«نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى» دەربەس ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىندا «جاس ۇستاز: تابىسقا اپارار جول» اتتى ءبىرىنشى رەسپۋبليكالىق جاس مۇعالىمدەر فورۋمى ءوز جۇمىسىن ءتامامدادى.
«نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى» دەربەس ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ باسقارما ءتورايىمى كۇلاش ءشامشيدينوۆا فورۋم قاتىسۋشىلارىن ءوزىنىڭ تابىستى جانە شىعارماشىل ارىپتەستەرى رەتىندە اتاي الاتىنىن ماقتانىشپەن جەتكىزدى:
– ءبىز، ۇستازدار، بولاشاق پرەمەر-مينيسترلەر مەن پرەزيدەنتتەردى، ۇلت قاھارماندارى مەن الەم جۇلدىزدارىن، ەڭ باستىسى، ناعىز پاتريوتتار مەن باقىتتى ادامداردى كەزدەستىرىپ، وقىتامىز. بۇگىندە ەڭبەك جولىن باستاعان ءاربىر جاس مامان ءوز ءومىرىن مەكتەپكە، بالالارعا ارنايدى.
رەسپۋبليكالىق فورۋم جاس مۇعالىمدەردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا ارنالعان NIS-ءتىڭ اۋقىمدى جوباسىن جالعاستىردى. يدەيانىڭ ءوزى جاس ۇستازداردىڭ «نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى» دەربەس ءبىلىم بەرۋ ۇيىمىنىڭ باسقارما ءتورايىمى كۇلاش شامشيدينوۆامەن كەزدەسۋدەن كەيىن تۋعان. ەلوردادا، وسكەمەندە، قاراعاندىدا، الماتىدا، پاۆلوداردا، قوستانايدا بىرقاتار كەيس-سەسسيالار ءوتتى.
– تەحنولوگيا مەن ەكونوميكانىڭ قارقىندى دامۋى ءبىلىم سالاسىنا قۋاتتى سەرپىن بەرەدى. بۇگىنگى تاڭدا مۇعالىمدەردىڭ زامان تالابىنا ساي بولۋى بۇرىنعىدان دا ماڭىزدى. مۇعالىم – قاشاندا سۇرانىسقا يە ماماندىق، سوندىقتان ونىڭ دامۋ تراەكتورياسى جەكە، بىراق ارقاشان الەمدىك ءبىلىم بەرۋ تەندەنتسيالارىنا ساي بولۋى كەرەك، – دەپ پەداگوگتەردىڭ كاسىبي دامۋى مەن ماماندىقتىڭ لوگيكالىق ەۆوليۋتسياسىنىڭ ەرەكشە ماڭىزدىلىعىن كۇلاش ءشامشيدينوۆا اتاپ ءوتتى.
TEDTalk-تە فورۋمعا قاتىسۋشىلار موتيۆاتسيالىق سپيكەرلەردى ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الدى، جاس ۇستازدار الدىندا ءوز كاسىبىندە تابىسقا جەتكەن بەدەلدى قازاقستاندىقتار سويلەدى.
«WikiBilim» قوعامدىق قورىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى جانە باسشىسى، سۇرانىسقا يە Bilim Media Group ەلەكتروندى ءبىلىم بەرۋ كومپانياسىنىڭ ديرەكتورى، ينتەرنەتتىڭ قازاقتىلدى سەگمەنتىن وزگەرتكەن راۋان كەنجەحانۇلى ءوز سوزىندە:
– اكەمنىڭ ۇلتتىق ۆاليۋتانى العاش رەت ۇيگە اكەلگەنى ەسىمدە، ءبىز ەلىمىزدىڭ ءبىرىنشى كونستيتۋتسياسىن جەتىك بىلدىك، تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قالىپتاسۋىنا ۇلەس قوسۋدى ارماندادىق. مەن ءبىر كەزدەرى ديپلوماتيالىق مانساپ، جۋرناليستيكا، كاسىپكەرلىكتى ارماندادىم، وسى ارماندارىم ورىندالدى. بۇگىندە ەلىمىزدە جاستاردىڭ تابىستى بولۋىنا بارلىق جاعداي جاسالعان. مەن ديپلوم بويىنشا مۇعالىم ەمەسپىن، الايدا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىندە جۇمىس ىستەۋ – مەنىڭ ومىرلىك تاڭداۋىم. مۇعالىم ءاربىر ادام ءۇشىن اتا-انادان كەيىن وتە ماڭىزدى تۇلعا، ال مەكتەپ – ءار ەلدەگى ەڭ ماڭىزدى ينستيتۋت.
