Aiaz aityp keldı. Apta basynan berı bastalǧan saryşūnaq aiaz qazır kärıne mınıp-aq tūr. Almatynyŋ ylǧaly -25 gradustyŋ özın kötere almai, saq-saq küledı. Şahardaǧy üisız-küisızderge baspana bolǧan beiımdeu ortalyǧy auzy-mūrnynan şyǧyp jatyr. 180 adamǧa şaqtalǧan mekemege qazırdıŋ özınde 200-ge juyq qaŋǧybas tūraqtaǧan. Aiaq-qoly üsıp, dalada qalyp, jansaqtau üşın kelıp jatqandary qanşama?! Bazar men temırjol vokzaldaryn jaǧalap, kündelıktı näpaqa tauyp jürgender de qara suyqtan toŋyp osynda aǧylypty. Qarly-boranda tapqan baspanasy, būl.
Jyl qūsy siiaqty: jazda qaŋǧyryp ketıp, qaiyr tılep küneltetınderdıŋ köbı kün suytsa, osynda qonaqtaidy eken. Üisız adamǧa būl da äjeptäuır baspana. Kün saiyn mai şainap, qazy-qarta jemese de, aştan öltırmeidı. Bızdı ortalyq qyzmetkerlerı özderı ertıp jürıp aralatty. Kärı-jasy aralas. Jüzderı synyq. Jataqhana tärızdı salynǧan ülken zaldyŋ bosaǧasyna deiın ekı qabat tösek qoiylǧan. Bız bırınen-bırı ülken, bırınen-bırı adamdarymen özgeşe tört zalǧa kırıp şyqtyq. Alǧaşqy ekeuınde jatqandardyŋ qyry syna qoimaǧan, sergekteu körındı. Üşınşısındegıler de sondai. Būl zalda jatqandar kündız jūmys ıstep, keşke qonalqaǧa keledı eken. Al törtınşı zaldy özımız «tılep» aldyq. Jolbastap jürgender «Onda «karantin». Kırmei-aq qoiyŋyzdar. Ol zaldaǧylar mügedekter» — dep eskertken edı. Qoiarda qoimai kırdık. Ülken esıgın aşqannan-aq qolqany qabatyn aşy iıs betke ūrdy. Törge ozbai bosaǧadan qaituǧa tura keldı. Öitkenı, aiaq basatyn jer joq. Onyŋ üstıne keteuı ketken jandardyŋ qasyna jaqyndaudyŋ özı, şyndyǧyn aitqanda, qiyn. Esık közınen fotokameramyzdy turalap bırneşe kadr aldyq ta, kerı şegındık…
Bızdı qarsy alyp, jolbastap jürgen Janna men Ainagül bır jyldan berı osynda jūmys ısteidı. Janna Jaqypbekova ortalyqta osy uaqyt aralyǧynda kımderdıŋ panalaǧanyn aityp berdı. Ol «Mūnda Saparbai Arynov degen fizik boldy. Juyrda ketıp qaldy. Syganov degen sportşy bar edı. Ony jaqyndary alyp kettı. T.Jürgenov akademiiasyn bıtırgen Ruslan Siqymbekov degen kompozitor tüsken. Ol Maqpal Jünısovanyŋ bırneşe änınıŋ avtory eken. Ol jıgıt te köp tūraqtaǧan joq. Ondai namysty kısıler mūnda köp jatpaidy» — dep tüsındırdı. Al Ainagül Jaskeleŋova bızge Qaraǧandynyŋ būrynǧy milisiia mektebın oqyǧan äieldıŋ osynda jatqanyn jetkızdı. 49 jastaǧy Gülzira Talasbaevany fotokameradan jüzın jasyryp otyrdy. Sözge saraŋdau kısı eken. Bıraq taǧdyrynyŋ qalai tas-talqan bolǧanyn baiandap berdı. «Qaraǧandydaǧy milisiia mektebın bıtırgen soŋ, zaŋger bolyp bırneşe jerde jūmys ıstedım» — dep bastady äŋgımesın. «Byltyr üiım örtenıp kettı. Sol joly barlyq qūjatymnan aiyryldym. Sodan keiın, mıne mynandai jaǧdaiǧa tap boldym. Küzden berı osynda jatyrmyn. Qūjatym qalpyna kelse, jūmys tauyp ıstesem degen oiym bar» — deidı.
Baspanasyzdardyŋ baspanasynda aluan taǧdyr bar. Qaisybırın aityp tauysasyz?! Osynda kelıp, bırımen-bırı tanysyp, tabysyp jatatyn erlı-zaiyptylar da bar. Üş ret türmege tüsıp şyqqan qandyqol da jür arasynda. 14 jastaǧy qyzdy zorlaǧan azǧyn da älgı 200 mıskınnıŋ arasynda otyr. «Altyn alqa» iegerı – köp balaly ana bauyr etı balalaryna syimai, osynda tūraqtapty. Auǧan soǧysyna qatysqan ekı batyrdy kezdestırdık.Bırı – qazaq, bırı – orys ūltynyŋ ökılı. 55 jastaǧy Aleksandr Sergeevichpen tıldestık. Öz ömırın özı qūrtqanyna qatty ökınıp otyrǧanyn aitady. «Auǧan soǧysynyŋ ardagerımın» dep aitudan ūialamyn» — deidı. Ekınşı ardager bızge sūhbat beruden üzıldı-kesıldı bas tartty. Bız de qystai almadyq.
