Qazaqstanda täuelsızdıktıŋ üşınşı onjyldyǧynda medisina salasy qarqyndy damydy. Densaulyq saqtau ortalyqtary boi köterıp, materialdyq-tehnikalyq baza nyǧaityldy. Emdeudıŋ jaŋa ädısterı engızılıp, adam ömırın araşalap qaludyŋ mümkındıkterı artty. Şymkent qalasynda täuelsızdık alǧan 30 jylda 150-den astam jaŋa densaulyq saqtau nysany paidalanuǧa berılgen. Densaulyq ūiymdarynyŋ materialdyq-tehnikalyq bazasynyŋ jaqsaryp, qajettı qūrylǧylarmen qamtyluy jäne käsıbi därıgerlerdıŋ jaŋaşyldyǧy megapolis medisinasyn respublikada jaŋa deŋgeige köterdı.
Resmi derekterge süiensek, elımızde 1054 auruhana jäne 3720 ambulatorly-klinikalyq medisina ortalyqtary qyzmet atqarady. Jalpy otanymyzda 59 myŋ därıger jäne 126 myŋ orta deŋgeilık qyzmetker medisinalyq ūiymdarda qyzmet körsetedı eken. Al respublikada jedel järdem körsetu ortalyqtarynyŋ jalpy sany – 274, alǧaşqy medisinalyq-sanitarlyq kömek körsetu mekemelerı – 3462-ge jetken. Respublikada densaulyq saqtau nysandary sanynyŋ artyp, medisinalyq kömektıŋ halyqqa jyldam ärı qoljetımdı boluynyŋ nätijesınde bügınde ūlt saulyǧy jaqsara bastady.
–90-jyldar Qazaqstanda densaulyq saqtau salasy ǧana emes, jalpy postkeŋestık memleketter üşın eŋ qiyn kezeŋ boldy. Qazaqstan būl qiyndyqtardy eŋserdı. El ekonomikasynyŋ jaqsaruymen Şymkentte de medisinalyq mekemeler qalpyna keltırıldı. Auruhana korpustary, qalalyq emhanalar jäne basqa da medisinalyq mekemeler salyndy. Täuelsızdık jyldarynda Qazaqstan Respublikasynyŋ Sanitarlyq-epidemiologiialyq salauattylyq mäselelerı jönındegı zaŋdary, densaulyq saqtaudy damytudyŋ memlekettık baǧdarlamalary, «Halyq densaulyǧy jäne densaulyq saqtau jüiesı turaly» Kodeksı qabyldandy.
Elımızde ana men bala ölımın azaitu jönındegı 2008-2010 jyldarǧa, qan qyzmetın jetıldıru jönındegı 2008-2010 jyldarǧa, JİTS ındetıne qarsy ıs-qimyl jönındegı 2006-2010 jyldarǧa, kardiologiialyq jäne kardiohirurgiialyq kömektı damytu jönındegı 2007-2009 jyldarǧa arnalǧan salalyq baǧdarlamalar äzırlenıp, engızıldı. 2010 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap Bıryŋǧai ūlttyq densaulyq saqtau jüiesı ıske asyryldy. Al 2020 jyldan bastap Qazaqstanda mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru jüiesı engızıldı. Täuelsızdık jyldar ışındegı osyndai reformalar toqtap qalǧan jüiege jan bıtırdı. Täuelsızdık degende eŋ aldymen eske tüsetını Tūŋǧyş Prezident - Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ tabandy eŋbegı. Tūralap qalǧan ekonomikany qaita qalpyna keltıru, ony jaŋaşa damu jolyna tüsıru – taqyr jerden tau tūrǧyzumen bırdei, - deidı Şymkent qalalyq densaulyq saqtau basqarmasynyŋ basşysy Baqytjan Pozilov.
Qalanyŋ bas därıgerınıŋ aituynşa, 1991 jylǧy Şymkenttıŋ salaǧa bölgen jalpy biudjetı 50,8 mln. teŋgenı qūrapty. Osy körsetkış 2021 jyly 79,1 mlrd. teŋgege ösken. Densaulyq saqtau jüiesın damytu jäne şymkenttıkterdıŋ densaulyǧyn jaqsartyp, tegın medisinalyq kömektı qoljetımdı etu – salanyŋ aldynda tūrǧan negızgı mındetterınıŋ bırı boldy. Osy maqsatty jüzege asyruda 1991 jyldan berı şaharda jaŋadan 154 densaulyq saqtau nysany salyndy. Sondai-aq Psihikalyq densaulyq ortalyǧy, Jürek ortalyǧy, Perinataldyq ortalyq, Qan ortalyǧy, «Meiırım», «Ana men bala» balalardy oŋaltu ortalyqtary siiaqty qalalyq medisinalyq ūiymdar qūryldy.
