"3 قاراشادا قاراعاندى وبلىسىنداعى شاحتادا قارالى وقيعا بولىپ، 5 شاحتەر قازا بولدى. ءبىز رەفەرەندۋمدا جەر استى بايلىقتارى حالىقتىكى بولادى دەپ داۋىس بەرىپ، قابىلدادىق! ەندى وسى بايلىق حالىقتى قىرۋعا ەمەس، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋگە قىزمەت ەتۋ قاجەت!". بۇل پىكىردى قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى ەدىل جاڭبىرشين ءوزىنىڭ فەيسبۋك پاراقشاسىندا قالدىردى، دەپ جازادى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
"شاحتاداعى تراگەديا. 3 قاراشادا قاراعاندى وبلىسىنداعى شاحتادا قارالى وقيعا بولىپ، 5 شاحتەر قازا بولدى. يماندارى سالامات بولسىن باۋىرلاردىڭ! توتەنشە جاعداي ءمينيسترىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنسەك لەنين اتىنداعى شاحتا 1964 جىلى پايدالانۋعا بەرىلىپ، بىرنەشە قازالى وقيعالار ورىن العان. 1978 جىل – 4 ادام قايتىس بولعان; 1985 جىل – 2 ادام قايتىس بولعان; 1995 جىل – 13 قايتىس بولعان، 2 جاراقات العان; 1998 جىل – 1 ادام قايتىس بولعان; 1999 جىل – 3 ادام قايتىس بولعان، 2 جاراقات العان; 2006 جىل – 41 ادام قايتىس بولعان. جالپى وندىرىستەگى قايعىلى جاعدايلاردىڭ ورىن الۋى نە سەبەپتەن؟ وندىرىستە ەسكى تەحنولوگيالاردىڭ قولدانىلۋى; تەحنولوگيالىق ەرەجەلەردىڭ بۇزىلۋى; قاۋىپسىزدىك ەرەجەلەردىڭ ساقتالماۋى نەمەسە بۇزىلۋى; تەحنيكالىق جابدىقتار مەن اسپاپتاردى پايدالانۋ ەرەجەلەرىنىڭ بۇزىلۋى جانە ت.ب.", - دەپ جازدى ول.
دەپۋتات قازاقستانعا شەتەل ينۆەستورلارىن تارتۋ ەشقانداي ناتيجە اكەلمەگەنىنە توقتالدى.
"شەتەل ينۆەستورلارى ەلدى كوركەيتەدى، الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشەدى، جاڭا تەحنولوگيالاردى اكەلەدى، تەحنيكالىق جانە ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتەدى، ماماندارىمىزدى دايىندايدى دەپ، الەمدە قانداي بايلار بار، ءبارىن تارتتىق قازاقستانعا. ەندى نە بولدى؟ «شەۆرون» كەلدى، ەكولوگيا سالدارىنان سارقامىس اۋىلىن اتىراۋعا كوشىردىك. قىتاي كومپانياسى «سنپس» كەلدى، ستراتەگيالىق اۋىز سۋ قورى بار «كوكجيدە» كەن ورنىن ءبۇلدىردى، مۇناي ءوندىرىپ جاتىرعان ولكەلەردىڭ ەكولوگياسى ودان تۇزەلگەن جوق. قارجىنى كومپانياعا سالماي ۇنەمدەپ ءولىپ بارا جاتىر جانە جۇمىسشىلاردىڭ ەڭبەك اقىلارىن تومەندەتەدى. 1995 جىلى بيزنەسمەن ميتالل كەلدى، قاراعاندى وبلىسى قايعىلى وقيعالار مەن ەكولوگيالىق پروبلەمالاردان كوز اشپادى. تىزە بەرسەك شەتەل ينۆەستورلارىنىڭ ارتىندا جاعىمسىز «شلەيف» پروبلەمالار جەتكىلىكتى", - دەيدى ەدىل جاڭبىرشين.
دەپۋتاتتىڭ ايتۋىنشا، «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋ» كاسىپورنىمەن جاساقتالعان كەلىسىم-شارت قايتا قارالۋى ءتيىس.
