Är adamnyŋ taǧdyry – bır-bır kıtap. Bıreulerdıŋ taǧdyry qaiǧy tūŋǧiyǧyna batyryp, aianyş tudyrsa, ekınşı bır adamdardyŋ ömır joly jeŋısterımen jıgerlendıredı. Qūlşynys beredı. Taŋqaldyrady. Sondai qaisar adamdardyŋ bırı – Aqmola oblysynyŋ tumasy Talǧat Qaiyrkenūly Kölbaev.
Būl esımdı elge tanystyryp jatu artyq bolar. Sonda da, az kem-toqtala ketsek, Qazaqstan Respublikasynyŋ velosport boiynşa eŋbek sıŋırgen jattyqtyruşysy. Sporttyŋ osy türındegı eŋ daŋqty komanda Astana Qazaqstan Team velokomandasynyŋ menedjerı.
Keiıpkerımızdıŋ sportqa kelu tarihy da qyzyq. Ädette, adamdar «kım bolamyn?» degen sūraqqa bala künınde jauap tauyp ülgeredı. Bır kezdeisoq närsege äuesı auyp, keiıngı bükıl ömır jolyn anyqtaidy. Özınıŋ aituynşa, Talǧat Kölbaev ta velosportqa osylai kelgen.
«1980 jyldary bükıl eldıŋ nazary Olimpiada oiyndaryna auǧan bolatyn. Būl – bükıl sol kezdegı eŋ ırı oqiǧa bolǧan edı. Körgenderımnıŋ ışınde, esımde qalǧany, qatty äser qaldyrǧany velosport boldy. Nege ekenın özım de bılmedım», – deidı bapker.
Qarasa, dostary men auladaǧy körşı balalar jappai velosportpen şūǧyldana bastapty. Burabaida sporttyq velosipedpen özara jarysyp jüiıtkıp jürgen. Būǧan qyzyqqany sonşalyqty, erteŋıne baryp, velosport üiırmesıne jazylady.
Qarasa, dostary men auladaǧy körşı balalar jappai velosportpen şūǧyldana bastapty. Burabaida sporttyq velosipedpen özara jarysyp jüiıtkıp jürgen. Būǧan qyzyqqany sonşalyqty, erteŋıne baryp, velosport üiırmesıne jazylady.
«Ötken ömırıme köz jügırte otyryp, velosportty basqa sport türıne aiyrbastamaitynymdy tüsındım. Bastapqy kezde ekı märte tastap ketuge şaq qalǧan kezderım de bar», - dep jastyq şaǧyn esıne tüsıredı Talǧat Kölbaev.Bırınşı sebebı – on jasar bala üşın velosiped tym ülken edı Ol kezde velosipedtıŋ kerek bölşekterı men qūraldaryn tabu asa qiyn edı. Jasyrantyny joq, keide ata-anasynyŋ da qoly qysqalyq etken. Bıraq jattyqtyruşysy da öz ısıne berılgen adam bolyp şyǧypty. Kışkentai bala Talǧat üşın velosipedın būzyp, kölemın kışıreitıp, şaqtap qaita jasap beredı. Ekınşısınde, jas balanyŋ sportpen tym äuestenıp ketkenı äkesıne ūnamapty. «Qatty jaraqat alyp qala ma?» dep sekemdenıp, «velosportty tasta» dep būiyrǧan. Tyiym da salǧan. Bıraq araǧa bır jyl salyp, Talǧat şaitan arbaǧa qaita otyrady. Äkesı būl joly «qoi» dep aitudan eşteŋe şyqpasyn tüsıngen. Tynbai, üzdıksız jattyǧu, eŋbektenu – qaşanda ülken jetıstıktıŋ bastauy. Sonyŋ arqasynda 1987 jyly Talǧat Kölbaev KSRO qūramasyna alynady. Jastar arasynda chempionattarǧa qatysady. Aita ketu kerek, 1989-1990 jyldary KSRO qūramasynda ekı bırdei älem chempionatynda oiyn körsetedı.
«Jülde almasaq ta, būl chempionattar men üşın orasan zor täjıribe boldy. Sol sebeptı de, 1990 jyly üş tur nätijesınde tau chempionatynda eresekter arasynda KSRO chempiony boldym», – deidı Täkeŋ.Ärine, jeŋıs oŋai kelmeidı. Ömırdıŋ būralaŋ soqpaǧy taǧy bar. Jeŋıs pen jeŋılıs qatar jolyǧyp, itjyǧys tüsıp jatady. Sport sonysymen de qyzyq. Sportşy trener ştabymen sözge kelıp, sporttyq mänsabyn tastap ketpek te bolǧan. Būl 1990 jyl edı. Bıraq äkesınıŋ aqyly küş berıp, jıger qosyp, dūrys joldy taŋdauǧa sebep bolypty.