«استانا» تەلەارناسىنىڭ جۇلدىزدى حابارلارىندا تانىلعان جۋرناليست، «رەترو FM»، «ەۆروپا پليۋس»، «وردا FM» راديوسىنىڭ جۇرگىزۋشىسى، اكتريسا مايرا تولەپبەرگەن ءبىلىمى مەن ماماندىعى بويىنشا ەكى ۇستازدىڭ قىزى رەتىندە ۇستازدىق ماماندىقتىڭ تەك جۇرەك قالاۋىمەن تاڭدالاتىنىنا سەنىمدى.
تانىمال اكتەر، وتاندىق جانە شەتەلدىك بلوكباستەرلەردىڭ باستى كەيىپكەرى، «پاراوليمپيەتس» جانە «نۋلەۆوي پاتسيەنت» فيلمدەرىندەگى رولدەرىمەن تانىلعان اسقار ءىلياسوۆ تا ۇستازدىڭ ۇلى. بالانى جاقسى كورگەندە عانا كاسىپتە جەتىستىككە جەتەتىنىنە سەنىمدى اسقار ۇستازداردى وقۋشىدان الشاق تۇراتىن قاتال ەرەسەك ەمەس، بالامەن اركەز بالا بولۋعا شىقىردى.
«اسسامبلەيا جاستارى» رەسپۋبليكالىق جاستار ۇيىمىنىڭ توراعاسى تيمۋر جۇمىرباەۆ NIS كۇشىمەن قۇرىلاتىن جاس پەداگوگتەردىڭ قاۋىمداستىعى ولاردىڭ الەۋەتىن كەڭەيتۋ ءۇشىن ۇلكەن كاسىبي الاڭ ەكەنىن اتاپ ءوتتى. وكىنىشكە وراي، بۇگىنگى تاڭدا ەلىمىزدە جاس پەداگوگتەرمەن تىكەلەي جۇمىس ىستەيتىن، ەڭ الدىمەن، وزىق تاجىريبەلەرمەن الماسۋعا كومەكتەسەتىن ۇيىم جوق. «مەن جاستار – بۇل ەلىمىزدىڭ بولاشاعى دا، بۇگىنى دە دەپ ايتار ەدىم»، – دەيدى ول.
ۇلىبريتانيادان NIS-پەن ۇزاق ۋاقىتتان بەرى تابىستى ىنتىماقتاستىق ورناتقان كەمبريدج ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ءبىلىم بەرۋ فاكۋلتەتى وكىلى ەلەين ۋيلسون جاس وقىتۋشىلار قاتارىنا قوسىلدى.
– قازاقستاندا پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتالىعى تاراپىنان ازىرلەنگەن مۇعالىمدەردى كاسىبي دايارلاۋدىڭ كوپتەگەن جاقسى باعدارلامالارى بار. ۇستازدار ۇنەمى بىلىمدەرىن جەتىلدىرىپ وتىرادى، بۇل ءسىزدىڭ ەلدىڭ بىلىكتىلىكتى ارتتىرۋدا جەتەكشى ەكەنىن دالەلدەپ وتىر. ءبارىن بىلەمىن دەپ ويلاماڭىز، وقي بەرىڭىز، وقي بەرىڭىز، – دەگەن ەلەين ۋيلسون فورۋم قاتىسۋشىلارىنا ساتتىلىك تىلەدى.
ەكى كۇن شىعارماشىلىق تالپىنىسقا، جاڭا تانىستىقتارعا، كاسىبي جاڭالىقتارعا، ءورشىل جوبالارعا، شابىتتاندىراتىن ترەنينگتەر مەن شەبەرلىك ساعاتتارىنا تولى بولدى.
