Kedeı memlekette bári qymbat bolady degen sózdi ózimshe taldap kóreıin. Men ekonomıst, saıasatker tipti bıznesmen emespin. Bıliktegiler joǵary jaqta turǵannan keıin olarǵa basqasha kórinetini zańdylyq shyǵar. Ózim qarapaıym adam bolǵasyn maǵan bári jeńil hám ońaı bop kóriner bálkim. Qysqasy, KEDEI MEMLEKTTE NEGE BÁRI QYMBAT degen suraqqa ózim kóship kelgen Sergeevka eldi mekenin úlgi retinde alyp, taldap kóreıin.
Mysaly bizde qurylys materıaldar satatyn «Stroı mır» degen dúken bar. Búkil aýdandaǵy birdeńe salam degen adamdar, tipti kórshiles aýdannan kelip osy dúkennen qurylys zattaryn satyp alady. Iesi ózge ult ókili. 100 km radıýstaǵy osy saladaǵy dúkennen jalǵyz bolǵandyqtan tasy órge domalap tur. Jaman atqa jal bitse janyna torsyq baılatpas degendeı, dúken ishinde óz sharttaryn qoıyp, orasan kezek jasap- klıentke alsań al, almasań alma degen dúnıe jasaıdy. Baǵalary da aspannan túskendeı. Aldynda jumystaǵy bastyqpen bir qural alǵanbyz. Almatynyń baǵasynan 40 paıyz qymbat. Amalsyz aldyq. Nege? Óıtkeni «konkýrenııa» joq, jaqyn mańaıda konkýrent joq. Aıaq astynan bir qazaq kep osyndaı dúken ashsynshy. Baǵalaryn myna dúkennen 10 paıyz tómen qoısa- mynalarda esterin jıyp, baǵalaryn túsiredi de ár klıentke kenedeı jabysatyn ed. Nátıjesinde «baǵa túsedi, sapa joǵarlaıdy. Bundaı mysaldar jetedi negizi.
Aıtqym kelgeni, bizde adam arasynda, eldi meken tipti memleket deńgeıinde «básekelestik damymaǵan. Úkimet deńgeıinde degenim, mysaly AQShta eki partııa bar. Jyl saıyn birinen birin ótkizip keremet programmalar jasap jatyr. Nátıjesinde AQSh ozyp tur. Al bizde.. Nur Otan.
Negizi deımin, biz tezirek kóterilýimiz úshin kásipkerler bir birimen básekelesip, sońynda bas qosyp úkimetpen básekege túsýi kerek. Mysaly, Germanııada muǵalimniń jalaqysy 3,5 myń eýro deımiz. Ony jasaǵan úkimet deımiz. Úkimeti halyq úshin istep jatyr deımiz. Shyndyǵynda basqasha, mysaly Berlınniń ózinde 50 shaqty jeke menshik mektep bar. Muǵalimderdiń jalaqysy 3 myń eýrodan bastalyp 12 myń eýroǵa deıin jetedi. Sol sebepti tis qaqqan mamandardyń kóbi «jeke menshik mektepterge óte bastaǵan. Nátıjesinde Nemis úkimeti mektepten ketip jatqan mamandardy barynsha ustap qalýy úshin jalaqyny kóterýge amalsyz májbúr bolǵan. Bundaı dúnıe densaýlyq saqtaý, aýyl sharýashylyǵy qysqasy bár jerde bar. Bárin qosyp turǵan bir ǵana nárse — KONKÝRENIIa.
Mine bizge osy kerek.
Kelisesiz be?