Elımızde qolǧa alynǧan «100 mektep, 100 auruhana» baǧdarlamasy aiasynda qala boiynşa 6 nysan el igılıgıne berıldı. Atap aitqanda, olar - qalalyq qan ortalyǧy, 3 emhana, 1 balalar auruhanasy. Jergılıktı biudjet qarajaty esebınen kardiohirurgiia, transplantologiia, onkologiia jäne infeksiialyq ortalyqtyŋ jaŋa korpustary salyndy. Demeuşılık kömek esebınen qalalyq zalalsyzdandyru ortalyǧy jäne qalalyq perinataldyq ortalyq salyndy.
QR Prezidentı N.Ä.Nazarbaevtyŋ «100 mektep, 100 auruhana» baǧdarlamasy aiasynda Şymkentte salynǧan medisinalyq ūiymnyŋ bırı – qalalyq №6 emhana. 2013 jyly paidalanuǧa berılgen emhanada bügınde 70 myŋnan astam tūrǧyn tırkelgen.
– Emhananyŋ quattylyǧy 550- 600 adamnyŋ kelıp-ketuıne laiyqtalǧan. Kündızgı em qabyldau bölımşesı 55 tösek-orynǧa arnalǧan. Mekemenıŋ materialdyq-tehnikalyq bazasy zamanǧa sai jabdyqtalǧandyqtan aqparattandyru jüiesıne 100 paiyz qosylǧan. Bügıngı taŋda tūrǧyndarǧa medisinalyq qyzmettı qoljetımdı etu jäne sapaly qyzmet körsetu baǧytynda ülken jūmystar jürgızılıp jatyr. Bastysy emhanaǧa keluşılerge yŋǧaily jaǧdai jasap, olardyŋ uaqytyn ünemdeuge basa nazar audardyq. Osy maqsatta bırınşı kezekte medisinalyq qūrylǧylardy kezeŋ-kezeŋımen jaŋartyp, därıgerge kelgen pasientke jaily atmosfera qalyptastyrdyq, - deidı emhananyŋ bas därıgerı Aigül Qylyşbaeva.
Qazırgı taŋda üşınşı megapoliste barlyq medisinalyq ūiymdarda aqparattyq jüieler engızılgen. Halyqtyŋ 100% - ynda elektrondyq densaulyq pasporty toltyryldy. «Damumed» jüiesı arqyly emhanaǧa tırkelu, därıgerge jazylu, därıgerdı üige şaqyrtu, eŋbekke jaramsyzdyq paraǧyn alu jäne zerthanalyq zertteulerdıŋ qorytyndysyn köruge mümkındık bar. Būl «Sifrly Qazaqstan» memlekettık baǧdarlamasynyŋ jemısı desek te bolady.
Basqarma basşysy Baqytjan Joldasbekūly osyndai reformalar densaulyq salasynda da öz tiımdılıgın körsettı deidı.
–30 jyl ışınde Şymkentte qala halqynyŋ jalpy ölım-jıtım körsetkışı 6,9-dan 4,8-ge deiın tüstı. Al ana ölımı 10 esege (79,8-den 7,4-ke deiın tömendedı), näresteler ölımı 3 ese azaidy. Tuberkulezden bolatyn ölım-jıtım körsetkışı 100 myŋ tūrǧynǧa şaqqanda 7,7-den 0,9-ǧa deiın jäne qaterlı ısıktermen syrqattanuşylyq, olardan bolatyn ölım-jıtım jaǧdaiy tömendedı, - dedı B.Pozilov.
Elımızde 2005 jyldan bastap halyqtyŋ jekelegen sanattaryn, sondai-aq aurulardyŋ belgılı bır tızbesı boiynşa nauqastardy ambulatoriialyq deŋgeide jeŋıldıkpen därı-därmekpen qamtamasyz etu, profilaktikalyq skriningter jürgızu şarasy qolǧa alyndy. Būl tūrǧyndarda aurulardy uaqtyly anyqtauǧa jäne emdeuge mümkındık berdı. 2020 jyly qabyldanǧan Qazaqstan Respublikasynyŋ Densaulyq saqtau salasyn damytudyŋ 2020-2025 jyldarǧa arnalǧan memlekettık baǧdarlamasy şeŋberınde 1 jalpy praktika därıgerıne jükteme 2500-den 1600 adamǧa deiın tömendegen.
Salada tūrǧyndarǧa sapaly medisinalyq kömek beru men qoljetımdılıktı arttyruda memlekettık-jekemenşık ärıptestıktıŋ maŋyzdylyǧyn aitpai ketpeuge bolmaidy. 2015 jyly elımızde «Memlekettık-jekemenşık ärıptestık turaly» Zaŋ qabyldandy. Mūndaǧy maqsat – memleket pen jeke sektor arasyndaǧy ūzaqmerzımdı yntymaqtastyqty nyǧaitu. Osy memlekettık-jekeşelık ärıptestık arqyly qazırgı künı respublikada medisinalyq mekemeler, ambulatoriialyq klinikalar aşylyp, medisinalyq tehnikalar satyp alynuda, jaŋartylyp, paidalanyluda.