فورۋم قاتىسۋشىلارىمەن «گالستۋكسىز كەزدەسۋگە» وقۋ-اعارتۋ ءمينيسترى اسحات ايماعامبەتوۆ، «نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرىن» دامىتۋ قورىنىڭ ديرەكتورى، «SHARE ورتا ءبىلىم بەرۋدەگى عىلىم» جوباسىنىڭ جەتەكشىسى نازيپا ايۋباەۆا, قازاقستان رەسپۋبليكاسى تسيفرلىق دامۋ، يننوۆاتسيالار جانە اەروعارىش ونەركاسىبى ءمينيسترىنىڭ كەڭەسشىسى اسەل مولدابەكوۆا كەلدى.
جاڭا بۋىن مۇعالىمدەرى اسحات قاناتۇلىنا فيلوسوفيالىق، مەملەكەتتىك اۋقىمداعى جانە وزىنە ءتان – جەكە لايفحاكتاردان باستاپ ادەبي تالعامعا ۇلاسقان ساۋالدار جولدادى. اسەل مولدابەكوۆا كوپتەگەن ىڭعايسىز ساۋالدارعا جاۋاپ بەردى. جاس ۇستازدار ەلەكتروندى ءبىلىم بەرۋ جۇيەلەرىندەگى اقپاراتتىق ينتەگراتسياعا، اۋىلدىق جەرلەردەگى ينتەرنەتتىڭ تومەن جىلدامدىعى مەن تۇراقسىزدىعىنا، مەكتەپتەر ءۇشىن سەرۆەرلەر مەن پلاتفورمالارداعى ماسەلەلەرگە نازار سالدى.
جەكە شەبەرلىك ساباقتار وتكىزگەن دامير سۇلتانوۆ، گۇلدانا بۇحارباەۆا، تەمىربەك ساعىندىقوۆ جانە وزگە دە جاس ماماندار فورۋمنىڭ ناعىز كاھارماندارىنا اينالدى. ولار ءوز ارىپتەستەرىن ساباقتى ۇيىمداستىرۋداعى جانە جەكە كاسىبي دامۋداعى اتاۋىنىڭ ءوزى ماڭىزدىلىعىن ايقىندايتىن – تسيفرلى مۇعالىم، ساباق فورسايتى، پەداگوگيكالىق انگاجەمەنت، ديففەرەنتسيا جانە وقىتۋداعى لايفحاكتار كرەاتيۆتى كەيستەرمەن تاڭ قالدىردى.
قوستاناي وبلىسىنان كەلگەن تاريح ءپانى مۇعالىمى دامير سۇلتانوۆ مەڭدىقارا اۋدانى بويىنشا اۆتورلىق تۋريستىك باعدارلامانى قالاي قۇراستىرعانىن ايتىپ بەردى:
– ساباقتى جوسپارلاۋدى باستاعاندا YouTube پەن Google-عا جۇگىندىم، الايدا ونداعى ءبىلىم ماعان جەتكىلىكسىز بولىپ كورىندى. سودان سوڭ گيدتەردى دايىنداۋ جانە تسيفرلاندىرۋ بويىنشا ءتۇرلى كۋرستارعا قاتىسۋدى قولعا الدىم. كەيىن ءوز باعدارلامامدى جاساپ، ونىڭ جۇمىس ىستەيتىنىنە كوز جەتكىزدىم. ءبىز وقۋشىلارمەن تاريحي سانانى قالىپتاستىرىپ، كوكجيەكتەن اسىپ ويلاۋعا تىرىسامىز.
رۋدنىي قالاسىنىڭ №1 ورتا مەكتەبىنىڭ قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانى مۇعالىمى گۇلدانا بۇحارباەۆا پەداگوگيكالىق انگاجەمەنت شەبەرلىك ساباعىندا ءبىلىم ورداسىندا قۇرىلعان تەاتر جايىندا بايانداپ بەردى. گۇلدانا كرەاتيۆتى تاسىلدەردىڭ قازاق تىلىندە سويلەۋ داعدىلارىن دامىتىپ، پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىقتى ارتتىراتىنىنا سەنىمدى.
