«Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattyq saualyn Premer-ministrdıŋ orynbasary Toǧjanovqa Mäjılıs deputaty Ǧani Hamzin joldady.
Qūrmettı Eraly Lūqpanūly!
Bügın Mäjılıs jergılıktı mäslihattardaǧy deputattyq mandattardy bölu kezınde äielderge, jastarǧa jäne erekşe qajettılıkterı bar adamdarǧa 30 paiyzdyq kvota engızudı ködeitın zaŋ jobasyn jūmys jasau üşın qabyldap aldy.
«Aq jol» demokratiialyq partiiasynyŋ fraksiiasy zaŋ jobasyn qoldai otyryp, oǧan öz ūsynystar paketın daiyndady.
Sol sekıldı jastar, äielder men mümkındıgı şekteulı azamattar üşın jūmyspen qamtylu mäselesı de ülken maŋyzǧa ie ekenın de atap ötkendı jön dep bılemız.
Eger deputattyq mandattardy bölu turaly aitatyn bolsaq, onda Parlament deputattary ǧana özge qyzmetterdı atqarmaityn, käsıbi deputat bolyp sanalady; al mäslihat deputattary öz mındetterın äleumettık jükteme retınde atqaruda.
Iаǧni, 30 paiyz mandatty osy sanattarǧa bölu reformasy jastar, äielder men mümkındıgı şekteulı jandar üşın bükıl el boiynşa nebärı 32 jūmys ornynyŋ paida boluyna ǧana alyp keledı.
Osy oraida memlekettık qyzmetkerlerdıŋ sany 88,5 myŋ adamdy qūrasa, kvazimemlekettık sektorda 809 myŋ jūmys orny bar ekenın atap ötu kerek. Iаǧni, däl osyndai kvotany atalmyş baǧytta qoldanu jastarǧa, äielderge jäne mümkındıgı şekteulı azamattarǧa 32 jūmys ornyn emes, 269 myŋ jūmys ornyn bölıp beruge mümkındık jasar edı.
Sonymen qatar, däl sol jylǧy mälımetke säikes eş jerde jūmys ıstemeitın jäne oqymaityn jastar sany da osy körsetkışke jaqyn, naqtylai aitqanda, 286 myŋ adamdy qūraǧan bolatyn (NEET).
Eger jastar zaŋ qabyldauǧa qabılettı bolsa, onda jas mamandar praktikalyq täjıribe ben bılım jinaqtai otyryp, öz käsıbi jolyn tömengı satylardan da bastai alady degen söz.
Al jūmysqa ornalasudyŋ jappai perspektivasynyŋ joqtyǧy şeteldık üzdık universitetterdı tämamdaǧan bılıktı jas mamandardyŋ «kökelerdıŋ» qoldauynsyz bır-ekı jyldyq ızdenısten keiın, laiyqty jūmys tappai şet elderıne köşu mäselesın tudyrady. Mäselen, 2021 jyldyŋ 3 toqsanynda Qazaqstannan 25 332 azamat ketken, olardyŋ ärbır törtınşısı 28 jasqa tolmaǧan, köbı joǧary bılımdı.
Al, myŋdaǧan memlekettık mūnai öndıruşı kompaniialarda jastar ülesı 2-4 paiyzdy ǧana qūraidy.
«Samūryq-Qazyna» qory tobyndaǧy ştatty qyzmetkerlerdıŋ jalpy sany 264 200 adamdy qūraidy. Onyŋ ışınde mügedekter ülesı 1%-dan da az.
«Halyqty jūmyspen qamtu turaly» zaŋda (9-baptyŋ 6-tarmaǧy) mügedekterdı jūmysqa ornalastyru kvotasy jūmys oryndarynyŋ 2-den 4%-ǧa deiın belgılengenımen, būl bap belgılı bır sebeptermen tek ŞOB subektılerıne ǧana qoldanylady. Al Jūmyspen qamtu basqarmalarynyŋ memlekettık organdar men ūlttyq kompaniialarǧa batyldyq pen bedelderı jetıspeitın körınedı.
Myŋdaǧan jastar men mümkındıgı şekteulı qazaqstandyqtar mansap jolynda ösu mümkındıgı bar ūlttyq kompaniialarda jūmys ısteudı armandaidy.
Alaida, ol kompaniialardyŋ esıgı sirek jaǧdailarda ǧana aşyq bolatynyn körıp otyrmyz. BRIF Research Group jürgızgen saualnamaǧa säikes, şetelge oquǧa barudy josparlaǧandardyŋ 70% juyǧy sol jerde qalǧysy keletını de kezdeisoq emes.
Ötken jyly AQŞ-qa baru üşın Green Card lotereiasyna 155 myŋnan astam qazaqstandyq qatysty, būl ekonomikalyq belsendı halyqtyŋ 1,7 paiyzyn qūraidy.
Bıraq, būl köbınese amalsyz taŋdau, öz elı qabyldamaǧan adamdardyŋ taŋdauy.
Būl mäselenı qazırdıŋ özınde halyqaralyq agenttıkter köterıp otyr: mysaly, biylǧy jyldyŋ 10 şıldesınde Qazaqstan Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev Şeteldık investorlar keŋesınıŋ otyrysynda jetekşı şeteldık kompaniialarda qyzmet etıp jatqan täjıribesı bar qazaqstandyqtardy qaitaru jäne jūmysqa tartu jönındegı baǧdarlamany ıske qosu turaly KPMG kompaniiasynyŋ ūsynysyn qoldaǧan bolatyn. Alaida būl baǧdarlamanyŋ jobasy älı jariialanǧan joq.
Joǧaryda aitylǧandarǧa bailanysty «Aq jol» QDP parlamenttık fraksiiasynyŋ ūsynystary:
1. Memlekettık organdardaǧy (ministrlıkter, vedomstvolar jäne jergılıktı atqaruşy organdar), ūlttyq kompaniialar men onyŋ qūrylymdyq mekemelerı sanalatyn kvazimemlekettık käsıporyndardaǧy jastar, mümkındıgı şekteulı azamattar men äielderdıŋ jalpy ülesı turaly aqparatty beru;
2. Memlekettık qyzmetşılerge, ūlttyq kompaniialardyŋ jäne kvazimemlekettık sektordyŋ qyzmetkerlerıne qatysty äielderge, jastarǧa jäne erekşe qajettılıkterı bar adamdarǧa (deputattar kvotasyna ūqsas) kvota engızu mäselesın qarastyru.
3. Memleket basşysynyŋ 2021 jylǧy 10 şıldedegı älemnıŋ üzdık tehnologiialyq kompaniialarynda jūmys ısteitın daryndy jastardy Qazaqstanǧa qaitaru baǧdarlamasyn ıske qosu turaly ökımın ıske asyru jönındegı şaralar turaly baiandau.
Qūrmetpen, “Aq jol” demokratiialyq partiiasynyŋ fraksiiasy
