"Elımızdegı eŋ ülken uran kenışı satylsa da qazaqqa kök tiyn tüsken joq..." - Deputat

- Otyz jyl boiy halyqqa būiyrmai kelgen halyq qazynasyn halyqqa qaitaratyn uaqyt jettı! Sondyqtan da Prezident Toqaev «Halyqtan ūrlanǧan aktivterdı elge qaitaryp, ädıldık ornatuymyz kerek» dep mälımdedı. Ūlttyq müddemızdı qorǧap kele jatqan “Aq jol” partiiasy jemqorlardyŋ jemsauynda şetel asqan qarjylarymyz ben qazynamyzdy qaitaru üşın de on jyldan asa küresıp keledı. Byltyr 2022 jyly bız Qaŋtar qasıretınıŋ şyndyǧyn talap etıp, ükımet pen qūzyrly organdar 14 nauryzda parlamentke kelıp esep bergende būl mäselenı taǧy da kötergenbız. Jaqynda, aidyŋ-künnıŋ amanynda, tal tüste töbemızden jai tüskendei jaǧdai boldy! Elımızdegı eŋ ırı uran ken orny, iaǧni älemdegı eŋ ırı kenışterdıŋ bırı – «Budenovskoe» men Stepnogorsk tau-ken himiia kombinaty şeteldık kompaniiaǧa satylyp kettı! Būl mämıle turaly «Qazatomönerkäsıp» ūlttyq atom kompaniiasynyŋ qarjylyq esepterı jariialanǧannan keiın ǧana belgılı boldy. Ken ornyn satu jönındegı kelıssözder men mämıle asa qūpiia, eŋ bastysy, onyŋ naqty iesı – Qazaqstan halqynan jasyryn türde ötken. Mämıle 2022 jyldyŋ soŋynda, iaǧni Konstitusiiaǧa özgerıs engızu boiynşa referendum ötkızılgennen keiın jasaldy. Konstitusiianyŋ «Jer men onyŋ jer qoinauy jäne basqa da tabiǧi resurstar Qazaqstan halqyna tiesılı» degen 6-babyn attap, taptap ötken, - dep bassyzdyqty deputat aşyq jazady.

- 2022 jylǧy 14 jeltoqsanǧa deiın «Budenovskoe» ken ornynyŋ iesı Stepnogorsk tau-ken himiia kombinatyn britandyq kompaniialar – GANBERG UK LTD ((60%) jäne GEXIOR UK Ltd (40%) baqylap otyrdy. Ekı käsıporyn da ofşordaǧy DEGEVOL UK Ltd kompaniiasyna qarady. Ony Qazaqstanda tuǧan reseilık milliarder Vasilii Anisimov pen ataqty Klebanovtar otbasy basqardy. İä, biyl Ekıbastūzǧa “erekşe eŋbegı sıŋgen”, qaqaǧan qaŋtarda tūzqalany mūzqalaǧa ainaldyrǧan atyşuly Klebanov. Kz.expert saity jazǧandai, Klebanovtarǧa ken ornyn satudan tüsken 1 milliard dollar Şveisariia bankıne baryp tüsıptı. Iаǧni, aqşa ofşorǧa kettı, al Qazaqstan qazynasyna tük te joq, tıptı salyq retınde de kök tiyn da tüspegen. Halyq taǧy da öz qazynasynan qaǧyldy! Mäselen, qazaqstandyq jäne şeteldık BAQ keŋınen taratqan «Bloomberg agenttıgınıŋ habarlauynşa, ötken jyldyŋ soŋynda aksiialarynyŋ 75 paiyzyna ielık etetın «Samūryq-Qazyna» qorynyŋ talaby boiynşa, «Qazatomönerkäsıp» kompaniiasy ken oryndaryn bırınşı kezekte satyp alu qūqyǧyn paidalanudan bas tartqan. Sonymen qatar, bır jarym jyl ışınde, «Qazatomönerkäsıp» kompaniiasynda reseilıktermen jasyryn kelısımge qarsy şyqqan ekı basşy men üş top-menedjer auystyrylǧandyǧy habarlanǧan. Būl asa nazar audaratyn jaǧdai! Sonda “Samūryq Qazynamyz” qazynamyzdy şetelge taratumen ainalysa ma, qai eldıŋ müddesıne jūmys ıstep otyr? “Samūryq-Qazynanyŋ” Reseimen sybailasqan saudasyna qarsy bolǧany üşın qudalanǧan bes azamat kım? Olardy qaida auystyryp jıberdı?!. Negızı, Halyq qazynasyn ūrlap satqandar men ony qorǧaǧany üşın quylǧan patriot menedjerlerdıŋ oryndaryn auystyru kerek şyǧar. El jaqsy bıletın, kezınde urandaǧy ūlttyq müddenı qorǧaǧany üşın on jyl türmede otyryp kelgen «Jäkışev ısı» jalǧasyp jatyr ma? Aitpaqşy, «Qazatomönerkäsıp» ūlttyq atom kompaniiasynyŋ eks prezidentı Mūhtar Jäkışev būl oqiǧa turaly Armanjan Baitasovpen sūqbatta aiyptau pıkırın bıldırdı. “Amerikandyqtar maǧan habarlasty. “QazAtomprom” RosAtomnyŋ” filialy ma?” Qalaişa Resei oligarhy Qazaqstannan sūramai-aq onyŋ qymbat ken bailyǧyn özge elge satyp jıberedı?”-dep taŋǧalyp sūrady. İä, Qazaqtyŋ eŋ ülken uran kenışı satyludan Klebanovtarǧa 1 milliard 200 million dollar tölendı, al Qazaqstanǧa eşqandai paida tüsken joq”-deidı elımızdegı atom önerkäsıbınıŋ atyşuly tarlany. Qazaqşa aitqanda, Qazaqstannyŋ uran kenışın reseilık oligarh “Rosatomǧa” 1 milliard 200 million dollarǧa satyp jıberedı, al qazyna iesı qazaqqa tük te joq!?. Eŋ bolmasa, halyqqa salyq retınde de bır tiyn tüspegen?!. Mämıle somasy jariialanbaǧanmen 1,6 mlrd. dollar turaly söz bar. Būl rette «Budenovskoe» ken ornyndaǧy uran qory 114,2 myŋ tonnany qūraitynyn, onyŋ aqşalai balamasy şamamen 12 mlrd. dollar bolatynyn atap ötken jön. Konstitusiiamen qorǧalǧan halyq qazynasyn, memleketımızdıŋ ūlttyq ekonomikalyq müddesın qorǧaudy talap etemız, - dedı Qazybek İsa.

"Adyrna" ūlttyq portaly