الماتىلىق ماتەماتيكا ءپانى مۇعالىمى تەمىربەك ساعىندىقوۆتىڭ سوزىنشە، بۇگىنگى تاڭدا ءار مۇعالىم تسيفرلى بولۋى كەرەك، بۇل – ءسان ەمەس، قاجەتتىلىك. تەمىربەك ءوزىنىڭ شەبەرلىك ساباعىندا ارىپتەستەرمەن پىكىر الماستى:
– الەمدە تابىستى مۇعالىمگە قويىلاتىن باستى جەتى تالاپ بار، ولاردىڭ ءۇشىنشىسى – تسيفرلى ساۋاتتىلىق جانە وقۋ پروتسەسىنە جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ.
تik-توk-تا 14 مىڭ جازىلۋشىنى ەسەپتەردى تەز شەشۋگە ۇيرەتكەن جانە بالالاردىڭ ماتەماتيكاعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن قولداعان تەمىربەكتىڭ ۇلگىسى بارلىق جاس مۇعالىمدەردى شابىتتاندىردى.
فورۋمعا قوستاناي وبلىسىنان كەلگەن بوتاگوز ماقاتوۆا ءوز سوزىندە بيولوگيا ساباعىنا تسيفرلى تەحنولوگيانى ەنگىزۋدى ارمانداپ جۇرگەنىن جەتكىزدى.
– مەن ساباقتى STEAM زەرتحاناسىندا وتكىزۋدى قولعا الدىم. Mozaik Web باعدارلاماسىن تاڭدادىم، ROQET ينتەراكتيۆتى پانەلىن قولداندىم، سونىڭ ارقاسىندا ءبىز ۆيرتۋالدى الەمگە ەنىپ، ونى جانداندىرا الامىز. بۇل ءبىزدىڭ قولىمىزدان كەلدى!
بوتاگوز تەمىربەكتىڭ ويىن قولدايدى – زاماناۋي ءبىلىم جانە وقىتۋ ءۇردىسى ءبىرىنشى كەزەكتە تسيفرلى بولۋى كەرەك. پاۆلودارلىق اسەت سەرىكباەۆ – «PRO100 كونستيتۋتسيا» قوسىمشاسىنىڭ اۆتورى:
– بىرنەشە جىل بۇرىن مەنىڭ قولىما امەريكا قۇراما شتاتتارىنىڭ كونستيتۋتسياسى ءتۇستى. سول كەزدەن باستاپ مەملەكەتتىك قۇرىلىسقا قىزىعۋشىلىق تانىتا باستادىم، كەيىن قازاقستان كونستيتۋتسياسىنا قوسىمشا جاساۋدى ۇيعاردىم. بۇل رەتتە تاريح پەن ماتەماتيكا ساباقتارىن كىرىكتىرۋ وڭاي ەكەنىنە كوزىم جەتتى.
ماۋسىم ايىندا اسەت بۇگىنگى تاڭدا سۇرانىسقا يە «PRO100 كونستيتۋتسيا» جوباسىنا پاتەنت الدى.
قاراعاندىلىق ولەگ تيو مەن ەرجان اكيجانوۆ جاس مامانداردىڭ باستى سۇراعىنا جاۋاپ بەرۋگە تىرىستى – وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن قالاي وياتۋعا بولادى؟
ولاردىڭ ايتۋىنشا، ساباقتى الدىمەن زەرتتەۋدەن باستاۋ كەرەك. ەرجان جەكە ءبىلىم بەرۋ باعىتتارىن ازىرلەپ، قوسىمشالارمەن تىعىز بايلانىستا بولۋ كەرەكتىگىن العا تارتتى. «Wooclap» اۋقىمدى اۋديتوريامەن جۇمىس ىستەۋ كەزىندە ءتيىمدى بولسا، «Formative» باعدارلاماسى قالىپتاستىرۋشى جانە جيىنتىق باعالاۋدى جۇرگىزۋگە كومەكتەسەدى.
