"3 qarashada Qaraǵandy oblysyndaǵy shahtada qaraly oqıǵa bolyp, 5 shahter qaza boldy. Biz referendýmda jer asty baılyqtary halyqtiki bolady dep daýys berip, qabyldadyq! Endi osy baılyq halyqty qyrýǵa emes, halyqtyń ál-aýqatyn kóterýge qyzmet etý qajet!". Bul pikirdi QR Parlamenti Májilisiniń depýtaty Edil Jańbyrshın óziniń feısbýk paraqshasynda qaldyrdy, dep jazady "Adyrna" ulttyq portaly.
"Shahtadaǵy tragedııa. 3 qarashada Qaraǵandy oblysyndaǵy shahtada qaraly oqıǵa bolyp, 5 shahter qaza boldy. Imandary salamat bolsyn baýyrlardyń! Tótenshe jaǵdaı mınıstriniń málimetine súıensek Lenın atyndaǵy shahta 1964 jyly paıdalanýǵa berilip, birneshe qazaly oqıǵalar oryn alǵan. 1978 jyl – 4 adam qaıtys bolǵan; 1985 jyl – 2 adam qaıtys bolǵan; 1995 jyl – 13 qaıtys bolǵan, 2 jaraqat alǵan; 1998 jyl – 1 adam qaıtys bolǵan; 1999 jyl – 3 adam qaıtys bolǵan, 2 jaraqat alǵan; 2006 jyl – 41 adam qaıtys bolǵan. Jalpy óndiristegi qaıǵyly jaǵdaılardyń oryn alýy ne sebepten? Óndiriste eski tehnologııalardyń qoldanylýy; Tehnologııalyq erejelerdiń buzylýy; Qaýipsizdik erejelerdiń saqtalmaýy nemese buzylýy; Tehnıkalyq jabdyqtar men aspaptardy paıdalaný erejeleriniń buzylýy jáne t.b.", - dep jazdy ol.
Depýtat Qazaqstanǵa shetel ınvestorlaryn tartý eshqandaı nátıje ákelmegenine toqtaldy.
"Shetel ınvestorlary eldi kórkeıtedi, áleýmettik máselelerdi sheshedi, jańa tehnologııalardy ákeledi, tehnıkalyq jáne ekologııalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etedi, mamandarymyzdy daıyndaıdy dep, álemde qandaı baılar bar, bárin tarttyq Qazaqstanǵa. Endi ne boldy? «Shevron» keldi, ekologııa saldarynan Sarqamys aýylyn Atyraýǵa kóshirdik. Qytaı kompanııasy «SNPS» keldi, strategııalyq aýyz sý qory bar «Kókjıde» ken ornyn búldirdi, munaı óndirip jatyrǵan ólkelerdiń ekologııasy odan túzelgen joq. Qarjyny kompanııaǵa salmaı únemdep ólip bara jatyr jáne jumysshylardyń eńbek aqylaryn tómendetedi. 1995 jyly bıznesmen Mıtall keldi, Qaraǵandy oblysy qaıǵyly oqıǵalar men ekologııalyq problemalardan kóz ashpady. Tize bersek shetel ınvestorlarynyń artynda jaǵymsyz «shleıf» problemalar jetkilikti", - deıdi Edil Jańbyrshın.
Depýtattyń aıtýynsha, «ArselorMıttalTemirtaý» kásipornymen jasaqtalǵan kelisim-shart qaıta qaralýy tıis.
"15 shildede Májilistiń jalpy otyrysynda depýtat Erlan Saırov 2005-2021 jyldar aralyǵynda «ArselorMıttalTemirtaý» kásipornynyń shahtalarynda 100-ge jýyq adam qaza tapqanyn aıtty. 2022 jyldyń jazynda Ónerkásiptik qaýipsizdik komıteti bankomat kásiporyndarynda barlyǵy 300-ge jýyq buzýshylyqty anyqtady. Olardyń joıylǵany belgisiz. Burynǵy «Ispat Karmet» AQ qazirgi «ArselorMıttalTemirtaý» kásipornymen jasaqtalǵan kelisim-shart qaıta qaralý kerek. Óıtkeni myna jerdegi aqparat boıynsha (https://inbusiness.kz/…/kak-prodavalas-stal-24-goda-nazad-m…) olarǵa 200 mln teńgeden artyq aıyppul sala almaıdy ekenbiz. Odan artyp ketse ony Qazaqstan Respýblıkasy tóleý kerek, ıaǵnı bizdiń qaltamyzdan tólenedi! Jalpy joǵaryda keltirgen aqparat kózin oqyp qarasańyz, Mıtall KarMetti arzanǵa satyp alǵan qarjysyn óz qaltasynan tólemeı, KarMetten túsken paıdamen tórt jyl boıy japqan. Búkilge jýyq áleýmettik nysandardan qutylǵan, kommýnaldyq shyǵyndardan óte jeńildik alǵan. Bir qyzyǵy Qazaqstannan tys jerdegi óziniń «ArselorMıttalGrýpp» kompanııasyndaǵy 1 tonna quryshtyń (stal) baǵasy 47.08 AQSh dollary bolsa, bizdegi «ArselorMıttalTemirtaý» kompanııasy quryshty 81.56 AQSh dollaryna satyp otyr. Bizden maı shelpekti urýda! Shahtalary men zaýytqa eshqandaı modernızaııa jasamaı!", - dep toqtaldy depýtat.
Sondaı-aq Jańbyrshın Tótenshe jaǵdaı jáne Ekologııa mınıstrlikteriniń ınvestorlar aldynda qaýqarsyz ekenin basa aıtty.
"Biz referendýmda jer asty baılyqtary halyqtiki bolady dep daýys berip, qabyldadyq! Endi osy baılyq halyqty qyrýǵa emes, halyqtyń ál-aýqatyn kóterýge qyzmet etý qajet! Onyń ýaqyty keldi. Ekinshi másele Tótenshe jaǵdaı jáne Ekologııa mınıstrlikteri tipti qaýqarsyz. Investorlardyń aldynda avtorıtetteri joq sııaqty. Álde mınıstrlerdiń kózderi qaıǵyly jaǵdaılar men las ekologııaǵa ábden úırenip ketken be? Oblys ákimderi óńirlerdegi Prezıdenttiń basty ókili retinde olarmen nege batyl jumys jasamaıdy? Parlamentke óndiristik jáne ekologııalyq qaýipsizdikti odan saıyn qataıtatyn zańdardy shyǵarýymyz kerek. 30 jyl múmkindik berildi ǵoı, endi olardyń aldynda quraq ushyp júgirýdi qoıyp, talapty kúsheıtý kerek. Bolmasa arzan alǵan nárselerin memleketke qaıtarsyn! Sonda Prezıdent aıtqan Ádiletti ekonomıka bolady!", - dep jazdy depýtat.
"Adyrna" ulttyq portaly
