«بولماعان بالالىق شاقتىڭ» بولمىسى قالاي اشىلدى؟

1973
Adyrna.kz Telegram

بيىل ناۋرىزدا الماتىداعى عابيت مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترىندا پرەمەراسى بولعان «بولماعان بالالىق شاق» قويىلىمى از ۋاقىتتىڭ ىشىندە ءوز كورەرمەنىن تابا ءبىلدى. فارحات مولداعاليدىڭ رەجيسسەرلىگىمەن ساحنالانعان سپەكتاكل اقبەرەن ەلگەزەكتىڭ «بولماعان بالالىق شاق» پوۆەسىنىڭ جەلىسىندە جاسالعان.

كورەرمەنگە وي سالار قويىلىمنىڭ اكتەرلىك قۇرامىنا تاجىريبەلى ارتىستەر جيناقتالعان. باستى كەيىپكەر اقوشتىڭ ءرولىن – جاقسىلىق تۇرلىعازى، ناريمان ەلۋباي جانە نۇرسەرىك كەڭەسباەۆ ويناسا، اناسىنىڭ ءرولىن ەلگە تانىمال نۇرگۇل ماڭعىتوۆا مەن اقمارال دايراباەۆا سومدايدى. ال اپكەسى مارجاننىڭ ءرولىن حالىقتىڭ جۇرەگىنە جەتكىزىپ ويناعان اكتريسالار – دينارا نۇربولات پەن ءمولدىر قونىسقىزى.

كوپشىلىكتىڭ كوزايىمىنا اينالعان قويىلىممەن وقىرماندى تەرەڭىرەك تانىستىرۋ ماقساتىندا مارجاننىڭ ءرولىن سومدايتىن تالانتتى اكتريسا دينارا نۇربولاتپەن سۇقباتتاسقان بولاتىنبىز.

- ستسەناريمەن تانىسقان كەزدەگى ەڭ العاشقى اسەرىڭىز قانداي بولدى؟

- ەڭ ءبىرىنشى بىزدە ستسەناري بولعان جوق. قىزىعى، ءبىزدىڭ قولىمىزدا كىتاپ بولدى. فارحات مولداعالي كوزىمىزشە پەسا جاسادى. بارلىعىمىزدىڭ باسىمىزدى قوسىپ، كىتاپتى وقىپ، سوسىن وسى جەرلەرىن الساق قالاي بولادى دەپ ءبىزدى جيناقتاپ الىپ كەلدى. فارحاتتىڭ كەرەمەت جۇمىس جاسايتىنى وسىدان شىعار. ءبىز بىردەن كىتاپتى وقىعان سوڭ، وزىمە قاتتى اسەر ەتتى. كىتاپتى وقىعان كەزدە ارينە ەڭ ءبىرىنشى اۋىل ەسىمە ءتۇستى. ءدال ءوزىمنىڭ اۋىلىمدا بولىپ جاتقان وقيعا سياقتى بولدى. سەبەبى، مۇنداي جاعداي مەنىڭ وتباسىمنىڭ باسىنان وتپەسە دە، جاقىن تۋىسقانىمنىڭ باسىنان وتكەن ەدى. سوندىقتان ماعان قاتتى اسەر ەتتى. كوزىمە جاس الماي وقي المادىم. بىراق، كوپ جەرلەرىندە كۇلىپ تە وتىردىم.

قويىلىم كەزىندە قاتتى اسەر ەتكەن جەرى اقوشتىڭ اكەسىن «اكە سەن اسقار تاۋ، مەن ونىڭ كىشكەنتاي جوتاسىمىن. اكە سەن وزەن، مەن سەنىڭ ءبىر تامشىڭمىن» دەپ ەسكە الىپ ايقايلايتىن جەرى. بۇل جەردىڭ ۇتىمدى شىعۋىنىڭ سەبەبى فارحات مولداعالي اكەسىنە دەگەن بار ماحابباتىن سول جەردە ايتقىسى كەلدى. كىشكەنتاي عانا دۇنيە بولسا دا، اكەسىنە دەگەن جۇرەگىندەگى ساعىنىشىن وسى ساحنا ارقىلى جەتكىزە الدى.  

