Reseidıŋ Syrtqy ıster ministrı Sergei Lavrov "Resei men Qazaqstan: şekarasyz ärıptestık" atty maqalasynda "Qazaqstandaǧy orystıldılerge qysym" atty oidan şyǧarylǧan taqyrypty taǧy da qozǧady.
Lavrov bylai deidı: "Qazaqstan men Reseidıŋ jaŋa tarihynda ekı el ärıptestık pen ūlttyq qatynas saiasatynda qoǧamdy bırıktıru, halyqtar arasyndaǧy garmoniiany saqtaudy sättı ıske asyruda. Ökınışke orai soŋǧy uaqytta bız Qazaqstandaǧy orystıldı tūrǧyndarǧa qatysty ksenofobiialyq äreketterge kuä boldyq. Jekelegen jaǧdailar syrttan arnaiy aqparattyq ädısteme beru arqyly ıske asyp, Reseimen qatynasty naşarlatu men jergılıktı ūltşyldyqty därıpteuge baǧyttalǧan".
Būl sandyraqqa Mäjılıs deputaty Snejanna İmaşeva jauap qatty. Deputat bylai dedı "Azattyqqa" berge qysqaşa pıkırınde: "Qazaqstanda eşqandai ksenofobiia joq. Men özım belaruspyn. Eşqaşan da özım ksenofobiiany, terıs qaraǧandy sezıngen joqpyn. Basty qatyrmasyn" . Mıne, qysqa-nūsqa tüsınıktı jauap.
Būl deputattyŋ jauaby. Bıraq bızdıŋ SIM ünsız. Reseilık ärıptesıne jauap qatatyn jan tabylmaǧany ma? Reseidıŋ ministrıne jauap ministrlık tarapynan boluy zaŋdylyq emes pe?! Alaida älı jauap ta, pıkır de aitylmady. Mäskeu "ündemeu degenımız - kelısu" dep tüsınerı anyq. Jalpy Resei qoǧamy osy prinsippen kün keşedı.
Resei bilıgı "orystıldılerge qysym" atty ertegıne şyǧaryp, öz auditoriiasyn soǧan sendırıp, endı ony Qazaqstan bilıgıne qysym jasau üşın qoldanuda. "Ortalyq Aziiadan kelgender ketıŋder" dep ūrandaityr ksenofobiianyŋ otany sanalatyn Reseidıŋ būl qysymyna jauap anyq ärı naqty boluy tiıs. "Būǧa berseŋ, sūǧa beredı" degen atam qazaq. Ündemei qalu nemese baiqamaǧan syŋai tanytu keide asqan diplomatiianyŋ belgısı emes-au.
Qazaq jerıne qatysty Nikonov, Fedorov pen Jirinovskiiler auzyna kelgenın aityp, sandyraqtaǧan sättı de kördık. Soŋǧy ekı jylda Reseidıŋ şekaralas körşılerıne qysym saiasatyn ūstanyp, qyr körsetuı artty. "Aumaqtyq tūtastyq pen tıl mäselesın" qozǧap, şu şyǧaruda.
2020 jyldyŋ, 21-mausymynda Putin "Keŋes Odaǧy qūrylǧan kezde, odaqtan şyǧu qūqyǧy jaily jazyldy, alaida şyǧu ürdısı jazylmaǧandyqtan ülken sūraq tuyndaidy: Eger qandai da bır el Keŋes Odaǧyna kırgen soŋ özıne reseidıŋ tarihi jerınen ülken aumaǧyn alsa, artynşa Odaqtan şyqqysy kelse, onda qandai jermen kırdı, sondai jermen şyqsyn. Orys halqynyŋ syilyǧyn özımen bırge ala kettı. Onyŋ bırde bıreuı jazylmady ǧoi. Men bızdıŋ Konstitusiiaǧa özgerıs engızıp jatqanymyzdy dūrys sanaimyn" degen edı. Artynşa reseilık saiasatker Viacheslav Nikonov "Bolşaia igra" baǧdarlamasynda: "Qazaqstan bolǧan joq, Soltüstık Qazaqstanda būryn mülde halyq qonystanbaǧan edı. Olar bolǧan, bıraq oŋtüstıkke jaqyn. Şyn mänınde, Qazaqstan territoriiasy - Resei men Keŋes Odaǧynyŋ ülken syilyǧy", - dedı. Fedorov pen Medinskii de aumaqtyq tūtastyǧymyzǧa kümän keltıre söiledı. Jirinovskii tıptı "qazaqtar özderıne qala salyp, qazaqşa atap alsyn. Petropavl men Pavlodar syndy qalalarǧa tiıspesın" dedı.
Olarǧa Senat deputaty Nūrtöre Jüsıp, Halyqaralyq qatynastar, qorǧanys jäne qauıpsızdık komitetınıŋ töraǧasy Mūhtar Qūl-Mūhammed jäne qoǧam belsendılerı jauap qatty. Ministrlık narazylyq notasyn joldady. Alaida aumaqtyq tūtastyqqa kelgende reaksiia tanytqan ministrlık, "tıldık qysym" degen ötırıkke qataŋ reaksiia tanytpai otyr.
Ashat QASENǦALİ,
"Adyrna" ūlttyq portaly