Jalpy Şymkentte 120 medisinalyq ūiym bolsa, onyŋ 41-ı emhana. Qalada 14 memlekettık, 27 jekemenşık emhana halyqqa sapaly qyzmet körsetedı. Sondai jekemenşık mekemenıŋ bırı – «Symbat-Nūr» medisinalyq ortalyǧy. Aşylǧanyna tört jyl bolǧan ortalyq Aqjaiyq şaǧynaudanynda taǧy bır ǧimaratyn aşqan. Emhanaǧa 7 myŋ tūrǧyn tırkelgen. Mındettı medisinalyq äleumettık saqtandyru qory arqyly tūrǧyndar atalǧan jekemenşık ortalyqta tegın em qabyldai alady. Klinika soŋǧy ülgıdegı zamanaui qajettı medisinalyq qūral-jabdyqtarmen tolyq qamtamasyz etılgen. Mūnda közge, jürekke ota da jasalady.
Elımızde ana men bala ölımın azaitu jönındegı 2008-2010 jyldarǧa, qan qyzmetın jetıldıru jönındegı 2008-2010 jyldarǧa, JİTS ındetıne qarsy ıs-qimyl jönındegı 2006-2010 jyldarǧa, kardiologiialyq jäne kardiohirurgiialyq kömektı damytu jönındegı 2007-2009 jyldarǧa arnalǧan salalyq baǧdarlamalar äzırlenıp, engızıldı. 2010 jyldyŋ 1 qaŋtarynan bastap Bıryŋǧai ūlttyq densaulyq saqtau jüiesı ıske asyryldy. Al 2020 jyldan bastap Qazaqstanda mındettı äleumettık medisinalyq saqtandyru jüiesı engızıldı. Täuelsızdık jyldar ışındegı osyndai reformalar toqtap qalǧan jüiege jan bıtırdı. Täuelsızdık degende eŋ aldymen eske tüsetını Tūŋǧyş Prezident - Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ tabandy eŋbegı. Tūralap qalǧan ekonomikany qaita qalpyna keltıru, ony jaŋaşa damu jolyna tüsıru – taqyr jerden tau tūrǧyzumen bırdei, - deidı Şymkent qalalyq densaulyq saqtau basqarmasynyŋ basşysy Baqytjan Pozilov.
Qalanyŋ bas därıgerınıŋ aituynşa, 1991 jylǧy Şymkenttıŋ salaǧa bölgen jalpy biudjetı 50,8 mln. teŋgenı qūrapty. Osy körsetkış 2021 jyly 79,1 mlrd. teŋgege ösken. Densaulyq saqtau jüiesın damytu jäne şymkenttıkterdıŋ densaulyǧyn jaqsartyp, tegın medisinalyq kömektı qoljetımdı etu – salanyŋ aldynda tūrǧan negızgı mındetterınıŋ bırı boldy. Osy maqsatty jüzege asyruda 1991 jyldan berı şaharda jaŋadan 154 densaulyq saqtau nysany salyndy. Sondai-aq Psihikalyq densaulyq ortalyǧy, Jürek ortalyǧy, Perinataldyq ortalyq, Qan ortalyǧy, «Meiırım», «Ana men bala» balalardy oŋaltu ortalyqtary siiaqty qalalyq medisinalyq ūiymdar qūryldy.
Elımızde qolǧa alynǧan «100 mektep, 100 auruhana» baǧdarlamasy aiasynda qala boiynşa 6 nysan el igılıgıne berıldı. Atap aitqanda, olar - qalalyq qan ortalyǧy, 3 emhana, 1 balalar auruhanasy. Jergılıktı biudjet qarajaty esebınen kardiohirurgiia, transplantologiia, onkologiia jäne infeksiialyq ortalyqtyŋ jaŋa korpustary salyndy. Demeuşılık kömek esebınen qalalyq zalalsyzdandyru ortalyǧy jäne qalalyq perinataldyq ortalyq salyndy.
QR Prezidentı N.Ä.Nazarbaevtyŋ «100 mektep, 100 auruhana» baǧdarlamasy aiasynda Şymkentte salynǧan medisinalyq ūiymnyŋ bırı – qalalyq №6 emhana. 2013 jyly paidalanuǧa berılgen emhanada bügınde 70 myŋnan astam tūrǧyn tırkelgen.
