Balalardy qalai jıgerlendıruge bolatynyn bılesız be? Būl mäselege tap bolǧansyz ba? Sız synyptaǧy oquşylardyŋ sabaqqa degen yntasynyŋ tömendep jatqanyn baiqasaŋyz, jaǧdaidy özgertuge tyrysuyŋyz kerek. Synyptaǧy motivasiiany ūstap tūru üşın ärtürlı ädısterdı qoldanǧan jön. Nazarlaryŋyzǧa oquşylardyŋ oquǧa degen ynta-jıgerın arttyruǧa arnalǧan bırneşe keŋestı ūsynyp otyrmyz.
1. Oquşylarǧa taŋdau erkın berıŋız. Balalarǧa ynta-jıger berudıŋ eŋ jaqsy täsılı – olarǧa taŋdau erkın beru. Oquşylarǧa tapsyrma bere otyryp, olardyŋ öz erkımen taŋdauy üşın bırneşe nūsqany ūsynyŋyz. Bılım aluşylar nenı jäne qalai oqityndaryn özderı taŋdap alsa, ışkı düniesı jıgerlenedı.
2. Oquşylarmen äŋgıme-düken qūryŋyz. Oquşylar qūrdastarymen qarym-qatynasqa tüskende, olar sol ıs-äreketke qyzyǧa tüsedı jäne qandai da bır ıs-äreketpen ainalysqanda, motivasiiaǧa ie bolyp, zerıkpeidı. Mūǧalım oquşylardyŋ özara qarym-qatynas jasauyna septıgın tigızetın ädısterdı (mümkın, kooperativtık oqu toptary) neǧūrlym köp qoldansa, synyptaǧy motivasiia deŋgeiınıŋ köterılgenın aiqyn baiqauǧa bolady.
3. Basqa ortada bılım beru. Keide oquşylardyŋ sabaqqa degen qyzyǧuşylyǧyn arttyru üşın bılım aluşylardy olardyŋ üirenşıktı ortasynan basqa bır qyzyqty, jaŋa orynǧa alyp baru qajet. Tabiǧat aiasynda nemese taza auada sabaq ötu arqyly oquşylardyŋ sabaqqa degen yntasyn arttyruǧa bolady.
4. Balalardyŋ barlyq qabıletın damytyŋyz. Är bala sabaqty ärtürlı oqidy, sondyqtan är oquşynyŋ qabıletın barynşa aşa bılseŋız, oquşylardy motivasiialai alasyz. Ärbır oquşynyŋ oquǧa yntasyn arttyru üşın sabaq pen özıŋızdıŋ basqaruşylyq äreketterıŋızdı differensiialaudy ūmytpaŋyz.
5. Bılım aluşylardyŋ aldyna maqsat qoiuyna kömektesıŋız. Balalardy motivasiialaudyŋ jaqsy täsılderınıŋ bırı – bırneşe qoljetımdı maqsattar qoiularyna mäjbürleu. Oquşylardan özderı qoljetkızgısı keletın bırneşe oqu maqsattary turaly oilanularyn sūraŋyz. Mysaly, matematika pänı boiynşa testten joǧary baǧa alu nemese köbeitu kestesın tolyq jattau jäne t.b. Keiın olarǧa osy maqsatqa qoljetkızetın uaqytty belgıleŋız. Maqsattar – balalardyŋ ışkı erık-jıgerın arttyruǧa kömektesetın bıregei täsıl.
6. Synypta dostyq jarystar ūiymdastyryŋyz. Balalardyŋ şaǧyn bäsekelestıktı ūnatatynyn joqqa şyǧaruǧa bolmaidy. Oquşylardyŋ öz qatarlastarymen bäsekege tüsuı arqyly olardyŋ sabaqqa degen belsendılıgın arttyruǧa mümkındık bar. Balalardy ekı topqa bölıp, jarys ūiymdastyryŋyz. Qyzyqty jarys oiynynda qoldanuǧa bolatyn oqu materialynyŋ kez kelgen türı bılım aluşylardy motivasiialauǧa septıgın tigızedı.
7. Qadaǧalaudy azaityŋyz. Balalardy baqylauda ūstaudy barlyǧy jaqsy köredı. Olardy qadaǧalaudyŋ deŋgeiın tömendetıp, oquşylarǧa erkındık berıŋız. Mysaly, oquşylaryŋyzdyŋ testtı qaida şeşetınderın nemese kıtapty qaida oqityndaryn özderı şeşuıne mūrsat berıŋız. Sız tıptı olardyŋ testtı qalai tapsyratyndaryn (bırneşe taŋdau, qysqa jauap jäne t.b.) nemese olardyŋ nenı oqityndaryn özderı baqylauyna rūqsat etıŋız.
8. Sabaǧyŋyzdy olardyŋ ömırımen bailanystyryŋyz. Sonda şäkırtterıŋız nenı üirenıp jatqandaryna män beretın bolady. Üiretıp jatqan ılımdı olardyŋ ömırındegı bolyp jatqan jaǧdailarmen sabaqtastyryŋyz. Jaŋadan alǧan bılımdı olardyŋ üirengen dünielerımen bailanystyryŋyz.
9. Ynta-jıger berudıŋ eŋ üzdık täsılı – oquşylardyŋ bırdeŋenı asyǧa kütuıne mümkındık beru. Būl ekskursiiaǧa şyǧu, bır oqiǧany merekeleu nemese üi tapsyrmasynan bosatu siiaqty äreketter boluy mümkın. Oquǧa yntasy joq synyp üşın bırdeŋege qol jetkızu – ülken motivator bolyp tabylady.
bilim-all.kz