ولەگ «توڭكەرىلگەن سىنىپتىڭ» نەگىزگى قاعيدالارىن ءتۇسىندىرىپ، ساندىق ادىستەردىڭ، اتاپ ايتقاندا «ISpiring Learn»، «Anchor fm» قوسىمشالارىنىڭ وقۋشىلارمەن ءساتتى ىنتىماقتاستىق قۇرۋداعى ماڭىزدىلىعىن راستادى.
وسكەمەندىك الەنا راحيموۆانىڭ بۇگىنگى مەكتەپتەگى ەڭ وزەكتى باسىمدىعى – باعالاۋعا ارنالعان شەبەرلىك ساباعى فورۋم قاتىسۋشىلارىنىڭ ۇلكەن قىزىعۋشىلىعىن تۋدىردى. ول توپتىق جۇمىستا وقۋشىنى باعالاۋ ءاردايىم قيىن ەكەنىن، وبەكتيۆتىلىك بالانىڭ وقۋعا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ساقتايتىنىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى.
شىعىس قازاقستان وبلىسى ۇلان اۋدانىنىڭ اعىلشىن ءتىلى مۇعالىمى ءادىل اناربەكوۆ باعالاۋ كەزىندە بالانىڭ پسيحولوگيالىق جاي-كۇيى شەشۋشى مانگە يە ەكەنىن ايتتى:
– شاكىرت پەن ۇستاز اراسىنداعى التىن كوپىر – سەنىم، ول ادالدىق، سۇيىسپەنشىلىك جانە ۇمىتتەن قۇرالادى.
جابىلۋ سالتاناتىندا قاراعاندىلىق ولەگ تە فورۋمداعى ۋاقىت باسقاشا سيپات العانىن جانە جەتىستىككە دەگەن شىنايى شابىتتى وياتقانىن مويىندادى.
مەكسيكادان جاس پەداگوگتەر فورۋمىنا قوسىلعان دەۆيد مارش اراداعى مىڭداعان شاقىرىمعا قاراماستان قاتىسۋشىلارمەن دوستاسىپ ۇلگەردى. ول كەز كەلگەن ەلىندە مۇعالىمنىڭ تابىسىنىڭ باستى كريتەريى ونىڭ ماماندىعىنا دەگەن ادالدىعى دەگەن جەكە سەنىمىمەن ءبولىستى.
سەمەي قالاسىنداعى زياتكەرلىك مەكتەپتىڭ فيزيكا ءپانى مۇعالىمى، قازاقستاننان العاش بولىپ Global Teacher Prize جاھاندىق سىيلىعىنىڭ توپ 50 يەگەرى قاتارىنا كىرىپ، امباسسادورى اتانعان اسحات جۇمابەكوۆ جاڭا بۋىن ۇستازدارىنىڭ مەرەكەلىك كوڭىل كۇيىنە ەرەكشە ءۇن قوستى. اسحات ءوز ماماندىعىن سانالى تۇردە تاڭداعانىن ايتىپ، ناعىز مۇعالىم رەتىندە فورۋم قاتىسۋشىلارىنا ولاردىڭ ارقايسىسى ءوزىنىڭ ەڭ ۇزدىك نۇسقاسى بولا الاتىنىن نىق سەنىممەن جەتكىزدى.
جاھاندىق ءبىلىم بەرۋ كوميسسياسىنىڭ ازيا حاب كوميسسارى، «نازارباەۆ زياتكەرلىك مەكتەپتەرى» دببۇ باسقارما ءتورايىمى كۇلاش ءشامشيدينوۆا ءاربىر دەلەگاتقا ءۇمىت ارتاتىنىن جانە وتاندىق ءبىلىمنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى جانە تابىستى بولاتىنىنا سەنىمىن ءبىلدىردى، سونداي-اق بارلىق جاس مۇعالىمگە NIS-ءتىڭ ۇلكەن وتباسىنا قابىلدانعانىن ەرەكشە اتاپ ءوتتى. رەسپۋبليكالىق فورۋمنىڭ نەگىزىن قالاۋشى رەتىندە كۇلاش نوعاتايقىزى الداعى ۋاقىتتا بارلىق وبلىستا وڭىرلىك كەزدەسۋلەر وتكىزۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن ايتتى.