«Velosportty men taŋdaǧanym joq, menı velosport taŋdady. Mūny san märte aityp ta kelemın. Alǧaşqy trenerıme, maǧan senım artqany üşın äkeme razymyn. Osy ekı adamnyŋ arqasynda ülken sportqa ömırlık joldama aldym», – deidı QR eŋbek sıŋırgen trenerı.Sporttyŋ būljymas öz qaǧidasy bar. Aqyl toqtatyp, kemel şaqqa jetkende qoş aitysuǧa tura keledı. Talǧat Kölbaev ta sporttyq mänsabyn aiaqtap, otbasy – oşaq qasynan tabylyp, basqa salaǧa auysady. Bıraq ömır joly – velosporttan qol üzbeuge bel buyp, 2007 jyly jattyqtyruşy retınde jastardy bauludy ūiǧarady. 2012 jyly şäkırtı Aleksei Lusenko älem chempiony atanady. Bapker üşın būdan artyq ne baqyt bar!
«Daŋqty veloşabandoz Lens Armstrongtyŋ: «Velosiped tepkende menı jarys rekordtary emes, baqytty bastan ötkeru jelıktıredı», – degen ädemı bır sözı bar. Velosport – ömır süru salty. Basqa sporttardan özgeşelıgı, mūnda şekteu joq. Kez kelgen jasta käsıbi türde de, öz densaulyǧyŋ üşın de ainalysa beruge bolady. Bastysy, būl sport buyn auryna öte paidaly. Tızesı auyratyn adamdar üşın de, artyq salmaǧy barlar men jasy kelgen adamdar üşın de paidasy zor», – deidı Talǧat Kölbaev.Onyŋ pıkırınşe, velosport pen veloturizm bükıl älemde damyp keledı. Öitkenı, velosipedtı kündelıktı ömırde qoldanu oŋai ärı yŋǧaily. Ekologiialyq jaǧynan taza ärı denenıŋ qalpyn būzbai ūstap tūrady. Europa elderınde halyqtyŋ üşten ekısı dükenge, aptekaǧa baru sekıldı küibeŋ tırşılık üşın ünemı velosipedke jügınedı. Oquyna, jūmysyna halyqtyŋ 40 paiyzy osy kölıkpen barady eken. Sondyqtan Europada velosport – futboldan keiıngı ekınşı tanymal sport. Bızdıŋ elımızde velosportty jūrt sporttyŋ jaŋa qanat jaiyp kele atqan türı retınde qabyldaidy. Bıraq, mamannyŋ aituynşa, tamyry tereŋde. Sonau 1914 jyly alǧaşqy turnir ötıptı. Demek, velosiped sportynyŋ tarihy 107 jyl būryn bastalypty. Mūny bıreu bılse, bıreu bıle bermeidı. Velosport tanymaldyq jaǧynan futbol men hokkeiden keiın üşınşı oryndy iemdenıp otyr. 2012 jyly Londonda ötken Olimpiadada Aleksandr Vinokurov jeŋıske jetkennen keiın el arasynda keŋınen tanyldy. Chempionattardy qalt jıbermei tamaşalap, Qazaqstannyŋ sportşylary jeŋedı dep bäs tıge de bastady.
«Bızdıŋ veloşabandozdarymyz jergılıktı jäne älemdık bırınşılıkterde keremet nätije körsetıp jür. Sonyŋ arqasynda elımızde jyl saiyn velosportqa degen qyzyǧuşylyq artyp keledı. Soŋǧy jyldary jan-jaqty damyp jatyr. Jyl saiyn jaŋa joldar paida boluda. Şūǧyldanamyn deuşılerdıŋ de qarasy köbeiıp otyr», – deidı Talǧat Kölbaev.Ärine, elımızde jastardyŋ velosportqa qūmartuyna Astana Qazaqstan Team-nıŋ qosqan ülesı mol. Qazaqstandyq komandanyŋ jetıstıkterı qalyŋ köpşılıktıŋ būl sport türıne nazaryn erıksız audartyp, jaŋküierlerınıŋ de sany artyp keledı. Qazırgı zamanda otbasy qamy, jūmys jäne demalysty teŋ ūstap, būǧan uaqyt taba bılu qiyn. Eŋbek sıŋırgen trener sporttyŋ, sonyŋ ışınde velosporttyŋ qobalju men küizelıske tüsudıŋ aldyn alyp, tän men jannyŋ saulyǧyn saqtaudyŋ taptyrmas qūraly ekenın aitady.
«Bärıŋızdı velosportty taŋdauǧa şaqyramyn. Velosportta sızdıŋ qanşa aqşaŋyz bar ekenı maŋyzdy emes. Kım äreket jasap, tabandylyq körsetse, kürese bılse, sol jeŋıske jetedı», – deidı Talǧat Kölbaev.«Astana» käsıbi sport klubynyŋ bas serıktesı – «Samūryq-Qazyna» ŪÄQ» AQ, qūryltaişysy – Turizm industriiasy men sportty qoldau qory
