X-XI ǧǧ. salynǧan Jūban Ana kesenesı Jaŋaarqa audany, Jezqazǧan-Qaraǧandy temırjolynan soltüstıkke qarai 4 şm jerde ornalasqan.Ökınışke orai, ony salǧan adamnyŋ esımı de, būl ,imaratty tūrǧyzu tarihyn da bılmeimız. Osyǧan qaramastan, Jūban Ana kesenesı osy aimaqta ornalasqan orta ǧasyrlardaǧy eŋ qyzyqty säulet önerı eskertkışterınıŋ bırı bolyp tabylady.
Kesene bır kameraly kümbezdık qūrylys bolyp, jobasy jaǧynan törtbūryşty bolyp keledı. Syrtqy perimetrı boiynşa kesene ölşemderı 6h6m, ırgetastyŋ tömengı nüktesınen kümbezdıŋ joǧary nüktesıne deiın 6 m qūraidy, kesenenıŋ jalpy kölemı 190m3.
Jūban Ana kesenesınıŋ säuletı bıregei bolyp tabylady,osylai ony qūrǧan şeber absoliuttık türde naqty injenerlık esepterdı talap etetın kürdelı qūrylys amaldaryn paidalanǧan.Kümbezdı-ortalyqtas, bırkameraly qūrylys, ışınde jarty şar tärızdes jäne syrtqy şatyrlyq kümbezderı bar – osyndai qūrylys kesenege säulettı türdı berıp, qūrylystyŋ tözımdılıgın qamtamasyz etedı. Irgetasy biıktıgı şamamen 50 sm qūraityn tas taqtalarynan salynǧan, ışınen alebastrly erıtındısımen sylanǧan. Kesene salynǧan kezınde ölşemı 27h27h6 sm qūraityn kırpış qoldanylǧan, aita ketetın jait, barlyq kırpışte ıs jüzınde geometriialyq figurasy men bıryŋǧai ölşemı bar. Būl sol kezdegı qūrylys materialdarynyŋ öndırısınıŋ damyǧan mädenietın däleldeidı.
Joǧaryda aityp ötkendei, ǧimarat ölşemderı syrtqy perimetrı boiynşa 6h6 m qūraidy, ışkısı boiynşa 4h4 m qūraidy, jalpy biıktıgı 6 m. Kümbezı men barabany küiılgen kırpışten salynǧan. Törttıkten segızdıkke ötetın jerı ǧimarat būryştarynda doǧalyq jelkenderın ornatu arqyly jasalǧan, al segızdıkten 16-qyrlysyna jäne kümbez şeŋberıne deiın kırpış konsolderı arqyly jasalǧan. Küiılgen kırpış ǧimarat ışınde bes doǧalyq jelkenderınıŋ deŋgeiınen bastap qoldanylǧan. Bükıl qalau arnaiy balşyq erıtındısınen jasalynǧan, ony daiyndau qūpiiasy joǧaltylǧan, bıraq būl öte myqty material bolǧany sözsız, aua raiynyŋ qiyn jaǧdailaryna qaramastan sol qalau bızdıŋ uaqytymyzǧa deiın jetıp, jaqsy saqtalynǧan. Kesenege kıru esıgı süiır doǧanyŋ türınde jasalǧan jäne oŋtüstık-şyǧysqa baǧyttalǧan. Eskertkıştıŋ negızgı salmaq tüsetın qūrylymy küiılgen jäne öŋdelmegen kırpışten jasalynǧan,onyŋ üş qabatty jüiesı bar.
Jūban Ana kesenesı jaiyndaǧy alǧaşqy jazba deregı 1762 jyly jariialanǧan P. İ. Rychkovtyŋ «Toporgafiia Orenburgskaia» eŋbegınde tabylǧan. Aita ketetın jait, P. İ. Rychkov Ortalyq Qazaqstanda eşqaşan bolmai, eskertkışke sipattamasyn berdı. Onyŋ sipattamasy bızdıŋ uaqytymyzǧa deiın jetpegen dereknamalar boiynşa berılgen. Tūnǧyş bolyp jobany tüsırgen jäne kesenenı suret etıp salǧan 1863 j. Ş. Ş. Uälihanov boldy degen mälımet bar.
