ŞYMKENT JÄNE TÄUELSIZDIK

«Jer Ana» Täuelsizdik monumenti – Şymkenttıŋ şynaiy maqtanyşy. Ol qazaq ūltynyŋ tektiligi men birtūtastyǧynyŋ belgisindei Töle bi, Qazybek bi jäne Äiteke bi köşeleri qiylysatyn Ordabasy alaŋynda ornatylǧan. Biiktigi – 34 metr. Şymkent qalasynda būǧan deiın jas ūrpaqtyŋ boiyna patriottyq sezim ūialatyp, ata-babamyzdyŋ qanşama ǧasyr boiy aŋsaǧan armanyn qazirgi kezdiŋ maqsat-müddesimen üilestire beinelegen däl mūndai eskertkiş bolǧan emes. 2009 jyldyŋ 22 qyrküieginde qaladaǧy osy eskertkiştiŋ aşylu saltanatyna Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevtyŋ qatysuy da memleket pen halyq birliginiŋ jaqsy bir nyşany boldy. Būl nysan qazırgı taŋda soŋǧy tehnologiia boiynşa qaita jaŋartylyp jatyr. Monumentte qaşalyp jazylǧan Memleket basşysynyŋ sözı latyn tılınde qaita jazyldy. Eskertkıştıŋ aumaǧyna abattandyru jūmystary da jürgızıldı. Būl jūmystar biyl el Täuelsızdıgı künıne orai aiaqtalady dep josparlanuda. El tarihy eskerile otyryp jasalǧan Täuelsizdik monumenti ideiasy odan äri jetildirilip, Ordabasy alaŋy ūlttyq ūstyndarymyzdy qasterleitin tarihi-memorialdyq keşenge ainaldy. «Rämizder alaŋy» atalatyn keşende elimizdiŋ kartasy beinelenip, Elbasymyz N.Nazarbaevtyŋ: «Düniede täuelsiz qazaq eli bar. Älemde egemen Qazaqstan bar. Onyŋ köpūltty yntymaqşyl halqy bar. Quatty ekonomikasy, senimdi saiasi jüiesi bar. Eŋ bastysy, büginnen nūrly, büginnen kemel bolaşaǧy bar. Sol künge berik senimi bar!» — degen sözi men Qazaqstan Respublikasynyŋ Konstitusiialyq Zaŋynan üzindi tasqa qaşalyp jazyldy. Büginde Tutöbeniŋ basynda biiktigi 50 metrlik kök bairaq alystan körınıp, jelbırep tūr. Ordabasy alaŋyndaǧy aspaly köpirdiŋ de ülken şyǧarmaşylyq oi men qiialdan tuǧanyn aitqan jön. Ūzyndyǧy 104 metr, eni 5,7 metr bolatyn köpir temir qūrylymdar arqyly qūrastyrylyp, tireuleri granit tastarmen qaptalǧan. Būl köpir köne Şymkent şaharyn Ordabasy alaŋyna qosady. Sondyqtan qalyŋ köpşilik ony «Altyn köpir» dep atap ketti. Alaŋdy kesip ötetin Qoşqar ata özeniniŋ üstine eki jerden ornatylǧan subūrqaqtar da öz üilesimin tauyp, qala tūrǧyndarynyŋ köz quanyşyna ainalǧan. Şymkentte Ūly Jeŋistiŋ 65 jyldyǧyna orai salynǧan «Daŋq» memorialy Otan üşin ot keşken maidangerlerdi ūlyqtaidy. Alleianyŋ ūzyndyǧy 285 metr, eni 22 metr. Alleia boiyna ornatylǧan granit tastarǧa öŋirimızden soǧysqa attanǧan 140 myŋnan astam jauyngerdiŋ esimi qaşap jazyldy. Sondai-aq, oŋtüstikten şyqqan 51 Keŋes Odaǧynyŋ Batyry men 8 Daŋq ordeniniŋ tolyq iegeri jäne bir Halyq qaharmanynyŋ aty-jöni bölek taqtaǧa qasterlep jazylǧan. Şahardaǧy temirjol vokzaly da bügingi zaman talabyna sai qaita jaŋǧyrtyldy. Vokzal işinde medisinalyq beket, ana men bala bölmesi, ashana aşyldy. Jylytu, jeldetkiş jüieleri jaŋartylyp, jolauşylarǧa qolaily jaǧdai jasaldy. Vokzal aldynyŋ sänin būzyp tūrǧan kommersiialyq nysandar joiylyp, aumaqta tegin avtotūraq ūiymdastyryldy. Al käsipkerler kömegimen salynǧan vokzal aldyndaǧy «Jibek joly» kompozisiiasy da qala ajaryn aşyp tūr. Sondai-aq, qala ortalyǧyndaǧy jaŋa haitek tehnologiiasy negizinde metall men şynydan jasalǧan «Qyzǧaldaq» kompozisiiasy büginde studentter, jastar men qala halqynyŋ bos uaqytta demalyp, seruen qūratyn süiikti ornyna ainaldy. Körnekti memleket qairatkeri Asanbai Asqarov negizin qalaǧan dendrosaiabaq ta jaŋaruda. Mine, qala tūrǧyndarynyŋ belsene qatysuymen soŋǧy eki jylda tazalyq jūmystary qolǧa alyndy. Büginde aumaǧy 117 gektardan asatyn, 600-ge tarta ösimdik pen aǧaş türi ösip tūrǧan dendrologiialyq baqty tügeldei abattandyru, jöndeu, su jüielerin qalpyna keltiru jūmystary aiaqtaldy. Işki joldar, atpen jäne velosipedpen seruendeu soqpaqtary retteldi. Bir quanyştysy, köl qalpyna keltirilip, jaǧalauy körkeitildi. Köl üstine jaiau jürginşiler köpiri salynyp, tas plitalar töseldi. Jol jiekterine şamdar ornatyldy, demaluşylar üşin oryndyqtar qoiyldy. Tūmsa tabiǧattyŋ bir körki jan-januarlar bolǧandyqtan, dendrosaiabaq aumaǧynda boi kötergen arnaiy volerge 20 tiin, 4 elik pen teŋbil būǧy, 10 tauys, maŋy tazalanyp, abattandyrylǧan kölge aqqu, qaz, üirek sekildi qūstardyŋ 22-si jäne 20 myŋdai balyq jiberildi. Dendrosaiabaqtan biznestiŋ äleumettik jauapkerşiligi aiasynda «Jas jūbailar» alleiasynyŋ aşyluy da şymkenttikter üşin ülken oqiǧa boldy. Ömirge birlesip qadam basqan baqytty jūptar mūnda jii keledi. Olar būl jerden ǧaşyqtar müsinin, subūrqaqtardy jäne «Mahabbat patşalyǧy» sarqyramasyn tamaşalai alady.