Täuelsızdık –barşa azamattar üşın eŋ qasterlı qūndylyq!

Taǧdyr talaiymen taitalasqa tüsken künderdıŋ beimälım soqpaǧynda joǧaltqanymyzdy jasyrmai, öz qolymyz öz auzymyzǧa jetken jyldardaǧy jetıstıgımızdı asyrmai aitqannyŋ özınde Qazaq elı täuelsız damu tarihynda ǧaryştyq qadam jasady. «Täuelsızdık» degen qasiettı sözdıŋ astarynda ata-babamyzdyŋ ǧasyrlar boiǧy asyl armany, babalarymyzdyŋ aibyndy ünı, azattyq jolynda şeiıt bolǧan talai buyn bozdaqtardyŋ ūrpaqqa qaldyrǧan amanaty jatyr. Egemendı elımız artta qalǧan 30 jylda jüz jylǧa jeter syn men synaqtan öttı. «Nūr Otan» partiiasy Saiasi keŋesınıŋ keŋeitılgen otyrysynda Elbasy Nūrsūltan Äbışūly Nazarbaevtyŋ «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» atty qaǧidattar jiyntyǧyn ūsynuy da jaŋa däuırdegı qazaqstandyqtardyŋ, äsırese,jastardyŋ jarqyn bolaşaǧynabaǧdar bolatyny anyq. Ärine, qazaq halqy üşın jetı sanynyŋ orny bölek, öitkenı būl sandy kie tūtyp, qasterlegen. Endeşe, Elbasy da atalǧan ündeuınde eldıktıŋ jetı tūǧyryn ataidy. Täuelsızdık –barşa azamattar üşın eŋ qasterlı qūndylyq! Täuelsızdık – kez kelgen adamnyŋ, ūlttyŋ, halyqtyŋ, eldıŋ erkındıgı,öz aldyna derbestıgı. «Qazaqstan Respublikasynyŋ memlekettık täuelsızdıgı turaly» Konstitusiialyq Zaŋnyŋ qabyldanuy jaŋa täuelsız memlekettıŋ şynaiy egemendıgın bekıttı. Oǧan 16 jeltoqsanda qol qoiyluy, 1986 jylǧy oqiǧalardan keiıngı Qazaqstanda demokratiialyq prosestıŋ sabaqtastyǧyn däleldep, eldegı özgerısterdıŋ bastamasy boldy. Sonymen bırge şynaiy egemendıktı jariialap, syrtqy älemnıŋ elımızdı tanuyna qol jetkızıldı. Bızdıŋ täuelsız Qazaqstan Respublikasynyŋ tarihyndaǧy barlyq jetıstıkterı, qazaq halqynyŋ egemendı zamanda jaŋaşa erekşe örleuı, örkendeuı, ruhani-ekonomikalyq erkındıgımız, älemdık qoǧamdastyq pen dünie jüzınıŋ damyǧan ozyq memleketterımen terezemız teŋ, däulettı eldermen bırdei qarym-qatynas jasau jetıstıkterımızdıŋ barlyǧynyŋ altyn bastauy –Täuelsızdıkke qol jetkızu ekendıgı aiqyn. Elbasy ūsynyp otyrǧan ekınşı tūǧyr – Bırlık pen kelısım – eldıgımızdıŋ myzǧymas tūǧyry bolmaq. QR Tūŋǧyş Prezidentı, Elbasy N.Ä. Nazarbaev Qazaqstan halqy Assambleiasyn qūru ideiasyn alǧaş ret 1992 jyly Täuelsızdıktıŋ bırınşı jylyna arnalǧan Qazaqstan halqynyŋ bırınşı forumynda jariialaǧan edı. Mūndai institutty qūru qajettılıgı saiasi tūrǧydan, sondai-aq jaŋadan qūrylǧan, täuelsız, polietnosty, polikonfessiialyq memlekettıŋ tūraqty damuy tūrǧysynan tuyndaǧan bolatyn. Qazırgı uaqytta būl ülgı düniejüzınde, bedeldı halyqaralyq ūiymdarda asa joǧary baǧalanyp otyr. Jer – ata-baba mūrasy, halyq qazynasy. Qazaq halqy üşın el men jer tūtas ūǧym sanalady. Qazaqstan jerı – ata-babadan bızge qalǧan mūra ekendıgı, halyq qazynasy ekendıgı dausyz. Elbasynyŋ täuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldarynda-aq şektes memlekettermen (Resei, Qytai, Özbekstan,t.b.) aradaǧy şekarany delimitasiialauǧa erekşe nazar audaryp, ony ūlttyq qauıpsızdıgımızdıŋ negızgı basymdyqtarynyŋ bırı retınde belgılendıgı, onyŋ köregendıgın körsettı. Kez kelgen ūlttyq mädeniettıŋ negızı men dılın, ondaǧy adamgerşılık qasietter men dünietanymdy ūǧynu üşın mädeniettıŋ tüp-tamyryna jügınu qajet. Jastarymyz boiyna ūlttyq kodyn, iaǧni halqymyzǧa tän salt-sanamyzdy, asyl mädenietımızdı boiyna sıŋırgende ǧana alǧa basular bolatyndyǧy sözsız, iaǧni elımızdıŋ ümıtınıŋ aqtalǧany bolmaq. Elbasymyz özınıŋ ūsynǧan qaǧidattar jiyntyǧynda bılım men eŋbektıŋ baquatty ömır sürudıŋ kıltı ekendıgın meŋzeidı. «Özıŋe sen, özıŋdı alyp şyǧar eŋbegıŋ men aqylyŋ ekı jaqtap»– dep Hakım Abai atamyz aitqandai, bız tek öz bılımımız ben küşımızge senuımız kerek degen ūsynymy qazaqstandyqtardy adal eŋbekpen mūratyna jetuge baǧyttaidy. Bäsekege qabılettı qoǧam qūru – memleket damuynyŋ kepılı. Al, qoǧamnyŋ basty qūndylyǧy – adam. Būl rette adam kapitalynyŋ sapasyn jaqsartu men bılım jüiesın damytudyŋ maŋyzy zor. Endeşe jastarymyz pragmatisttık ūstanymdy keleşektıŋ negızı retınde qabyldauy tiıs. Baseke qabılettı jaŋa Qazaqstannyŋ qalyptasuyn belsendı türde jalǧastyruşy jaŋa buyn qalyptasuy tiıs. Sondyqtan kez kelgen qazaqstandyq özı ömır sürıp otyrǧan qoǧamǧa, qorşaǧan ortaǧa, elımızdıŋ äleumettık-ekonomikalyq damuyna ülesın qosudy adamgerşılık paryzy dep qabyldauy qajet. Elbasynyŋ Qazaqstan jastaryna arnalǧan būl ündeuı bolaşaqqa baǧdar retınde qarastyryluy tiıs, tıptı būl jetı tūǧyrdy XXI ǧasyrdaǧy moraldyq kodeks retınde qabyldauǧa bolady. M.Äuezov atyndaǧy Oŋtüstık Qazaqstan universitetınıŋ basqarma töraǧasy-rektory,QR ŪǦA akademigı,professor,tarih ǧylymdarynyŋ doktory Qojamjarova Dariia Perneşqyzy.