Jeltoqsan qurbany, Óskemendegi pedagogıkalyq ýchılıeniń 2-kýrsynda oqyp júrip, nebári 16 jasynda qyrshynynan qıylǵan qazaqtyń batyr qyzy Sábıra Muhamedjanova 35 jyldan keıin aqtaldy. Mundaı jaǵymdy jańalyqty «Aıqynǵa» Shyǵys Qazaqstan oblystyq JELTOQSAN-86 qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Marat Ramazanov súıinshilep jetkizdi.
Bul habardy estigende qýanǵanymyz óz aldyna «Sábıra Muhamedjanova áli kúnge deıin aqtalmaǵan ba?» dep tańdanǵanymyz da ras. «Osy jyl biz úshin qýanyshty, mereıli jyl boldy. Jeltoqsan kóterilisiniń qaharmandarynyń biri Sábıra Muhamedjanova ǵana emes, onymen bir topta oqyǵan 28 qyzben bir kýrsta bilim alǵan 8 jigit aqtaldy. Bul bizge ońaı bolǵan joq. Osy jumystyń basy-qasynda júrip, jeltoqsanshy qyz-jigitterdiń aqtalýyna zor úles qosqan Almatydaǵy tirkelmegen «Jeltoqsan aqıqaty» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Beısenbaı Saıfoldaǵa aıtar alǵysymyz zor», – deıdi Marat Ramazanov.
Ózi de Jeltoqsan kóterilisine qatysqan, búginde kezinde jazyqsyz jaza arqalaǵan zamandastaryn aqtaýmen shyndap aınalysyp júrgen Beısenbaı Saıfoldamen uıaly telefon arqyly sóıleskenimizde kóp jaıǵa qanyqqandaı boldyq. Sábıra Muhamedjanovany aqtaý jumystarynyń qanshalyqty qıynǵa soqqanyn da túsindik.
«Sábırany biz Almaty qalalyq prokýratýrasy arqyly aqtadyq. Aqtamas buryn onymen bir topta oqyǵan 28 qyz, orys tobynda bilim alǵan Sáýle Ómirbekova jáne 8 jigittiń aqtaý qujattaryn aldyq. Bir qyzyǵy, Sábıranyń aýyldasy Sáýle Ómirbekova 1987 jyly oqýdan shyǵarylǵan. Sebebi 1986 jylǵy ý-shý kezinde ún-túnsiz ketip qalǵan eken. «28 qyz aqtalǵanda qalaı jalǵyz ózin qaldyramyz?» dep, ony da tizimge qostyrdyq. Sóıtip, «Sábıramen birge oqyǵan 29 qyz aqtaldy, endi Sábıranyń ózin de aqtaımyz» dep qýanyp otyrǵanymyzda Almaty prokýratýrasy kóńilimizdi sý sepkendeı basty. «Sábırany aqtaı almaımyz, óıtkeni týǵan-týystary joq. Eger 28 qyzǵa hat jazdyryp, «qarsy emespiz» degen qol qoıdyryp ákelseńizder, bul másele sheshilýi múmkin. Bas prokýratýra bizge osylaı dep otyr» dedi. Sodan janushyryp, Shyǵysqa baryp, 28 qyzdyń qolyn qoıdyryp, Almaty qalalyq prokýratýrasyna tabys ettik», – deıdi Beısenbaı Saıfolda.
2021 jyldyń 27 qyrkúıeginde berilgen, Almaty qalasy prokýrorynyń orynbasary N.Rakıshev qol qoıǵan anyqtamada bylaı dep jazylǵan: «1986 jylǵy jeltoqsannyń 26-sy kúni «Jeltoqsan» oqıǵasyna qatysqanyna baılanysty S.Mýhamedjanova Óskemen qalasynda jataqhananyń besinshi qabatynan sekirip, ózin-ózi mert etti. Qazaqstan Respýblıkasynyń 1993 jylǵy 14 sáýirdegi «Jappaı saıası qýǵyn-súrgin qurbandaryn aqtaý týraly» zańy negizinde 01.01.1970 jyly týǵan Sabıra Esımbekovna Mýhamedjanova saıası qýǵyn-súrgin qurbany retinde tanylady».