1946j.kesenenı Qaz KSR Ǧylymy akademiiasynyŋ Ortalyq-Qazaqstandyq arheologiialyq ekspedisiiasy (Ä.H. Marǧūlan) zerttegen. 1974j.Qaz KSR Ministrlıgınıŋ ekspedisiiasy eskertkıştı ölşep, suret fiksasiiasyn jasaǧan (M. A. Mamanbaev, M.K. Sembin, M.S. Nūrqabaev).
Qazırgı kezde Jūban Ana kesenesı memlekettık respublikalyq maŋyzyndaǧy tarih pen mädeniet eskertkışterı tızımıne qosylǧan.
Joǧaryda aityp ötkendei, ǧimarat ölşemderı syrtqy perimetrı boiynşa 6h6 m qūraidy, ışkısı boiynşa 4h4 m qūraidy, jalpy biıktıgı 6 m. Kümbezı men barabany küiılgen kırpışten salynǧan. Törttıkten segızdıkke ötetın jerı ǧimarat būryştarynda doǧalyq jelkenderın ornatu arqyly jasalǧan, al segızdıkten 16-qyrlysyna jäne kümbez şeŋberıne deiın kırpış konsolderı arqyly jasalǧan. Küiılgen kırpış ǧimarat ışınde bes doǧalyq jelkenderınıŋ deŋgeiınen bastap qoldanylǧan. Bükıl qalau arnaiy balşyq erıtındısınen jasalynǧan, ony daiyndau qūpiiasy joǧaltylǧan, bıraq būl öte myqty material bolǧany sözsız, aua raiynyŋ qiyn jaǧdailaryna qaramastan sol qalau bızdıŋ uaqytymyzǧa deiın jetıp, jaqsy saqtalynǧan. Kesenege kıru esıgı süiır doǧanyŋ türınde jasalǧan jäne oŋtüstık-şyǧysqa baǧyttalǧan. Eskertkıştıŋ negızgı salmaq tüsetın qūrylymy küiılgen jäne öŋdelmegen kırpışten jasalynǧan,onyŋ üş qabatty jüiesı bar.
Jūban Ana kesenesı jaiyndaǧy alǧaşqy jazba deregı 1762 jyly jariialanǧan P. İ. Rychkovtyŋ «Toporgafiia Orenburgskaia» eŋbegınde tabylǧan. Aita ketetın jait, P. İ. Rychkov Ortalyq Qazaqstanda eşqaşan bolmai, eskertkışke sipattamasyn berdı. Onyŋ sipattamasy bızdıŋ uaqytymyzǧa deiın jetpegen dereknamalar boiynşa berılgen. Tūnǧyş bolyp jobany tüsırgen jäne kesenenı suret etıp salǧan 1863 j. Ş. Ş. Uälihanov boldy degen mälımet bar.
1946j.kesenenı Qaz KSR Ǧylymy akademiiasynyŋ Ortalyq-Qazaqstandyq arheologiialyq ekspedisiiasy (Ä.H. Marǧūlan) zerttegen. 1974j.Qaz KSR Ministrlıgınıŋ ekspedisiiasy eskertkıştı ölşep, suret fiksasiiasyn jasaǧan (M. A. Mamanbaev, M.K. Sembin, M.S. Nūrqabaev).
Qazırgı kezde Jūban Ana kesenesı memlekettık respublikalyq maŋyzyndaǧy tarih pen mädeniet eskertkışterı tızımıne qosylǧan.
“Ruhani jaŋǧyru” baǧdarlamasy aiasynda
Qaraǧandy oblystyq mädeniet, mūraǧat
jäne qūjattama basqarmasy men “Adyrna”
ūlttyq portalynyŋ bırlesken jobasy
