1978 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا قكپ 11 سەزدىنىڭ 3-جينالىسى شاقىرىلدى. جينالىستا پارتيالىق بيلىكتى ىسجۇزىندە قولىنا العان دىڭ ششياوپيڭ(دەن سياوپين), قكپ-ىنىڭ وسىعان دەيىنگى ۇستانىپ كەلگەن بارلىعىندا “تاپتىق كۇرەستى ارقاۋ ەتەتىن” يدەولوگيادان تۇبەگەيلى باس تارتىپ، “پارتيا مەن مەملەكەتتىڭ قىزمەتىنىڭ باسىمدىعىن ەكونوميلادىق قۇرىلىسقا بۇرىپ”، رەفورمالاۋ مەن سىرتقا ەسىكتى اشىق ۇستاۋ شەشىمىن جاساۋىنا ىقپال ەتتى. تاريحي دا، تاعدىرشەشتى سانالاتىن وسى جينالىستان كەيىنگى 40 جىلدا قىتاي ەلى ادام تانىماستاي وزگەردى. ەكونوميكاسى وركەندەپ، قوعامى دامىدى، مادەنيەتى تۇلەپ، رۋحانياتى جاڭعىردى. ەكونوميكاسى 40 جىلدا 35 ەسەلەنىپ، الەمدىك ۇلەسى 1.8$-تەن، 14.8$-كە جەتىپ، جاhانداعى ەكىنشى ەكونوميكاعا ايلاندى; جان باسىندىق تابىسى 156$-دان 8600$-عا قول ارتتى； جەرشارى ەكونوميكاسىنىڭ ارتۋىنا ۇلەستىلىگى 30%-تەن استى. وسى جەتىستىكتەرىمەن قىتاي بۇگىندە جەرشارىنداعى ەڭ ءىرى ءوندىرۋشى-وڭدەۋشى، ەڭ ءىرى تاۋار ەكسپورتتاۋشى، ەڭ ءىرى كاپيتال جونەلتۋشى ەل، ەڭ ءىرى ۆاليۋتالىق قور يەسى جانە ەكىنشى تۇتىنۋ نارىعى. 90$ حالقى مۇلدەم كەدەي تۇراتىن ەلدەن ورتا تابى قالىپتاسقان قوعامعا ايلاندى. بارىنە مىندەتتى 9 جىلدىق ءبىلىم جالپىلاستى. تۇرعىندار دەنساۋلىعىنىڭ مەملەكەتتىك قامداۋ مەن جەكە قاۋىپسىزدەندىرۋ ءتارتىبى ۇشتاسقان جۇيەسى قالىپتاستى، حالىقتىڭ ورتاشا جاسى 20 جاس قوسىپ، 70-ءتى باعىندىردى. ءداستۇرلى مادەنيەتى سوڭعى وركەنيەت جەتىستىكتەرىمەن جەتىلدىرىلىپ، تۇتاستاي دەربەس شارۋاشىلىق جۇيەسىن قۇرادى. عىلىم-تەحنيكاسى دامىپ، ءىشىنارا سالالاردا الەمدىك كوشباسى جاعدايىنا جەتتى. ۇدەمەلى اسكەري كاپيتالداندىرۋدىڭ ارقاسىندا ايباتتى اسكەري الىپتار شوعىرىنا ەندى. قىسقاسى، 40 جىلدا جەرشارىنداعى ەڭ كەدەي ءام مەشەۋ ەلدەن، جان باسىنا شاققانداعى ۇلەستىلىگى دەمەسەڭ، باقۋاتتى دا وسىزاماندانعان مەملەكەتتىڭ سۇلباسىن سومدادى.