– Emhananyŋ quattylyǧy 550- 600 adamnyŋ kelıp-ketuıne laiyqtalǧan. Kündızgı em qabyldau bölımşesı 55 tösek-orynǧa arnalǧan. Mekemenıŋ materialdyq-tehnikalyq bazasy zamanǧa sai jabdyqtalǧandyqtan aqparattandyru jüiesıne 100 paiyz qosylǧan. Bügıngı taŋda tūrǧyndarǧa medisinalyq qyzmettı qoljetımdı etu jäne sapaly qyzmet körsetu baǧytynda ülken jūmystar jürgızılıp jatyr. Bastysy emhanaǧa keluşılerge yŋǧaily jaǧdai jasap, olardyŋ uaqytyn ünemdeuge basa nazar audardyq. Osy maqsatta bırınşı kezekte medisinalyq qūrylǧylardy kezeŋ-kezeŋımen jaŋartyp, därıgerge kelgen pasientke jaily atmosfera qalyptastyrdyq, - deidı emhananyŋ bas därıgerı Aigül Qylyşbaeva.
Qazırgı taŋda üşınşı megapoliste barlyq medisinalyq ūiymdarda aqparattyq jüieler engızılgen. Halyqtyŋ 100% - ynda elektrondyq densaulyq pasporty toltyryldy. «Damumed» jüiesı arqyly emhanaǧa tırkelu, därıgerge jazylu, därıgerdı üige şaqyrtu, eŋbekke jaramsyzdyq paraǧyn alu jäne zerthanalyq zertteulerdıŋ qorytyndysyn köruge mümkındık bar. Būl «Sifrly Qazaqstan» memlekettık baǧdarlamasynyŋ jemısı desek te bolady.
Basqarma basşysy Baqytjan Joldasbekūly osyndai reformalar densaulyq salasynda da öz tiımdılıgın körsettı deidı.
–30 jyl ışınde Şymkentte qala halqynyŋ jalpy ölım-jıtım körsetkışı 6,9-dan 4,8-ge deiın tüstı. Al ana ölımı 10 esege (79,8-den 7,4-ke deiın tömendedı), näresteler ölımı 3 ese azaidy. Tuberkulezden bolatyn ölım-jıtım körsetkışı 100 myŋ tūrǧynǧa şaqqanda 7,7-den 0,9-ǧa deiın jäne qaterlı ısıktermen syrqattanuşylyq, olardan bolatyn ölım-jıtım jaǧdaiy tömendedı, - dedı B.Pozilov.
Elımızde 2005 jyldan bastap halyqtyŋ jekelegen sanattaryn, sondai-aq aurulardyŋ belgılı bır tızbesı boiynşa nauqastardy ambulatoriialyq deŋgeide jeŋıldıkpen därı-därmekpen qamtamasyz etu, profilaktikalyq skriningter jürgızu şarasy qolǧa alyndy. Būl tūrǧyndarda aurulardy uaqtyly anyqtauǧa jäne emdeuge mümkındık berdı. 2020 jyly qabyldanǧan Qazaqstan Respublikasynyŋ Densaulyq saqtau salasyn damytudyŋ 2020-2025 jyldarǧa arnalǧan memlekettık baǧdarlamasy şeŋberınde 1 jalpy praktika därıgerıne jükteme 2500-den 1600 adamǧa deiın tömendegen.
Salada tūrǧyndarǧa sapaly medisinalyq kömek beru men qoljetımdılıktı arttyruda memlekettık-jekemenşık ärıptestıktıŋ maŋyzdylyǧyn aitpai ketpeuge bolmaidy. 2015 jyly elımızde «Memlekettık-jekemenşık ärıptestık turaly» Zaŋ qabyldandy. Mūndaǧy maqsat – memleket pen jeke sektor arasyndaǧy ūzaqmerzımdı yntymaqtastyqty nyǧaitu. Osy memlekettık-jekeşelık ärıptestık arqyly qazırgı künı respublikada medisinalyq mekemeler, ambulatoriialyq klinikalar aşylyp, medisinalyq tehnikalar satyp alynuda, jaŋartylyp, paidalanyluda.
Jalpy Şymkentte 120 medisinalyq ūiym bolsa, onyŋ 41-ı emhana. Qalada 14 memlekettık, 27 jekemenşık emhana halyqqa sapaly qyzmet körsetedı. Sondai jekemenşık mekemenıŋ bırı – «Symbat-Nūr» medisinalyq ortalyǧy. Aşylǧanyna tört jyl bolǧan ortalyq Aqjaiyq şaǧynaudanynda taǧy bır ǧimaratyn aşqan. Emhanaǧa 7 myŋ tūrǧyn tırkelgen. Mındettı medisinalyq äleumettık saqtandyru qory arqyly tūrǧyndar atalǧan jekemenşık ortalyqta tegın em qabyldai alady. Klinika soŋǧy ülgıdegı zamanaui qajettı medisinalyq qūral-jabdyqtarmen tolyq qamtamasyz etılgen. Mūnda közge, jürekke ota da jasalady.
