عىلىمى جوق ەلدىڭ عۇمىرى جوق. سەبەبى عىلىمسىز العا ادىمداۋ مۇمكىن ەمەس. بيىل ەلىمىزدە عىلىم سالاسىن دامىتۋعا 160 ملرد تەڭگە قارجى ءبولىنىپتى. جامان ەمەس، جىل سايىن ۇلعايىپ كەلەدى. بۇل ءالى دە از. الىستى ايتپاي-اق كورشى وزبەك ەلىنىڭ عىلىمداعى جەتىستىگى بىزگە ۇلگى. كۇنى كەشە قاتەرلى ىسىك اۋرۋىن ەمدەۋگە كومەكتەسەتىن ءدارى ويلاپ تاۋىپتى. ايتپەسە، اتى جامان اۋرۋدى ەمدەۋگە ۇمتىلىپ جاتقان الەم الپاۋىتتارىنىڭ ءوزى مۇنداي ناتيجە كورسەتە العان جوق. وزبەك اعايىن عىلىمدا جوعارى جەتىستىككە قالاي قول جەتكىزىپ وتىر؟ كەشەگى وبسەرۆاتوريا سالعىزعان ۇلىقبەكتىڭ ۇرپاقتارى عوي دەسەك، قاتەلەسەمىز. بۇل ءبىر كۇندە بولا قالعان دۇنيە ەمەس. قانشاما جىلدار بويى عىلىم سالاسىنا دەگەن ىقىلاستىڭ كورىنىسى. جاس ۇرپاقتى جاستايىنان عىلىمعا باۋلۋدىڭ ايقىن دالەلى. بىراق بۇل جەردەن قازاق عىلىمى كەنجەلەپ تۇر دەگەن وي تۋماۋى ءتيىس. ءاسىلى، ونداي ەمەس. قازاق عىلىمىنا دەگەن كوزقاراس جاڭا قازاقستاندا جاڭاشا سيپات الۋدا. اسىرەسە، قازاق بالالار عىلىمى اۋىز تولتىرىپ ايتارلىق ناتيجەلەرگە تولى.
ماسەلەن، بۇگىن قاراعاندىلىق وقۋشىلار الەمدە تاپشى قۇرىلعى ويلاپ تاپتى. ول قانداي دەرسىز... جاس دارىندار جۇرەك اۋرۋلارىن الدىن الا انىقتاپ، ەمدەۋگە ارنالعان قۇرىلعى جاساپ شىعارعان. نەبارى 9-سىنىپ وقيتىن الديار ناقىپ پەن الپامىس يسابەكوۆتىڭ ماقساتتارى ايقىن، قادامدارى نىق. ەكەۋى وسىعان دەيىن جۇزدەگەن جوباعا قاتىسىپ ۇلگەرىپتى. بۇعان نە دەيسىز؟! ال قۇرىلعىعا كەلەر بولساق، ول ەڭ الدىمەن تەرى استىنا جانە قان تامىرلارى ارقىلى جۇرەككە ورناتىلاتىن كورىنەدى. سودان كەيىن اۋرۋدى بىردەن انىقتاپ، ىسكە كىرىسەدى ەكەن. ەلەكترلىك يمپۋلستار جىبەرۋ ارقىلى ەمدەۋ ساتىسىنا كوشەدى. جۇرەك بۇلشىقەتتەرىنىڭ جۇمىسىن تەجەۋ نە تەزدەتۋ ارقىلى جۇرەك اۋرۋلارىنىڭ الدىن الادى. مىنە، جەتىستىك. قاراپايىم مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ عىلىمداعى اسۋى، باعىندىرعان بەلەسى. ال ەندى اقتوبەلىك وقۋشى ارمان جالعاسباەۆ «اقىلدى بەتپەردە» ويلاپ تاۋىپتى. شىنى كەرەك، بۇل بەتپەردەنىڭ قاجەتتىلىگى كورونوۆيرۋس ورشىگەن ساتتە قاتتى سەزىلدى. ارماننىڭ ايتۋىنشا، بەتپەردە اۋادان زياندى زاتتاردى انىقتاعاندا ادامعا سيگنال بەرەدى. ءسويتىپ، ادامدى اۋاسى لاستانعان ايماقتان اۋلاق بولۋعا شاقىرادى. بەتپەردە اۋانى سۇزگىلەپ، قۇرامىندا زياندى زاتتار بار-جوقتىعىن انىقتاپ، تازا اۋانى عانا وتكىزەدى ەكەن. بەتپەردە ەكى قاباتتان تۇرادى. ەكىنشى قاباتى اۋاداعى زياندى زاتتاردى ۇستاپ قالۋعا كومەكتەسەدى. ەلىمىزدە اۋانىڭ لاستانۋىنان جاپا شەگىپ جاتقان ادامدار كوپ ەكەنىن ەسكەرسەك، بەتپەردە تەك قانا كوروناۆيرۋستان قورعاپ قانا قويمايدى. اۋانىڭ لاستانۋىنان پايدا بولاتىن اۋرۋلاردىڭ دا الدىن الا الادى. تازا اۋامەن تىنىستاۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ءتۇتىنى توبەمىزدە تۇراتىن تىرشىلىكتىڭ تازارۋىنا سەپ بولادى. ويىمىزدى تاعى ءبىر وقۋشىنىڭ ونەرتابىسىمەن تۇيىندەي كەتسەك.
كەنتاۋلىق، 5-سىنىپ وقيتىن اقنيەت ەلەمەسوۆانىڭ قازاق ءداستۇرىن روبوتتار ارقىلى الەمگە تانىتسام دەگەن اسقاق ارمانى بار جانە ۇلتتىق ونەردى تەحنيكا سالاسىمەن ۇشتاستىرسام دەيدى. بۇل ارمانىنا استە-استە قول سوزىپ كەلەدى. ويلاپ قاراڭىز 5-سىنىپ وقۋشىسى وسىنداي ويلاۋ دەڭگەيىندە. قالاي تاڭ قالمايمىز؟! ول روبوتتارعا قازاقتىڭ «قارا جورعا» ءبيىن بيلەتىپ ءجۇر. الدا باسقالارىن دا سىناپ كورمەك. ايتالىق، «ارقان تارتۋ»، «كوكپار»، «تەڭگە الۋ» سىندى ۇلتتىق ويىنداردى روبوتتارعا ۇيرەتەتىن ويى بار. ءبيشى روبوتىن جاقىندا ناۋرىز مەرەكەسىندە تانىستىرعان. ايتا بەرسەڭ تاۋسىلمايدى: «اقىلدى پروتەزدەر»، اياق-قولدارى ءار ءتۇرلى ادامدارعا ارنالعان روبوت تابان»، «بۇكىرلىكپەن كۇرەسەتىن» قۇرىلعىلار ت.ب. مۇنىڭ بارلىعى قازاق بالالار عىلىمىنىڭ جەمىسى. سالانى دامىتۋعا جاسالىنىپ جاتقان ارەكەتتەردىڭ ناتيجەسى دەۋگە بولادى. وسىنداي جەتىستىكتەردى كورىپ، كوزىڭ قۋانىپ، ءىشىڭ جىليدى. وسىلاي جالعاستىرا بەرسەك، قازاق عىلىمى الداعى 20-30 جىلدىقتا ادام سەنبەستەي دارەجەگە قول جەتكىزەرى انىق.
