قاراعاندى وبلىسىنىڭ ارحەولوگتارى اقتوعاي اۋدانىنداعى قارابيە قورىمىندا 2,5 مىڭ جىلدان استام ۋاقىت بۇرىن ءومىر سۇرگەن ەرتە ساق داۋىرىنە جاتاتىن جەرلەۋ ورنىن تاپتى. بۇل جاڭالىقتى وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۋزەيىنىڭ ماماندارى جاريالادى، دەپ حابارلايدى “ادىرنا”.
ەكسپەديتسيانى مۋزەيدىڭ جالپى تاريح، ارحەولوگيا جانە ەتنوگرافيا ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى داۋرەن ءجۇسىپوۆ باسقارعان. ونىڭ ايتۋىنشا، قورعان دوڭگەلەك ءپىشىندى، ءۇستى تاستارمەن جابىلعان، ال جەرلەۋ ورنى بۇزىلماعان كۇيىندە ساقتالعان.
ء«بىز ادەتتەگى ساق زامانىنىڭ قالدىقتارىن تابامىز دەپ ويلادىق. الايدا قورعاننىڭ تۇتاستاي ساقتالعانى – وتە سيرەك جاعداي. بۇل بىزگە ەجەلگى جەرلەۋ ءراسىمىن سول قالپىندا كورۋگە مۇمكىندىك بەردى، – دەدى ءجۇسىپوۆ.
قازبا بارىسىندا ارحەولوگتار جاۋىنگەردىڭ سۇيەگىن تاپقان. ول ارقاسىمەن جاتقىزىلىپ، باسى سولتۇستىك-باتىسقا قاراعان. ونىڭ جانىنان ەكى ءجۇزدى مەتالل اقيناق، بەس جەبە ۇشى جانە التىن سىرعا تابىلدى. اقيناقتىڭ سابى ارقار ءمۇيىزى مەن جىرتقىش قۇستاردىڭ بەينەسىمەن اشەكەيلەنگەن.
«مۇنداي اقيناقتى ءبىز ورتالىق قازاقستاندا العاش رەت كەزدەستىرىپ وتىرمىز. قۇيمانىڭ ساپاسى مەن ورنەگىنىڭ كۇردەلىلىگى ساق شەبەرلەرىنىڭ جوعارى دەڭگەيىن دالەلدەيدى»، – دەدى ەكسپەديتسيا جەتەكشىسى.
مامانداردىڭ ايتۋىنشا، تابىلعان جادىگەرلەر ب.ز.د. VII–VI عاسىرلارعا جاتادى. ارتەفاكتتار قازىر ارنايى زەرتحانالارعا جىبەرىلدى. وندا مەتاللوگرافيالىق، راديوكومىرتەكتى جانە انتروپولوگيالىق ساراپتامالار جۇرگىزىلىپ، ولاردىڭ جاسى مەن شىعۋ تەگى انىقتالماق.
سوڭعى جىلدارى قاراعاندى وڭىرىندە ساق داۋىرىنە ءتان قارۋ-جاراق پەن اشەكەيلەر ءجيى تابىلىپ كەلەدى. 2023 جىلى قارقارالى اۋدانىندا كوبەلەك ءپىشىندى ايقىشى بار قولا اقيناق، ال 2024 جىلى تالدين تاريحي-ارحەولوگيالىق پاركىندە قان اعىزىپ شىعۋعا ارنالعان جولاعى بار تەمىر قىلىش تابىلعان بولاتىن.
ء«اربىر وسىنداي ولجا – تەك تاريحي ارتەفاكت ەمەس. ول ءبىزدىڭ دالامىزدىڭ ەجەلدەن-اق قولونەر مەن جاۋىنگەرلىك مادەنيەتتىڭ ورتالىعى بولعانىن دالەلدەيدى»، – دەدى ارحەولوگتار.
بۇعان دەيىن جامبىل وبلىسىنىڭ بايزاق اۋدانىنداعى جايلاۋ-توبە قالاشىعىندا ارحەولوگتار كانعيۋي داۋىرىنە جاتاتىن مىڭنان استام تۇرمىستىق بۇيىم مەن كەراميكا سىنىقتارىن تاپقان ەدى. عالىمداردىڭ پىكىرىنشە، بۇل — سول كەزەڭدەگى ەڭ ءىرى قالاشىقتاردىڭ ءبىرى.
