2019 jyly «Gaz jäne gazben jabdyqtau turaly» QR Zaŋyna säikes elektrondyq sauda alaŋdary arqyly sūiytylǧan mūnai gazy (būdan ärı – SMG) sauda-sattyǧyna ötu bastaldy.
Üş jyl ışınde (2019-202 jj.) kezeŋ-kezeŋmen ESA arqyly ötkızıletın sūiytylǧan gaz kölemı ūlǧaidy. 2022 jylǧy 1 qaŋtardan bastap SMG sauda-sattyǧynyŋ tauar birjalary arqyly 100% ötuı jüzege asyryldy (SMG-ny mūnai-gaz-himiiasy önımderın öndıru üşın şikızat retınde paidalanatyn önerkäsıptık tūtynuşylar jäne toptyq rezervuarlyq qondyrǧylar arqyly SMG-ny tūtynatyn abonentter üşın SMG-ny ötkızudı qospaǧanda).
SMG-ny elektrondyq sauda-sattyq arqyly ötkızu naryqtyŋ barlyq qatysuşylary üşın teŋ jäne kemsıtpeitın jaǧdailar jasaidy jäne SMG-nyŋ qajettı kölemderın tıkelei öndıruşılerden satyp aluǧa mümkındık beredı.
Qazaqstanda sūiytylǧan mūnai gazyn tūtynu jyl saiyn ösıp kele jatqany belgılı. Būl rette SMG öndırısınıŋ kölemı ūlǧaimai, ötken jyldar deŋgeiınde qaldy.
Elektrondyq saudaǧa köşu sūranys pen ūsynys negızınde SMG-ǧa baǧany teŋdestıruge mümkındık beredı, būl jaŋa öndırıstık quattardy qūruǧa investisiialar tartuǧa mümkındık beredı.
Sonymen qatar, naryqtyq mehanizmder bäsekelestıktıŋ damuyna oŋ äser etedı, önımdı emes deldaldardyŋ naryqqa äserın azaitady, şaǧyn jäne orta biznestı damytu üşın qolaily jaǧdailar jasaidy.
ESA-ǧa köşkenge deiın sūiytylǧan mūnai gazynyŋ baǧasy öndıruşıler üşın şyǧyndy boldy, öitkenı ol özınıŋ özındık qūnynan tömen baǧamen jıberıldı.
2022 jylǧy qaŋtar aiyna önım beruşıler Maŋǧystau oblysy üşın öndıruşılerden 17 406 tonna sūiytylǧan mūnai gazyn (beru jospary boiynşa bölıngenderden 96,5%) satyp aldy.
20-24 jeltoqsan aralyǧynda elektrondyq sauda alaŋynda (ESA) bes sauda sessiiasy ötkızıldı, onyŋ barysynda sūranys pen ūsynys negızınde sūiytylǧan mūnai gazynyŋ baǧasy qalyptasty.
Mäselen, Maŋǧystau oblysyna qaŋtar aiynda sūiytylǧan gazdy jetkızudıŋ ortaşa köterme baǧasy tonnasyna 133 126 teŋgenı nemese litrıne 78 teŋgenı qūrady. Būl rette bölşek sauda baǧasy Aqtau, Jaŋaözen qalalarynda, sondai-aq Maŋǧystau audanynda litrıne 100-120 teŋgenı qūrady. Jalpy, qaŋtar aiynyŋ sauda sessiialary ştattyq rejimde öttı, naryqtyq mehanizm öŋırlerdıŋ qajettılıkterın SMG-nyŋ qajettı kölemımen rettedı, olar qazırgı uaqytta öŋırlerge jöneltılu prosesınde.
"Adyrna" ūlttyq portaly.