- كەيىپكەرىڭىزدى اشۋ ءۇشىن قانداي دايىندىق جۇمىستارىن جاسادىڭىز؟

 - دايىندىق اركەزدە ءارتۇرلى بولادى. وسى قويىلىمدا اۆتوردىڭ ءوزى شاقىرتىلعانى پايداسىن تيگىزدى. اقبەرەن اعانىڭ ءوزى كەلىپ اپكەسىنىڭ قانداي بولعانىن ايتىپ بەردى، ايتقاندارىنان العان جەرلەر دە بولدى. مارجاننىڭ جارقىن، ادەمى كەيىپكەر بولىپ قالعانىن قالاعاندىقتان، كەيبىر قىلىقتارىن ءوزىمىز دە قوستىق. كەيىن سودان وبراز جاساپ شىعاردىم. كەيبىر اكتريسالار ادامنىڭ سىرتقى كەلبەتىنە، ءجۇرىس-تۇرىسىنا ءمان بەرىپ، سونىمەن بايلانىستى جۇمىس جاسايدى، بىراق، مەن ءوزىم رولگە كەلگەن كەزدە ىشكى جان دۇنيەسىمەن جۇمىس جاسايمىن.

الايدا، سەن قانشا جەردەن جاقسىلاپ دايىندالىپ كەلسەڭ دە، جانىڭداعى  سەرىگىڭمەن تۇسىنىسە الماساڭ، بارلىعى قالىپ قويادى. سەرىكتەسىڭ جاقسى بولسا ءرول كۇشتى شىعادى. «پارتنەر قۇدايدىڭ بەرگەن باقىتى» دەپ جاتادى، شىنىمەن، وسى سوزبەن كەلىسەمىن، سەرىگىڭ جاقسى بولسا ول ءبىر باقىت. ءبىزدىڭ تەاتردا دا جاقسى وينايتىن ارتىستەر جەتكىلىكتى. مەن قازىر ءبىر-ەكەۋىن ايتسام، كەيبىرەۋلەرى رەنجىپ قالۋى مۇمكىن.

- مارجاننىڭ رولىندە سىزگە ويناۋعا وڭاي بولعان ساحنا بولدى ما؟ سول تۋرالى ايتىپ بەرسەڭىز.

- وڭاي دەپ تە ايتۋعا كەلمەس، بىراق، ەڭ شىنايى ويناعان جەرىم بولدى. قازىر ايتايىن دەپ وتىرعاننىڭ وزىندە كوزىمە جاس كەلەدى. سەبەبى، مەن دە 2 جىل بۇرىن انامنان ايىرىلىپ قالدىم. اناسىمەن اقوشتىڭ ساحناسى بار، سول جەر مەنىڭ كوز الدىما انام ەلەستەپ، وزدىگىمنەن ەگىلىپ وينايتىن ساحنام. ءدال ءىنىم ەكەۋمىزدىڭ انامىزدى ەسكە الىپ، مۇڭايىپ جىلايتىن كورىنىسىمىز.

- سىزگە كەيىپكەرىڭىز مارجاننىڭ بويىنداعى قاي قاسيەتى ۇنايدى؟

- ءىنىسى ءۇشىن جانى اشىپ، قامقور بولىپ تۇراتىن قاسيەتى. سەبەبى، ءوزىڭىز كورسەڭىز توي بولىپ جاتاتىن ساحنا بار. اناسى كۇيەۋگە شىعىپ جاتقاندا اقوش جالعىز ءوزى بۇرىشتا جىلاپ وتىرادى. سول ۋاقىتتا ءىنىسىنىڭ كوڭىلىن قيماي «جىلاماشى اقوش، ءبىزدىڭ بولاشاق پاپامىز وتە باي، بىزگە ءبارىن الىپ بەرەدى» دەپ وتىرىك ايتسا دا جۇباتىپ، جانى اشىپ تۇراتىن جەرى مەن ءۇشىن ەڭ جاقسى قاسيەتى. بىراق، ونداي قاسيەت قازاقتىڭ ءار قىزىنىڭ بويىندا بار قاسيەت دەپ ويلايمىن.

