Qazaqstannyŋ belgılı ǧalymy dünieden ozdy

Serık Smaiylūly Qirabaev - 1927 jyly 23 nauryzda Qaraǧandy oblysy, Jaŋarqa audany, Atasu auylynda tuǧan. 1951 jyly Abai atyndaǧy Qazaq pedagogikalyq institutyn bıtırgennen keiın aspiranturada oqi jürıp, Qazaqtyŋ memlekettık körkem ädebiet baspasynyŋ aǧa redaktory, «Ädebiet jäne iskusstvo» jurnalynyŋ bölım meŋgeruşısı bolyp ıstegen.

1952–1955 jyldary «Pioner» jurnalynda redaktor, 1955–1958 jyldary. «Sosialistık Qazaqstan» (qazırgı «Egemen Qazaqstan») gazetınde meŋgeruşı, redaksiialyq alqa müşesı boldy. 1958 jyldan Abai atyndaǧy Qazaq pedagogikalyq institutynda 30 jyl boiy dosent, professor, filologiia fakultetınıŋ dekany, qazaq ädebietı kafedrasynyŋ meŋgeruşısı, institut rektorynyŋ oqu ısın basqaratyn orynbasary qyzmetterın atqardy. 1988–1995 jyldary Qazaq KSR ǦA-nyŋ M.O.Äuezov atyndaǧy Ädebiet jäne öner institutynyŋ direktory, keiınnen bölım meŋgeruşısı bolyp ıstedı. Filologiia ǧylymynyŋ doktory (1964), professor (1966), KSRO Pedagogika ǧylymdary akademiiasynyŋ korrespondent-müşesı (1968), QR ŪǦA-nyŋ akademigı (1994), Qazaqstan jäne Qyrǧyzstan respublikalary ǧylymynyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı (1977, 1995), Qazaqstan Respublikasy Memlekettık syilyǧynyŋ iegerı (1996).

Qazaq ädebietınıŋ özektı mäselerıne arnalǧan syn maqalalary men resenziialary 1948 jyldan bastap jaryq köre bastady. Sodan bergı uaqytta 800-den astam ädebi-syn ǧylymi maqalalary men eŋbekterı jaryq kördı. S.Köbeevtıŋ jazuşylyq joly jaiynda kandidattyq dissertasiia qorǧady (1957), «Säken Seifullin» monografiiasy negızınde doktorlyq dissertasiia (1964) qorǧady. «Jüsıpbek Aimauytov» atty kıtaby QR ŪǦA-nyŋ Ş.Uälihanov atyndaǧy syilyǧyna ie boldy (1994).

1952 jyldan berı qazaq ädebietınen orta mektepke arnalǧan (IX-X synyptar) oqulyqtar jazumen şūǧyldanyp keledı.

Ol KSRO Joǧarǧy Attestasiialyq Komissiianyŋ saraptamalyq keŋesınıŋ müşesı, Qazaqstan JAK-tyŋ töralqa müşesı, Qazaq ensiklopediiasynyŋ redalqasynyŋ müşesı jäne ädebiet jönındegı keŋestıŋ töraǧasy bolǧan. KSRO Jazuşylar odaǧy basqarmasy tekseru komissiiasynyŋ, KSRO Jazuşylar odaǧy janyndaǧy Syn keŋesınıŋ müşesı, Qazaqstan Jazuşylar odaǧy basqarmasynyŋ müşesı, odaqtyŋ hatşysy, töralqa müşesı, syn keŋesı töraǧasy bolyp bırneşe jyl ıstegen. Köp jyldar boiy Qazaqstan Bılım ministrlıgı janyndaǧy oqu-ädıstemelık keŋesınıŋ ädebiet seksiiasynyŋ töraǧasy retınde orta jäne joǧary mektepke arnalǧan oqulyqtar men baǧdarlamalardy jaŋǧyrtu, jetıldıru ısıne basşylyq jasady. «Qazaq ädebietı jäne mektep», «Qazaq ädebietı oqulyǧyna metodikalyq nūsqau» (Q.Myrzaǧalievpen bırge), t.b. köptegen oqulyqtary jaryq kördı.

Eŋbek Qyzyl Tu, Halyqtar Dostyǧy ordenderımen, köptegen medaldarmen, Qazaq KSR Joǧarǧy Keŋesınıŋ Qūrmet Gramotasymen marapattalǧan. «Qazaqstannyŋ eŋbek sıŋırgen qairatkerı» (2005), «Otan» ordenınıŋ iegerı (2007).

Şyǧarmalary: Ǧabiden Mūstafin. Syn-bibliografiialyq ocherk. A., QMKÄB, 1956; Gabiden Mustafin. Kritiko-biograficheskii ocherk. A., KİHL, 1957; Spandiiar Köbeev. A., QMKÄB, 1960; Örleu jolynda. Ädebi-syn maqalalar. A., QMKÄB, 1960; Säken Seifullin. A., «Jazuşy», 1962; Saken Seifullin. A., «Jazuşy», 1966; Oktiabr jäne qazaq ädebietı. Maqalalar men zertteuler. A., «Jazuşy», 1968; Öner örısı. Maqalalar men zertteuler. A., «Jazuşy», 1971; Saken Seifullin. Monografiia. M., Sovetskii pisatel. 1973; Ädebiet jäne däuır talaby. Maqalalar men zertteuler. A., «Jazuşy», 1976; Revoliusiia jäne ädebiet. Ekı tomdyq. A., «Jazuşy», 1977; Qazaq ädebietı jäne mektep. Zertteu. A., «Mektep», 1979; Revoliusiei prizvannyi. Stati issledovaniia. A., «Jazuşy», 1980; Şyndyq jäne şyǧarma. Maqalalar men zertteuler. A., «Jalyn» 1981; Şyndyq pen şeberlık. Zertteuler men maqalar. A., «Jazuşy», 1983; Vysokoe naznachenie. Stati, kriticheskie ocherki. A., «Jazuşy», 1985; Talantqa qūrmet. Zertteuler men maqalalar. A., «Jazuşy», 1988; Taŋdamaly şyǧarmalary. Ekı tom. A., «Jazuşy», 1990–1991; Jüsıpbek Aimauytov. Ömırı men şyǧarmaşylyǧy. A., «Ana tılı», 1993; Ädebietımızdıŋ aqtaŋdaq betterı. A., «Bılım», 1995; Keŋestık däuırdegı qazaq ädebietı. Zertteu. A., «Bılım», 1998; Ūlt täuelsızdıgı jäne ädebiet. Zertteuler men maqalalar. A., «Ǧylym», 2001; Täuelsızdık ruhymen. Zertteuler, maqalalar, estelıkter. Astana, «Foliant», 2002; Ömır taǧlymdary. 2006; Tarih jäne ädebiet. 2007; 8 tomdyq taŋdamaly şyǧarmalar jinaǧy. 2007.