"15 شىلدەدە ءماجىلىستىڭ جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات ەرلان سايروۆ 2005-2021 جىلدار ارالىعىندا «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋ» كاسىپورنىنىڭ شاحتالارىندا 100-گە جۋىق ادام قازا تاپقانىن ايتتى. 2022 جىلدىڭ جازىندا ونەركاسىپتىك قاۋىپسىزدىك كوميتەتى بانكومات كاسىپورىندارىندا بارلىعى 300-گە جۋىق بۇزۋشىلىقتى انىقتادى. ولاردىڭ جويىلعانى بەلگىسىز. بۇرىنعى «يسپات كارمەت» اق قازىرگى «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋ» كاسىپورنىمەن جاساقتالعان كەلىسىم-شارت قايتا قارالۋ كەرەك. ويتكەنى مىنا جەردەگى اقپارات بويىنشا (https://inbusiness.kz/…/kak-prodavalas-stal-24-goda-nazad-m…) ولارعا 200 ملن تەڭگەدەن ارتىق ايىپپۇل سالا المايدى ەكەنبىز. ودان ارتىپ كەتسە ونى قازاقستان رەسپۋبليكاسى تولەۋ كەرەك، ياعني ءبىزدىڭ قالتامىزدان تولەنەدى! جالپى جوعارىدا كەلتىرگەن اقپارات كوزىن وقىپ قاراساڭىز، ميتالل كارمەتتى ارزانعا ساتىپ العان قارجىسىن ءوز قالتاسىنان تولەمەي، كارمەتتەن تۇسكەن پايدامەن ءتورت جىل بويى جاپقان. بۇكىلگە جۋىق الەۋمەتتىك نىسانداردان قۇتىلعان، كوممۋنالدىق شىعىنداردان وتە جەڭىلدىك العان. ءبىر قىزىعى قازاقستاننان تىس جەردەگى ءوزىنىڭ «ارسەلورميتتالگرۋپپ» كومپانياسىنداعى 1 توننا قۇرىشتىڭ (ستال) باعاسى 47.08 اقش دوللارى بولسا، بىزدەگى «ارسەلورميتتالتەمىرتاۋ» كومپانياسى قۇرىشتى 81.56 اقش دوللارىنا ساتىپ وتىر. بىزدەن ماي شەلپەكتى ۇرۋدا! شاحتالارى مەن زاۋىتقا ەشقانداي مودەرنيزاتسيا جاساماي!", - دەپ توقتالدى دەپۋتات.
سونداي-اق جاڭبىرشين توتەنشە جاعداي جانە ەكولوگيا مينيسترلىكتەرىنىڭ ينۆەستورلار الدىندا قاۋقارسىز ەكەنىن باسا ايتتى.
ء"بىز رەفەرەندۋمدا جەر استى بايلىقتارى حالىقتىكى بولادى دەپ داۋىس بەرىپ، قابىلدادىق! ەندى وسى بايلىق حالىقتى قىرۋعا ەمەس، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرۋگە قىزمەت ەتۋ قاجەت! ونىڭ ۋاقىتى كەلدى. ەكىنشى ماسەلە توتەنشە جاعداي جانە ەكولوگيا مينيسترلىكتەرى ءتىپتى قاۋقارسىز. ينۆەستورلاردىڭ الدىندا اۆتوريتەتتەرى جوق سياقتى. الدە مينيسترلەردىڭ كوزدەرى قايعىلى جاعدايلار مەن لاس ەكولوگياعا ابدەن ۇيرەنىپ كەتكەن بە؟ وبلىس اكىمدەرى وڭىرلەردەگى پرەزيدەنتتىڭ باستى وكىلى رەتىندە ولارمەن نەگە باتىل جۇمىس جاسامايدى؟ پارلامەنتكە وندىرىستىك جانە ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىكتى ودان سايىن قاتايتاتىن زاڭداردى شىعارۋىمىز كەرەك. 30 جىل مۇمكىندىك بەرىلدى عوي، ەندى ولاردىڭ الدىندا قۇراق ۇشىپ جۇگىرۋدى قويىپ، تالاپتى كۇشەيتۋ كەرەك. بولماسا ارزان العان نارسەلەرىن مەملەكەتكە قايتارسىن! سوندا پرەزيدەنت ايتقان ادىلەتتى ەكونوميكا بولادى!", - دەپ جازدى دەپۋتات.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
