Elbasynyŋ köregendıgınıŋ arqasynda şekarany delimitasiialau mäselesı kün tärtıbınen alyndy

Elbasynyŋ saiasi köregendıgınıŋ arqasynda Qazaqstan memlekettık şekaralardy delimitasiialau mäselesın kün tärtıbınen alyp tastady. Būl turaly Memleket tarihy institutynyŋ direktory Erkın Äbıl aitty. «Abaidyŋ jäne onyŋ şäkırtterı men ızbasarlarynyŋ ıs-äreketınen tuyndaǧan qoǧamdyq sananyŋ jaŋaruy mūndai qūbylysty ūlttyq deŋgeide jaŋaşa tüsınuge jol aşty. Būl tūjyrymdamany teoriialyq jäne praktikalyq tūrǧydan negızdeudı Alaş ideialarymen bırıktırılgen jas qazaq ziialylary qolǧa aldy. Būl ūǧym 1917 jylǧy jeltoqsandaǧy jalpy qazaq sezınıŋ şeşımderınde özınıŋ zaŋdy körınısın tapty.Däl sol kezde Alaş respublikasynyŋ territoriiasy, onyŋ ışınde Bökei ordasy, Oral, Torǧai, Aqmola, Semei, Jetısu, Syrdariia oblystary, Samarqand, Ferǧana jäne Zakaspii oblystarynyŋ qazaq okrugterı, Ämudariia jerlerı, Altai guberniiasynyŋ qazaq bolystary bırıktırıldı. Däl osy tüsınık Keŋestık Qazaqstannyŋ Alaş avtonomiiasy joiylǧannan keiıngı soltüstık şekarasynyŋ negızın qalady. 1920 jyly tamyzda Qazrevvoensovettıŋ arnaiy komissiiasynyŋ otyrysynda qazaq şekarasynyŋ orny turaly kelısım daiyndaldy. Būl kelısım 1920 jyly 26 tamyzda Lenin men Kalinin qol qoiǧan «Qazaq Avtonomiialyq Respublikasyn qūru turaly» dekretke negız boldy», - dedı ol «Elbasy amanaty: eldıktıŋ jetı tūǧyry» saraptamalyq döŋgek üstel otyrysynda. Onyŋ atap ötuınşe, soǧan qaramastan, keŋestık kezeŋde partiialyq elita ūlttyq respublikalardyŋ, onyŋ ışınde Qazaqstannyŋ būrynǧy şekaralaryn ünemı qaita qarauǧa tyrysty. Ol taza kommersiialyq müddelerdıŋ jetegınde boldy. Konstitusiialyq normalarda belgılengen ūlttyq egemendıkke män bermedı. Jūmabai Şaiahmetov, Jūmabek Täşenev, Şahmardan Esenov syndy halyq ūldarynyŋ qazaq jerı üşın janqiiarlyq küresı ǧana Qazaqstannyŋ öz jerın saqtap qaluyna mümkındık berdı. «Al, Täuelsızdık alǧan kezde ǧana Qazaqstan şekarasyn qūqyqtyq tūrǧydan bekıtuge bırjola nükte qoiuǧa mümkındık tudy. Şeşılmegen aumaqtyq mäseleler jas memleketke qauıp töndıruı mümkın, būl Elbasy Nūrsūltan Nazarbaevty Ortalyq Aziiadaǧy körşılerımen de, Resei men Qytai siiaqty ırı aimaqtyq oiynşylarmen de şekara mäselelerı boiynşa özara qolaily ymyraǧa keluge itermeledı. Şeşılmegen aumaqtyq problemalary joq eldıŋ keleşek ūrpaǧyna mūra qaldyru üşın Elbasy özınıŋ bar diplomatiialyq qabıletın jūmsady. HHI ǧasyrdyŋ basyndaǧy Tūŋǧyş Prezidenttıŋ saiasi köregendıgınıŋ arqasynda Qazaqstan memlekettık şekaralardy delimitasiialau mäselesın kün tärtıbınen alyp tastady. «Endı ata-baba amanatyna adal bolyp, ūlan-ǧaiyr jerımızdı qorǧau, ony bolaşaq ūrpaq üşın miras etu – bızdıŋ ortaq boryşymyz» – deidı Elbasy. «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» atty qaǧidattardyŋ oryndaluyn Elbasymyz tıkelei jastarǧa senıp tapsyryp otyr. El erteŋı jastar bolǧandyqtan, qaǧidattarda söz etılgen Täuelsızdıgımızdı saqtau, ony qorǧau bızdıŋ eren eŋbek etuımızge bailanysty. Jastarymyzǧa qoldau körsetsek, jastarymyz elımızdıŋ damuyna at salyssa barlyq ūsynylǧan «Eldıktıŋ jetı tūǧyry» qaǧidattary 100% oryndalary sözsız. Bırlık pen tatulyqty saqtau, tarihymyzdy qasterleu, jerımızdı qorǧau, otbasylyq qūndylyqtarymyzdy arttyru, mädenietımızdı tereŋnen tanu, ruhani jahandanudy arttyru, bılım alu, bäsekege qabılettılıgımızdı örkendetu – ūlttyq qūndylyqtar jüiesınıŋ negızı dep tanuǧa bolady», - dedı Erkın Äbıl.