Kelgen ızımızben kerı qaityp bara jatqanbyz. Esık közınen ortalyq qyzmetkerlerınıŋ taǧy ekı qaŋǧybasty äkelgenın baiqap qaldyq. Bıreuı qolyn jaiyp aqşa sūrady. Bıreuı udai mas.
Aiaz qysqan Almaty qaltyrap tūr. Al ortalyqty pana qylǧan qaŋǧybastar jyl qūstary siiaqty köktem kelse «ūşyp» ketedı.
Jyl qūsy siiaqty: jazda qaŋǧyryp ketıp, qaiyr tılep küneltetınderdıŋ köbı kün suytsa, osynda qonaqtaidy eken. Üisız adamǧa būl da äjeptäuır baspana. Kün saiyn mai şainap, qazy-qarta jemese de, aştan öltırmeidı. Bızdı ortalyq qyzmetkerlerı özderı ertıp jürıp aralatty. Kärı-jasy aralas. Jüzderı synyq. Jataqhana tärızdı salynǧan ülken zaldyŋ bosaǧasyna deiın ekı qabat tösek qoiylǧan. Bız bırınen-bırı ülken, bırınen-bırı adamdarymen özgeşe tört zalǧa kırıp şyqtyq. Alǧaşqy ekeuınde jatqandardyŋ qyry syna qoimaǧan, sergekteu körındı. Üşınşısındegıler de sondai. Būl zalda jatqandar kündız jūmys ıstep, keşke qonalqaǧa keledı eken. Al törtınşı zaldy özımız «tılep» aldyq. Jolbastap jürgender «Onda «karantin». Kırmei-aq qoiyŋyzdar. Ol zaldaǧylar mügedekter» — dep eskertken edı. Qoiarda qoimai kırdık. Ülken esıgın aşqannan-aq qolqany qabatyn aşy iıs betke ūrdy. Törge ozbai bosaǧadan qaituǧa tura keldı. Öitkenı, aiaq basatyn jer joq. Onyŋ üstıne keteuı ketken jandardyŋ qasyna jaqyndaudyŋ özı, şyndyǧyn aitqanda, qiyn. Esık közınen fotokameramyzdy turalap bırneşe kadr aldyq ta, kerı şegındık…
Bızdı qarsy alyp, jolbastap jürgen Janna men Ainagül bır jyldan berı osynda jūmys ısteidı. Janna Jaqypbekova ortalyqta osy uaqyt aralyǧynda kımderdıŋ panalaǧanyn aityp berdı. Ol «Mūnda Saparbai Arynov degen fizik boldy. Juyrda ketıp qaldy. Syganov degen sportşy bar edı. Ony jaqyndary alyp kettı. T.Jürgenov akademiiasyn bıtırgen Ruslan Siqymbekov degen kompozitor tüsken. Ol Maqpal Jünısovanyŋ bırneşe änınıŋ avtory eken. Ol jıgıt te köp tūraqtaǧan joq. Ondai namysty kısıler mūnda köp jatpaidy» — dep tüsındırdı. Al Ainagül Jaskeleŋova bızge Qaraǧandynyŋ būrynǧy milisiia mektebın oqyǧan äieldıŋ osynda jatqanyn jetkızdı. 49 jastaǧy Gülzira Talasbaevany fotokameradan jüzın jasyryp otyrdy. Sözge saraŋdau kısı eken. Bıraq taǧdyrynyŋ qalai tas-talqan bolǧanyn baiandap berdı. «Qaraǧandydaǧy milisiia mektebın bıtırgen soŋ, zaŋger bolyp bırneşe jerde jūmys ıstedım» — dep bastady äŋgımesın. «Byltyr üiım örtenıp kettı. Sol joly barlyq qūjatymnan aiyryldym. Sodan keiın, mıne mynandai jaǧdaiǧa tap boldym. Küzden berı osynda jatyrmyn. Qūjatym qalpyna kelse, jūmys tauyp ıstesem degen oiym bar» — deidı.
Baspanasyzdardyŋ baspanasynda aluan taǧdyr bar. Qaisybırın aityp tauysasyz?! Osynda kelıp, bırımen-bırı tanysyp, tabysyp jatatyn erlı-zaiyptylar da bar. Üş ret türmege tüsıp şyqqan qandyqol da jür arasynda. 14 jastaǧy qyzdy zorlaǧan azǧyn da älgı 200 mıskınnıŋ arasynda otyr. «Altyn alqa» iegerı – köp balaly ana bauyr etı balalaryna syimai, osynda tūraqtapty. Auǧan soǧysyna qatysqan ekı batyrdy kezdestırdık.Bırı – qazaq, bırı – orys ūltynyŋ ökılı. 55 jastaǧy Aleksandr Sergeevichpen tıldestık. Öz ömırın özı qūrtqanyna qatty ökınıp otyrǧanyn aitady. «Auǧan soǧysynyŋ ardagerımın» dep aitudan ūialamyn» — deidı. Ekınşı ardager bızge sūhbat beruden üzıldı-kesıldı bas tartty. Bız de qystai almadyq.
Kelgen ızımızben kerı qaityp bara jatqanbyz. Esık közınen ortalyq qyzmetkerlerınıŋ taǧy ekı qaŋǧybasty äkelgenın baiqap qaldyq. Bıreuı qolyn jaiyp aqşa sūrady. Bıreuı udai mas.
Aiaz qysqan Almaty qaltyrap tūr. Al ortalyqty pana qylǧan qaŋǧybastar jyl qūstary siiaqty köktem kelse «ūşyp» ketedı.
Jaras ŞÖKE, Saltanat ŞYRYNHAN
