aiaqtaldy. EAEO-ǧa müşe elderdıŋ ükımet basşylary Qazaqstan Respublikasynyŋ Ükımetıne osy şekteulerdı alyp tastaudy jäne EAEO-ǧa müşe memleketterge synyqtardy kedergısız jetkızudı qaita bastaudy ūsyndy. EAEO-ǧa müşe memleketter Qazaqstan Respublikasynyŋ öz mındettemelerın oryndauyn baqylauǧa jäne EEK-ke habarlauǧa şeşım qabyldady. 2021 jyldyŋ 1 aqpanyndaǧy jaǧdai boiynşa Qazaqstan Respublikasy şekteulerdı joiǧan joq. Metal synyqtary saudasy qalpyna keltırılmedı.
2020 jyly Qazaqstan Respublikasy Resei Federasiiasyna tüstı jäne qara tüstı metall synyqtaryn jetkızuge şekteuler engızgennen berı Qazaqstan käsıpkerlerı 500 myŋ tonnadan önımdı jetkızbegen. Käsıpkerlerden QTJ tarapynan vagon beruden bas tartu şeşımın alyp tastauǧa 200-den astam ötınışter tırkelgen. Joǧalǧan tauar ainalymy 15 milliardtan astam teŋgenı qūrady.
Bız engızılgen şekteuler men tyiymdardyŋ Qazaqstannyŋ qara jäne tüstı metaldar tapşylyǧyna eş qatysy joq ekenın jauapkerşılıkpen mälımdeimız. Sebebı Qazaqstannyŋ ışkı naryǧy tolyǧymen qamtamasyz etılgen. Qazaqstan Respublikasynda jyl saiynǧy synyqtardyŋ şyǧaryluy 5 mln tonna deŋgeiınde. Respublikanyŋ metallurgiialyq zauyttarynyŋ maksimaldy şyǧyny 1,4 million tonnadan aspaidy. 2019 jylǧy mälımetter boiynşa Resei Federasiiasyna metal synyqtarynyŋ eksporty 1,097 mln tonnany qūraǧan.
Būl jaǧdai Resei, Qazaqstan jäne EAEO elderınıŋ ekonomikasyna ziian keltıredı, sonymen qatar belgılengen normalardy, atap aitqanda, 2014 jylǧy 29 mamyrdaǧy Euraziialyq ekonomikalyq odaq turaly şarttyŋ 28-babynyŋ 3-tarmaǧyn öreskel būzady.
EEK Alqasy şeşımderı, sondai-aq Qazaqstan Ükımetınıŋ şekteulerdı alyp tastau turaly kepıldıkterınıŋ boluyna qaramastan, qazaqstandyq lobbister EAEO şeŋberınde metall synyqtarynyŋ erkın saudasyna sättı kedergı jasauda. Qazaqstan Respublikasynyŋ Premer-Ministrı Asqar Maminnıŋ būiryǧy ıs jüzınde oryndalmai keledı.
Odaqtyŋ barlyq müşelerı jergılıktı lobbisterdı üşın qoiylǧan şekteuler bır jaqqa qysqa merzımdı paida äkeletının tüsınuı maŋyzdy. Ūzaq merzımdı perspektivada kez kelgen kedergıler zaŋsyz şekteuler engıze otyryp, EAEO-ǧa müşe elderdıŋ ekonomikasyna, sondai-aq eldıŋ özıne eleulı ziian keltıredı.
Joǧaryda aitylǧandardy eskere otyryp, sızden, qūrmettı Mihail Vladimirovich, bızdıŋ elder arasyndaǧy saudaǧa qatysty qoldanystaǧy şekteulerdıŋ jaǧdaiyna aralasudy, tüstı jäne qara metaldardyŋ qaldyqtary men synyqtarynyŋ özara saudasynda kedergılerdı joiuǧa küş saludy sūraimyz» deptı.
Ärine, demokratiialyq qoǧamda kımnıŋ kımge hat jazǧany maŋyzdy emes şyǧar. Alaida kömektı öz bilıgı tūrǧanda, özge eldıŋ bilıgınen sūrau qanşalyqty dūrys?! Qazaqstan KSRO qūramynda emes, ortalyq ta Mäskeu bolyp tūrǧan joq. Öz bilıgı öz qolyndaǧy el. Käsıpkerlerdıŋ Qazaqstan bilıgınen kömek sūramai, Resei basşylyǧyna hat jazuy da qyzyq...
"Adyrna" ūlttyq portaly