بۇگىندەرى “قىتاي عاجابى”، “قىتاي قارقىنى” ، “قىتاي مودەلى” دەگەن ۇعىمدار دابىرىنا داقپىرت قوسىپ، وتە-موتە دامۋشى ەلدەردىڭ سىلەكەيىن شۇبىرتۋدا. سۇراق بىرەۋ: 40 جىل بويى ۇدەمەلى وركەندەپ، كەلبەتىن باسقاشا كەسكىندەگەن ەلدىڭ تولاعاي تابىستارىنىڭ سىرى نەدە؟
ەكونوميستەر مەن الەۋمەتتانۋشىلاردىڭ، تاريحشىلار مەن ساياساتكەرلەردىڭ “سىلەسىن قاتىرعان” سۇراقتى قىتايدىڭ رەسىمي جاۋابى—“ماركسيزم قاعيداتتارىن قىتايلىق توپىراققا بابىن تابا وتىرعىزۋ”—قاناعاتتاندىرا الماسى انىق. ويتكەنى، قكپ بيلىك تىزگىنىن الا سالا، تۋرا سول توپىراققا سەپكەن ماركسيزم دانەكتەرى ونان ارعى 30 جىلدا نەگە وسكىن جايا المادى! گاپ باپ تالعاماس نارىقتىق قاتىناستار دانەگىنىڭ قىتايلىق توپىراققا سىڭىرىلۋىندە سياقتى. قاراڭىز. 1978 جىل قحر-نىڭ سول تۇستاعى ۆيتسە-پرەمەرى زجان چۋنتسچياۋ(Zhang chunqiao) بايان ەتكەن، ماركسيزم تەورياسىنىڭ رۋحى سانالاتىن ورتاقمەنشىك 97%-كە دەيىن جەتكىزىلگەن جاعدايدىڭ ءوزى، قىتايدى وزدەرىنىڭ سۋرەتتەيتىنىندەي “بىرىنشىدەن كەدەي، ەكىنشىدەن دىمسىز” كەپتەن قۇتىلدىرا العان جوق! كەرىسىنشە، سول جىلعى ەلدىڭ انحۋەي پروۆينتسياسى انگاڭ قىستاعىنداعى 18 ديحاننىڭ ىشتەي سەرتتەسىپ، ورتاق ەگىستىك جەردى جاسىرىن ءبولىپ يەلەنىپ، جەكە-جەكە ەككەنەن كەيىنگى تابىسى قىتاي حالقىنا، سيمۆولدىق تۇرعىدان جاڭا ءومىر سىيلادى دەۋگە لايىق. ناتيجەدە، كورشىلەرىنەن ەسەگە جۋىق ارتىق ءونىم العان “سۇمدىق” پراۆينتسيا باسشىسى ۋان ليگە جەتەدى. وسىدان بىردەڭەنىڭ ءيىسىن سەزگەن قىتاي رەفورماسىنىڭ پىرى(گارۆارد ۋنيۆ. پروفەسسورى، قىتايتانۋشى McNair-دىڭ اتاۋى) دەن ۋان ليگە “دابىرانداتپاي ىستەي بەرۋگە” ەمەۋىرىن بىلدىرەدى. ناتيجەسى ەلەۋلى بولعان وسى سىناق، ەكى جىل وتپەي تۇتاس ەلگە جالپىلاسىپ، قىتايلىق رەفورمانىڭ كوزىن ارشيدى. ونان دا ماڭىزدىسى، بۇل سىناق جۇرتقا مەنشىك قۇقىن بەرسەڭ، ء“وزىم دەسە وگىز كارا كۇشىمەن” ءبارىن جاسايتىن ەرىك سىيلايتىن ەكونوميكا ءپالسافاسىن اشىپ بەردى. ونان ارىقاراي، قالالاردا ۇجىمدىق كاسىپورىنداردىڭ ورتاقتاسۋدان امان قالىپ، ۇجىمدىق مەنشىك سۋبەكتى ەسەبىندە دەربەس وركەندەۋىنە جول اشىلدى(1978-1984جج.). “جەكە مەنشىكتىڭ سوتسياليستىك ورتاكمەنشىكتىڭ تولىقتىرماسى” ەكەندىگى اتازاڭمەن بەكىتىلدى (1988ج.). “ورتاقمەنشىكتى نەگىز ەتكەن، كوپ تۇردەگى مەنشىك ءتۇزىمىن بىرگە دامىتۋدىڭ ءسوتسياليزمنىڭ باستاپقى كەزەڭىندەگى نەگىزگى ەكونوميكالىق ءتۇزىمى بولىپ قالاتىندىعى” تانىلدى(1997ج.). مەنشىك قاتىناستارى تۇرعىسىنداعى بۇعاۋ شەشىلگەننەن كەيىن-اق، قىتاي ەكونوميكاسى توماعاسى الىنعان قىرانداي سامعادى.