- مارجاننىڭ ءرولىن ءوز ويىڭىزداعىداي الىپ شىقتىم دەپ ويلايسىز با؟

 - بىلمەيمىن. شىنىمدى ايتسام حالىقتىڭ جۇرەگىنە ءمولدىر قونىسقىزى جەتكىزە الدى دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ول  انا عوي، كوزىندە مەيىرىمدىلىك تۇرادى. ونىڭ ۇستىنە تۇرىنەن قازاقي ءيىس اڭقىپ تۇرادى. مەنىڭ وبرازىمداعى مارجان بولەك تە، ءمولدىر قونىسقىزىنىڭ مارجانى بولەك. ماعان سول قىزدىڭ ويناعانى كوبىرەك ۇنايدى.

- شىعارمانىڭ ومىردەن الىنعانى بەلگىلى. دەگەنمەن دە، جازۋ مۇمكىندىگى سىزدە بولسا قاي تۇستارىن وزگەرتەر ەدىڭىز؟

- سوڭىندا جۇمباق قىلىپ قالدىرماي اناسىمەن تابىستىرار ەدىم. اناسىن كەشىرگەنىن قالايمىن. اقبەرەن اعامەن سۇقبات كەزىندە «جۇرەگىمنىڭ تۇبىندە كەشىرگەن سياقتىمىن سونىمەن كۇرەستىم، بىراق ول بولماعان سياقتى» دەگەن وكىنىشىن ۇقتىم. سول سەبەپتەن مەن وزگەرتەتىن بولسام اناسىن قانشا دەگەنمەندە جاقسى كورگىزىپ،  ەكەۋىن ەسەيگەندە قاۋىشتىرار ەدىم.

- قانشاما رولدەردى سومداپ ءجۇرسىز. سولاردىڭ ىشىندەگى سىزگە ەڭ جاقىن كەيىپكەر دەپ كىمدى ايتۋشى ەدىڭىز؟

- «ماحاببات قىزىق مول جىلدارداعى» - زايكۇل. بىراق مەن ول كەيىپكەر سياقتى ەمەسپىن. سوعان قاراماستان كوپشىلىگى ۇقساتىپ تا جاتادى. وسى وبرازىم وزىمە قاتتى ۇنايدى. زايكۇلدىڭ ءرولى ماعان قىزىق جاعدايمەن كەلدى. بۇل ءرول باسىندا مەندە ەمەس، قۇربىم ارايلىم مىرزاحاندا بولدى. ول قازىر تەاتردان شىعىپ، كوللەدجدە ساباق بەرەدى. ەكىنشى قۇرامدا گۇلنازىم ماركەن دەگەن قىز ويناعان ەدى. ول قازىر تۇركيادا ماماندىعىمەن جۇمىس جاسايدى. سولار كەتكەن سوڭ زايكۇلدىڭ ءرولى ماعان قالدى.

 - قازىرگى تاڭدا تەاتردان بولەك قانداي جۇمىستارمەن اينالىسىپ ءجۇرسىز؟

- تەاتردان بولەك ەكى ونەر ورتالىعىندا ساباق بەرەمىن. جەكە ءوزىمنىڭ التى وقۋشىم بار. ءتۇرلى كونكۋرستارعا، تۇسىرىلىمدەرگە اپارىپ وتىرامىن. ۇستازىمنان نە كورسەم، وقۋشىلارىما سونى جاساۋعا تىرىسامىن. جالپى مەن ۇستازدان باعىم جانعان اداممىن. اسحات ماەميروۆ – مەنىڭ اعايىم. مەنىڭ ۇستازىما جەتەتىن ۇستاز جوق. ول كىسى تۋرالى ايتسام، مەن قازىر توقتاي الماي قالامىن. ءار شاكىرتى ءۇشىن ۋايىمدايتىن ونداي ادام جوق. بولاشاقتا سول كىسىلەر سەكىلدى ونەر اكادەمياسىندا ساباق بەرگىم كەلەدى. الايدا، قازىرگى تاڭدا تاجىريبەم جەتەدى دەپ ويلامايمىن. بيىلدان باستاپ  كوللەجدە ساباق بەرسەم بە دەگەن ويىم دا بار. جاڭا ايتىپ كەتكەنىمدەي بىراق ءالى ءبىلىم دەڭگەيىم جەتىڭكىرەمەيدى. بۇگىنگى كۇنى ساحناعا شىعىپ ويناپ كورمەگەن ادامدار ساباق بەرىپ ءجۇر عوي، بۇل ونەر اكادەمياسىنىڭ دەڭگەيىن قۇرتادى دەپ سانايمىن. ونداي بولماس ءۇشىن سۇرىپتاپ وتىرۋ كەرەك شىعار. ودان بولەك، بۇيىرسا بيىلدان قالماي ءوز ورتالىعىمدى اشقىم كەلەدى.