فورۋمنىڭ جابىلۋ سالتاناتىندا اقتاۋلىق سىمبات امالوۆا، اقتوبە وبلىسى تەمىر اۋدانىنان ايگەرىم بولاتبەكقىزى، جامبىلدىق جاس مامان شولپان اقشالوۆا، قوستانايدىڭ رۋدنىي قالاسىنان كەلگەن گۇلدانا بۇحارباەۆا جانە ماڭعىستاۋ وبلىسى جاڭاوزەن قالاسىنىڭ ۇستازى ماعجان جۇماباي جيىننىڭ باستى كەيىپكەرلەرىنە اينالدى. ولار Instagram-دا ۇزدىك پوست جازىپ، تاقىرىپتىق كونكۋرستىڭ جەڭىمپازدارى اتاندى. كۇلاش نوعاتايقىزى ولارعا «Lesson Study box» ادىستەمەلىك ماتەريالدار مەن رەسۋرستار كەشەنىن تابىستادى.
فورۋم ۇيىمداستىرۋشىلارى – وتاندىق مۇعالىمدەردىڭ كاسىبي دامۋىن جۇيەلى تۇردە جۇزەگە اسىرىپ كەلە جاتقان پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتالىعىنىڭ تابىستى كومانداسى ساحناعا شىعىپ، جاس مامانداردىڭ ىستىق ىقىلاسى مەن قوشەمەتىنە بولەندى.
– جاس مۇعالىمدەر – ءار مەكتەپتىڭ ستراتەگيالىق رەسۋرسى، بۇگىنگى ءبىلىم سالاسىنا جاڭا يدەيالار مەن جاڭا شەشىمدەر اكەلەتىن دە سولار. ولاردىڭ جاڭا بىلىمگە اشىق، وقۋعا دايىن ەكەندىگىنە قۋانىشتىمىن»، – دەدى پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى جانبوتا قابدىقارىموۆا.
ورتالىق online.cpm.kz پلاتفورماسىندا جۇمىس ىستەيتىن «جاس مۇعالىم مەكتەبى» اشىق ونلاين كۋرسىن ازىرلەپ، دايىندادى. جاڭا رەسۋرس ءارتۇرلى باعىتتاعى وقۋ ماتەريالدارىن بىرىكتىردى: مۇعالىمنىڭ قۇندىلىقتارى مەن كوزقاراستارى، وقىتۋ ستراتەگيالارىنىڭ كالەيدوسكوپى، كولدەنەڭ جانە تىك جوسپارلاۋ، سونىمەن قاتار ساباقتى زەرتتەۋ، ەموتسيالار مەن ۋاقىتتى باسقارۋ جانە باسقا دا تانىمال باسىمدىقتار.
ەلىمىزدىڭ ءار وڭىرىندە پەداگوگيكالىق شەبەرلىك ورتالىعى «جاسامپاز جاس ۇستاز» جاس مۇعالىمدەر كلۋبتارىن قۇرىپ، كاسىبي الاڭعا اينالىپ ۇلگەردى. «شامشىراق» ونلاين-پلاتفورماسى نەگىزىنەن اۋىل مەكتەپتەرىنەن كەلگەن ۇزدىك جاس مۇعالىمدەردىڭ تاجىريبەسى تۋرالى بەينەماتەريالدار جاريالاي باستادى.
بۇگىندە «تابىسقا اپارار جول» ءبىرىنشى فورۋمى تاريح بەتىنە جازىلدى، پەداگوگتەردىڭ كاسىبي دامۋى مەن بايلانىسى ءۇشىن بىرەگەي پلاتفورما قۇرىلدى جانە ەلىمىزدىڭ ۇزدىك جاس مۇعالىمدەرى NIS-پەن بىرگە تابىسقا جەتۋ جولىن جالعاستىرادى.
