Kókózektiń oqýshylary baqytty shyǵar. Nege deısiz be? Óıtkeni, olar apta saıyn aıbarlanyp atqa minip, qus patshasy búrkittiń kerege qanattaryn sıpap, boılaryna darhan dalanyń qýatyn sińiredi.
Úrjar aýdany Kókózek aýylyndaǵy orta mekteptiń dene shynyqtyrý pániniń muǵalimi, belgili atbegi, búrkitshi, asaý úıretý baıqaýlarynyń tóreshisi Táttimbet Kápulynyń ár sabaǵy osylaı ótedi. Ulttyq ónerimizdi ulyqtap, dástúrlerimizdi dáriptep júrgen azamat jańa oqý jylynan bastap atalǵan bilim ordasynyń qabyrǵasynda «Ulttyq sport – ult zerdesi» degen úıirme ashypty. Sabaqtan tys úıirmede 4, 5, 6, 7-synyp oqýshylary aptasyna 8 saǵat atqa miný, asaý úıretý, asyq atý, búrkit baptaý, at taǵalaý, qaıys órý sekildi halqymyzdyń salt-dástúrleri men ulttyq sport túrleriniń qyr-syryna qanyǵady. «Bir Allasy, tórt qubylasy, bes paryzy, jeti qazynasy bar, uldary attyń jalynda uıyqtap, kelinderi túıeniń qomynda bosanǵan qazaq emespiz be? Biz ózge jurttan ozsaq, salt-dástúrimizben, ónerimizben, ulttyq qundylyqtarymyzben ozamyz. Qandaı zaman bolsa da ádet-ǵuryp, jol-joralǵylarymyzdy joǵaltýǵa bolmaıdy. Aýdan ákimi Serik Zaınýldınniń qoldaýymen jumysyn bastaǵan úıirmege bir jyl tolmasa da, aýyl balalarynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵy zor, yntalary ǵajap. Báriniń de atqa mingisi keledi. Búrkit ustaǵysy keledi. Tipti «Taı minemiz» dep áke-sheshesine taı aldyryp jatqandary bar», - deıdi úıirme jetekshisi. Jaqynda Úrjar aýdanyna jol túskende sabaq ótetin bólmeni arnaıy baryp tamashalaǵanbyz. Shynyn aıtaıyq, mektep ishine emes, Tarbaǵataı taýynyń shatqaldarynyń arasyna enip ketkendeı kúı keshtik. Shejireli Tarbaǵataı taýynyń tastarymen kómkerilgen bólme ortasynda aıaǵyna saptama, basyna tymaq, keýdesine qasqyr ishik kıgen, qolyna búrkit qondyrǵan Táttimbet Kápuly, janynda kók taǵysyna sondaı bir qyzyǵýshylyqpen kóz salyp, «ustap kórsem, qolyma qondyrsam» dep umtylǵan aýyldyń qaradomalaqtary. Ǵajap kórinis emes pe?! Anadaı jerde kúmistelgen er toqym turǵanyn ańǵardyq.«Munyń ne ekenin balalar bile me eken?» dep sol jerdegi oqýshylardyń birin sózge tarttym. «Áı, osylar osyny bilmeıtin shyǵar-aý» degen ishteıgi kúdigimniń kúlin kókke ushyrdy.«Mynaý – quıysqan. Muny ustazym Táttimbet Kápulynyń ózi órgen. Quıysqan ertoqym aldyǵa jyljyp ketpes úshin qajet. 150 jyldyq tarıhy bar bul ertoqymdy atamnyń atasy jasaǵan» dep taq ete qaldy bir oqýshy.Esimi - Isataı Rashıtáliuly,7-synypta oqıdy eken. Kókózekte bolǵanymyzda bul aýyldyń balalarynyń bári at dese,búrkit dese ishken asyn jerge qoıa ma degen oıǵa qaldym.
Táttimbet Kápulynyń úıine barǵanymyzda aldymyzdan shyqqan 5-synypta oqıtyn qyzy Farıda:
«Qanaty týyrlyqtaı kórer kózge,
Toqtadym kóp oılanyp osy sózge.
Shapany etegindeı qazaǵymnyń,
Tappadym artyq teńeý budan ózge.
Juqalaý oq tumsyǵy kelse jalpaq,
Deneli bujyr taban, buty taltaq.
Uńǵyr qabaq, shúńirek shegir kózdi,
Shoqpar san, keń ıyqty, tósi shalqaq, - dep ataqty búrkitshi Kúntýǵan Toqtybaıulynyń «Búrkit synyn» óleńdete jóneldi.
Aýyl balal
aryna babadan qalǵan baǵlan ónerimizdi nasıhattap júrgen Táttimbet Kápuly byltyr Astanada ótken ulttyq sport túrleriniń úzdikterin anyqtaıtyn «Altyn tuǵyr» baıqaýynda «Úzdik búrkitshi» atalymyn ıelenip, ótken jyly Almaty oblysynyń Eskeldi aýylynda uıymdastyrylǵan «Sonar-2017» halyqaralyq búrkitshiler saıysynda «Birjan sal» atyndaǵy arnaıy syılyqpen marapattalǵan bolatyn. 2016, 2017 jyldary Úrjar jáne Aıagóz aýdandarynda respýblıkalyq búrkitshiler festıvalin ótkizýge muryndyq bolǵan azamat atalǵan saıys osy aıdyń 3-4 kúnderi Úrjar aýdanynyń Besterek aýylynda uıymdastyrylatynyn, kók taǵylarynyń qan qyzdyrar básekesine elimizdiń túkpir-túkpirinen 40-tan astam búrkit pen qarshyǵa kele jatqanyn aıtty.
Bul kisiniń taǵy bir ereksheligi, ádettegideı Naýryz nemese ózge de merekeler, ártúrli konertter, qoıylymdar kezinde ǵana emes, ulttyq kıimderdi únemi kıip júredi. Ásirese, qys mezgilinde saptama etigi men pushpaq tymaǵyn, qasqyr ishigin ústinen tastamaıdy. «Uly dala eliniń urpaǵymyz deımiz. Uly dalanyń qazaǵy qandaı boldy? Uly dala qazaǵynyń kıgen shapanynyń bir jaq óńiri jerge tósenish, bir jaq óńiri jamylǵy rólin atqarǵan. Jaýgershilik zamanda soıylmen kóbine tize men shyntaqtan soǵatyn bolǵan. Saptama etik bir jaǵy, soqqydan qorǵaǵan. Ekinshiden, tizeńe deıin jaýyp turady, jyly ustaıdy. Qazaqtyń kóbi tizeden ketedi ǵoı. Men saptama etigimdi máshınemen júrgende de kıe beremin. Úırenip alǵam. Jaı aıaq kıim kısem, jel soǵady. Mektepke de kıip baramyn. Dene tárbıesinen sabaq beremin ǵoı. Mektepke kirgennen keıin krossovkamdy kıip alamyn. Kóp balalar tańdana, tamsana qaraıdy, - deıdi ulttyq kıimimen kópge úlgi bop júrgen keıipkerimiz.
Azamat QASYM,
«Egemen Qazaqstan»Shyǵys Qazaqstan oblysy,Úrjar aýdany,Kókózek aýyly