سونىمەن قاتار تەاتردان باسقا كينوعا تۇسەمىن. بىراق، كەز كەلگەنىنە تۇسە بەرمەيمىن، كينونى دا تاڭدايدى ەكەنمىن. قازىر كوپ ۇسىنىستار كەلەدى. كەيىپكەرىمنىڭ سوزدەرى ۇناماي قالسا، كىرىسپەيمىن. ماتىنگە كوپ ءمان بەرەمىن. وزىمە كينودا ۇنايتىن ءرولىم – «كۇيەۋ بالا»   تەلەحيكاياسىنداعى جاينانىڭ ءرولى، «قارا تاڭبادا» تولقىننىڭ وبرازى. ءوزىم سياقتى اشىق-جارقىن بولعان سوڭ وسى رولدەرىم ۇنايدى.

 - تەاتردا بۇرىننان بەرى ويناپ كەلە جاتىرسىز. سوڭعى 3-4 جىلدا تەاترعا دەگەن سۇرانىس بۇرىنعىعا قاراعاندا ارتقان. سول سىزدەرگە سەزىلە مە؟

- ارينە، بايقالادى. ءار قويلىمنىڭ سوڭىندا كەلىپ، العىسىن بىلدىرەتىن كورەرمەندەرىمنىڭ سانى ارتقان. ساپالى كورەرمەندەر كوبەيگەن. ونىڭ سەبەبى ۇزدىك سپەكتاكل شىعارۋدان دەپ ويلايمىن. وسىدان ەكى جىل بۇرىن تەاتردان كەتەمىن دەگەنمىن. ول كەزدە فارحات مولداعاليدىڭ «ماحاببات قىزىق مول جىلداردى» ەندى شىعارىپ جاتقان كەزى ەدى. سول ۋاقىتتا فارحاتپەن سويلەسكەندە «قازىر وسىنداي جاقسى رەجيسسەرلار تۇرعان كەزدە، مەن دە تەاتردا ءجۇرۋىم كەرەك» دەگەن وي پايدا بولدى. بۇل جەردە مەن ءۇشىن ماڭىزدىسى جاقسى قويىلىمنىڭ شىعۋىنا اتسالىسۋ بولدى. سول سەبەپتەن مەن قالدىم.

- قازىر تەاترعا قىزىعاتىن جاستار جەتكىلىكتى. ارتىڭىزدان ىلەسىپ كەلە جاتقان سونداي جاستارعا قانداي كەڭەس بەرەسىز؟

- تەاتردى سۇيسەڭىز، العا باسا بەرىڭىز. باي بولامىن، اقشا تابامىن دەگەن ويمەن كەلمەڭىز. ول جەردە اقشا جوق. ءجاي عانا تەاتردى ەسسىز ءسۇيۋ كەرەك. اللا بەرگەن دارىنمەن جۇمىس جاساۋ قاجەت.  بىر پايىز تالانت، قالعانىنىڭ ءبارى ەڭبەك ەكەنىن ەستەن شىعارماي تالماي جۇمىس جاساساڭ بارلىعى ءوزى كەلەدى.

- ۋاقىت ءبولىپ سۇقباتتاسقانىڭىزعا العىس بىلدىرەمىن!

مەرەي مىرزاعاليقىزى، 

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ 2 كۋرس ستۋدەنتى

پىكىرلەر