جانى تازا اكتەر

1401
Adyrna.kz Telegram
https://www.adyrna.kz/storage/uploads/NSy4lYNtliNKYFbCuOqXR1Tmp1AvAJPW27eaY7dj.jpg

ءبىر كۇنى فۋتبولمەن اينالىسىپ جۇرگەن ءجاسوسپىرىم جىگىت مەكتەپ وقىپ جۇرگەندە ساحناعا زات تاسۋعا كومەكتەسۋگە شىعادى. سوندا ول تۇڭعىش رەت ساحنانىڭ قۇدىرەتىن سەزىنىپ، ۋاقىت وتە تالانتتى اكتەر اتانادى. ول  بۇگىنگى تاڭداعى استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ مۋزىكالىق جاس كورەرمەندەر تەاترىنىڭ اكتەرى ءدىنيسلام نۇرماعانبەتوۆ ەدى...


ء  دىنيسلامنىڭ بالالىق شاعى سوزاق اۋدانىنداعى تاۋكەنت پەن ساتباەۆ قالاسىنداعى رۋدنيك كەنتىندە ءوتتى. ءبىرى ءوزىنىڭ تۋعان جەرى شىرايلى وڭتۇستىك بولسا، ەكىنشىسى ناعاشى جۇرتى،  قازىنالى ورتالىق ەدى.  ءدىنيسلام 9-سىنىپتى بىتىرگەن سوڭ،  اكە قالاۋىمەن شىمكەنت ساز كوللەدجىنە وقۋعا تۇسەدى. كوللەدجدى تامامداعانان كەيىن، اۋەلدە ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىنا «ەسترادالىق ۆوكال» ماماندىعىنا تاپسىرادى. بىراق، بۇل ماماندىقتىڭ ستۋدەنتى اتانۋ تالاپكەر دىنيسلامعا بۇيىرمادى. ويتكەنى، تالاپكەر كەزىندە امان گۋماروۆ ءدىنيسلامدى «مۋزىكالىق تەاتر اكتەرى» ماماندىعىنا قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، اسحات ماەميروۆ شەبەرحاناسىنا الىپ كەلدى. جاس بالانىڭ بويىنداعى قاسيەتتى بايقاعان اسحات ماكسيمۇلى: «سەنىڭ اكتەرلىك ىشكى جان-دۇنيەن مىقتى، جۇرەگىننىڭ تۇكپىرىندە ۇلكەن قابىلەت جاتىر»-دەيدى. وسىلايشا ءدىنيسلام بۇرىن ارمانداپ، قىزىقتاپ كورمەگەن اكتەرلىك ونەر ماماندىعىنىڭ ەسىگىن اشادى.

العاشىندا بۇل جول ءدىنيسلام ءۇشىن اۋىر، قيىن بولىپ كورىندى. ءتىپتى، وقۋدان شىعىپ كەتۋدى دە، ويلادى. بىراق ۇلاعاتتى ۇستازىنىڭ شاكىرتىنە دەگەن سەنىمى، جىگەرلى سوزدەرى دىنيسلامعا كۇش بەردى، ونەرگە دەگەن قۇلشىنىسىن ودان سايىن ارتتىردى. 1 كۋرستا وقىپ جۇرگەندە «حابار» تەلەارناسىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا ءتۇسىرىلىپ، كورەرمەن جۇرەگىنە جول تاۋىپ، ءبىر اۋلەتتىڭ عانا ەمەس، كۇللى قازاق حالقىنىڭ تاعدىرىن ايقىن كورسەتكەن  «قۇسايىنوۆتار ءومىر جولى» اتتى تەلەحيكاياعا تۇسەدى. ءدىنيسلامنىڭ كينەماتوگرافيا  سالاسىنداعى العاشقى قادامى قۇتتى بولدى. ال تەاتردىڭ ءجونى بولەك... 3 كۋرستا وقىپ جۇرگەن كەزدە استانا قالاسىنان جاڭا تەاتر، جاس ونەر ۇجىمى قۇرىلىپ جاتقانىن ەستىپ، ەڭسەلى ەلورداعا ۇلكەن ارمان جانە يگى ماقساتپەن جول تارتىپ،  استانا مۋزىكالىق جاس كورەرمەندەر تەاترىنىڭ اكتەرلىك قۇرامىنا قابىلدانادى. ءدىنيسلام الاتاۋدان ارقاعا قونىس اۋدارعان العاشقى جىلدار «وتپەلى كەزەڭ» بولعانى راس. بىراق، ول كەزەڭنەن سۇرىنبەي ءوتىپ، «استانالىق» دەگەن تاماشا اتقا يە بولادى. تەاتر ساحناسىندا: م.اۋەزوۆ، م.ءابىلدىڭ «اباي-توعجان» دراماسىنداعى - اباي، د.يسابەكوۆتىڭ  «گاۋحارتاس» دراماسىنداعى - قايىركەن، ا.ءۆولوديننىڭ «قوشتاسقىم كەلمەيدىسىندەگى» ميتيا جانە ت.ب. كەيىپكەرلەردى كەسكىندەپ ءجۇر. قازاق تەاترىنداعى اباي بەينەسىن نۇسقالاعان ءار اكتەر وزىنشە، وزگەشەلەپ بەينەلەپ ءجۇر. ال ءدىنيسلامنىڭ ابايى مۇلدەم باسقا. ول جاستىعى جاي وتىنداي جالىنداعان، ەركە، اقىلدى تەنتەكتىگى باسىم كەيىپكەر. ليريكالىق قىرلارى دا، ساحنا الاڭىندا ايقىنداپ كورىنەدى. ءدىنيسلام-اباي وسىنداي ەرەكشەلىكتەرىمەن  ۇتىمدى.