Shyǵys Qazaqstan oblystyq JELTOQSAN-86 qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Marat Ramazanov san jyl sarǵaıa kútken qujattyń kóshirmelerin jaqynda Sábıra Muhamedjanova týyp-ósken aýyldaǵy mektep pen Óskemendegi bilim alǵan kolledj ujymyna jáne Nur-Sultan qalasyndaǵy Ulttyq mýzeıge tabystapty. Al tirkelmegen «Jeltoqsan aqıqaty» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń tóraǵasy Beısenbaı Saıfolda alda áli de jumys kóp ekenin jetkizdi. Onyń sózine sensek, 2010-2021 jyldar aralyǵynda respýblıka boıynsha 400-ge jýyq, Óskemen qalasy boıynsha Jeltoqsan kóterilisine qatysy bar 38 azamattyń (28-i Sábıranyń toptasy, bireýi orys tobynda oqyǵan Sáýle Ómirbekova, 8 jigit – kýrstasy jáne S.Muhamedjanovanyń ózi) aqtalýyna járdemdesipti.
«Oraıy kelgende aıta keteıin, qazir meniń qolymda Almatyda bolǵan Jeltoqsan kóterilisine qatysqan 15 adamnyń aqtalý qujattary bar. Olar – sol ýaqytta Almatyda jumys istegen óskemendikter. Sábıra Muhamedjanovamen birge nemese joǵary kýrsta oqyp jazalanǵan stýdentterdiń tizimin Óskemendegi partııalyq arhıvten aldym. Máselen, Sábıradan joǵary, ıaǵnı 3-kýrsta oqyǵandar da alańǵa shyqqan. Aldaǵy ýaqytta olardy da aqtaý kerek dep oılaımyn», – deıdi ol.
Sábıra Muhamedjanovamen bir kýrsta oqyp, bir jataqhanada turǵan, bıyl 8 jigittiń qatarynda aqtaý qujatyn alǵan Amangeldi Oramalov munyń ózi úshin kútpegen jaǵdaı bolǵanyn aıtady. «Áıgili dúmpýdiń ótkenine 35 jyl bolypty. Shynymdy aıtsam, bizdi de bireý elep-eskeredi, aqtalamyz-aý degen dúnıe oıymyzǵa kelmepti. Sábıramen bir jataqhanada turǵanymyz, alańda kóp stýdenttermen birge júrgenimiz ras. Ol besinshi qabatta turatyn edi. Men úshinshi qabatta turdym. Sol kúni Óskemende 100-den astam jastar áýeli qazirgi Respýblıka alańyna jınalyp, sol jerden Ýanov alańyna deıin uranymyzdy, talaptarymyzdy aıtyp, júrip óttik. Sońymyzdan qalyń ásker kolonna bolyp kele jatty. «45 Gastronom» jaqtan, ıaǵnı aldy myzdan taǵy bir kollana kelip, eki jaqtan qorshady. Qashatyndary qashyp úlgerdi. Eki kisi otyratyn ýazıkke 6 kisini otyrǵyzyp alyp ketti. Biz úsh jigit Stahanov kóshesindegi polıııa beketinde úsh kún jatyp shyqtyq. Bir kisilik kameraǵa 11 kisini qamady. Úsh kúnde tórt pıroshkıdi áreń degende jalynyp surap aldyq. Árbir 15 mınýt saıyn jeke-jeke tergeýge shaqyrdy. 15-16 jastaǵy kezimiz. Jataqhanadaǵy 18-den asqan jigitterge «sender shyqpaı-aq qoıyńdar. Sottap jiberýi múmkin. Biz kámelet jasqa tolǵan joqpyz, eshkim sottaı qoımas, eshteńe bolmas» dep alańǵa bardyq qoı alańsyz. Sábıra qaıtys bolǵannan keıin komıssııa qurylyp, jataqhanadan shyǵarylyp, oqýdan qýyldyq. Biraq jataqhanaǵa kirip júrdik. Jyl aıaǵynda ákem kelip, aýylǵa alyp ketti. Ne deımin, aqtalǵanyma qýanyshtymyn», – deıdi Sábıra Muhamedjanovanyń kýrstasy.
Aıta keteıik, Óskemende Sábıra Muhamedjanovanyń esimi berilgen 560 metrlik kóshe bar. Ózi týyp-ósken Tarbaǵataı aýdanyndaǵy Aqmektep aýylyndaǵy mekteptiń aldyna bıýsti qoıylǵan. 2001 jyly «Tarbaǵataı aýdanynyń Qurmetti azamaty» ataǵy berildi.
«Osydan bir-eki jyl buryn oblystyq Til basqarmasyna Sábıranyń aýylyndaǵy mektepke onyń esimin berý jóninde hat jazylǵan. Olar bul usynystyń respýblıkalyq onomastıkalyq komıssııanyń maquldaýynan ótpegenin aıtty. Sebebi Sábıra Muhamedjanova tanymal tulǵalar tiziminde joq eken. Degenmen osymen toqtap qalmaı jumys istep jatyrmyz. Óskemen ákimdigi Sábıraǵa qaladan basqa kóshe beremiz dep otyr», – deıdi Marat Ramazanov.
Azamat QASYM