ءدىنيسلامنىڭ ساحناداعى جۇلدىزدى بەينەسى - بارشاعا تانىس دۋلات يسابەكوۆتىڭ «گاۋحارتاس» دراماسىنداعى قايىركەن. قايىركەن-ش.ايتماتوۆتىڭ «انا جەر انا» تراگەدياسىنداعى - جايناق، «اق كەمە» پسيحولوگيالىق دراماسىنداعى بالا سياقتى جانى تازا، ومىرگە دەگەن كوزقاراسى وپتيميزممەن بەينەلەگەن قاھارمان. قويىلىمدى تاماشالاۋ بارىسىندا قايىركەن-ءدىنيسلامننىڭ تازالىعىنا، كىرشىكسىز كوڭىلىنە كوز سۇيسىنەدى. ال ونىڭ ىشكى جان-دۇنيەسى جەڭگەسى سالتاناتقا دەگەن شىنايى سەزىمى وقيعا اراسىندا استاسىپ جاتتى. ءدىنيسلام جەڭگەگە دەگەن شىن كوڭىلىن اكتەرلىك شەبەرلىگى ارقىلى كورسەتە ءبىلدى. اكتەرلىك ماماندىق-ءومىر بويى ىزدەنۋدەن تالمايدى. ءدىنيسلام قايىركەن بەينەسىنە دايىندالا ءجۇرىپ، «بەتاشار» جىرىن، اۋەنىن، ونىڭ دومبىرادا وينالۋىن مەڭگەرىپ الادى. اتالمىش ىزدەنىس، تالماس دايىندىق بۇگىنگى تاڭدا ءوز جەمىسىن بەرىپ، ءدىنيسلام-قايىركەن تەاتر سۇيەر قاۋىمنىڭ جۇرەگىنە جول تاپتى. مىنە، توگىلگەن تەردىڭ جەڭىسى دەپ وسىنى ايتۋعا بولادى.

حالىق قاھارمانى ءازىربايجان مامبەتوۆ: «تەاتر ونە بويى ادام جانىن جارالاماي، تازالاۋمەن، نۇرلاندىرۋمەن اينالىسسا كەرەك. قازىرگى ۋاقىت وسىنى تالاپ ەتەدى. تەاتر ءبىر كۇندىك ەمەس، ول ماڭگىلىككە قىزمەت ەتۋى ءتيىس. وندا ەڭ كەمى بەس-ون جىل جۇرەتىن دۇنيەلەر ساحنالانۋى ءتيىس»،-دەيدى. مۋزىكالىق جاس كورەرمەن تەاترىنداعى «گاۋحارتاس» ماڭىگىلىككە قىزمەت ەتەتىن تۋىندى بولادى دەپ سەنەمىز.  ويتكەنى، وسىعان ابدەن لايىق.

اكتەر ءۇشىن ءاربىر ءرول — جاڭا الەم. شىعارماشىلىققا دەگەن شىنايى ىقىلاس پەن شابىت – اكتەرلىك ونەردىڭ جۇرەگى.

ءدىنيسلام-  ءار ءرولى، ءار بەينەسىنە وزىنشە شابىت سىيلايدى، وزگەشەلىك اكەلەدى. ءدىنيسلامننىڭ بويىندا اكتەرلىك تازالىق بار. ونىڭ ىشكى جان-دۇنيەسىندە كەيىپكەردىڭ ادال كوڭىلى، اپپاق قارداي تازا پەيىلى جاتادى.

ءدىنيسلام-قاي كەيىپكەرگە جان بىتىرسە، سول كەيىپكەردىڭ شىنايى بولمىسى اشىلىپ جاتادى. جاعىمسىز كەيىپكەردى سومداسا دا، ءدىنيسلام ونى اكتەرلىك شەبەرلىگىمەن اقتاپ، ونىڭ دا، بويىندا مەيىرىمدىلىك بار ەكەنىن دالدەپ شىعادى. ءدىنيسلام وسى ارقىلى  «پسيحولوگيالىق رەليزم» ءتاسىلىن جاقسى قولدانا الادى. بۇل اكتەر ءۇشىن ناعىز كەرەكتى، تاپتىرماس ءتاسىل. وسىنى ءدىنيسلام وتە جەتە ۇعىنعان.

م.چەحوۆ: «اكتەر — ءوز جۇرەگىن ساحنادا اشاتىن ادام»-دەيدى. شىندىعىندا دا، اكتەر جۇرەگىمەن كورەرمەنگە ءرولىن جەتكىزەدى. ءدىنيسلام دا، سولاي. ءوز شىن جۇرەگىمەن، تەبىرەنىسىمەن كورەرمەندى تاڭقالدىرادى. ءدىنيسلام رولىنە ەشقاشان سەلقوستىقپەن قارامايتىنى بايقالىپ تۇرادى. ءاردايىم جاۋاپكەرشىلىكپەن، ىجداعاتتىلىعىمەن جاساعان بەينەسى كورەرمەنىڭ دە، ەسىندە جاقسى ساقتالادى. 

جوعارىدا ءدىنيسلامنىڭ ساحناداعى قادامى كومەكتەسىپ، قول ۇشىن سوزىپ جىبەرۋدەن باستالعانىن اتاپ وتتىك. سول مەكتەپتەگى ۇستازدارى، سول ساحنانى كورگەن وقۋشىلار جاردەم بەرگەن بوزبالانىڭ ۋاقىت وتە كەلە كورەرمەنىڭ سۇيىكتى اكتەرىنە اينالاتىنىن ءبىلدى مە ەكەن؟....

باحتيار تۇرسىن

تەاترتانۋشى

 

پىكىرلەر