مەنشىك قاتىناستارىنا كوزقاراستىڭ بۇرىلىسى بۇكىل ەكونوميكالىق جۇيەنىڭ قايتادان قارالۋىنا كوزعاۋ سالدى. 40 جىل بۇرىنعى قىتايدىڭ ەكونوميكالىق جۇيەسى قادىمعى ماركيستىك دوگماتيزىمدى باعدار ەتكەن جوسپارلى ەكونوميكا-تۇعىن. 30 جىل ءوزىن اقتاماعان جۇيەگە سەرگەك تە سىنني قۇلىقپەن قاراعان دەن مىرزا، 1979 جىلى كاراشادا شەتەلدىك ارىپتەستەرىنە “نارىقتىق ەكونوميكا تەك كاپيتاليزمگە تيەسىلى دەۋگە كەلمەيدى، ءسوتسياليزمنىڭ دە نارىقتىق ەكونوميكامەن اينالىسۋىنا، ونى قولدانىپ قوعامدىق وندىرگىش كۇشتەردى دامىتۋىنا بولادى” دەپ مالىمدەدى. بۇل تۇڭعىش رەت نارىقتىق قاتىناستاردى تەك كاپيتاليزمگە تاۋەلدەۋدەن اراشالاپ الدى. 1984 جىلى قاڭتاردا اشىلعان قكپ 12 سەزدىنىڭ 3 جالپى جينالىسى ەكونوميكانى تۇبەگەيلى رەفورمالاۋ شەشىمىن ەنگىزىپ، ەلدىڭ ەندىگى جەردە “جوسپارلانعان تاۋارلى ەكونوميكاعا” وتەتىندىگىن جاريالادى. جۇرگىزىلىپ جاتقان رەفورمالار “تيان انمىن ۋاقيعاسىنان” كەيىنگى جاعدايلارعا بايلانىستى كەدەرگىگە ۇشىراي باستاعاندا، 1992 جىلى دەن “سوتسياليزم مەن كاپيتاليزمنىڭ ماندىك ايىرماشىلىعى جوسپارلاۋ كوبىرەكپە، نارىقتىق رەتتەۋ كوبىرەكپەدە تۇرعان جوق، جوسپارلى ەكونوميكا دەگەنىمىز—تەك سوتسياليزمدىكى دەۋگە كەلمەيدى، كاپيتاليزمدە دە جوسپارلاۋ بولادى، نارىقتىق ەكونوميكا دەگەنىمىز—تەك كاپيتاليزمگە ءتان دەۋگە بولمايدى، سوتسياليزمدە دە نارىق بار. جوسپارلاۋ مەن نارىقتىق رەتتەۋ، تەك ەكونوميكالىق ءتاسىل عانا” دەپ نىقتاپ كورسەتتى. وسىدان رۋحاني قۋات العان قكپ “ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق رەفورمالارىنىڭ ماقساتى سوتسياليستىك نارىق ەكونوميكاسى جۇيەسىن قۇرۋ” دەپ جاريالادى. سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا، “نارىقتىق رەتتەۋلەرگە ەلدىڭ ماكروەكونوميكالىق رەتتەۋلەر بارىسىنداعى رەسۋرستاردى جايعاستىرۋداعى نەگىزدىك ءرولىن ۇستاتۋ” قاعيداتىن ەنگىزدى (1992 جىلى قاڭتار، 14 سەزد). نارىقتىق قاتىناستاردىڭ ەكونوميكانىڭ اينالىمىنداعى تيىمدىلىگى مەن ونىمدىلىگىنە كوزدەرى ابدەن جەتكەن قىتاي بيلىگى، 2013 جىلى قاڭتاردا “نارىقتىق رەتتەۋلەرگە رەسۋرستاردى جايعاستىرۋداعى شەشۋشى ءرولىن” ۇسىنۋدى شەشتى (18 سەزد، 3 جينالىسى). قىتايدىڭ 40 جىلعى ەكونوميكالىق جەتىستىگى، مىنە وسى، ەكونوميكالىق جۇيەنى ءوز ىشىنەن رەتتەگىش “كورىنبەس قول” ەسەپتى نارىقتىق مەحانيزمدى ەنگىزۋ مەن ونى ءوز تابيعاتىنىڭ ىعىنا قاراي شەبەر پايدالانعانىنىڭ جەمىسى ەكەندىگى انىق. قىتايدىڭ ايگىلى ەكونوميسى ما گۋاڭياننىڭ (Ma guangyan) “قىتاي ەكونوميكاسىنىڭ عاجاپتارىنىڭ بارلىعى دا نارىقتاستىرۋ مەن ەسىكتى اشىق ۇستاۋ ساياساتىنىڭ جەمىسى ەدى، ەگەر ول عاجاپتار شىنىمەن جاسالىنعان بولسا، ول دا سول نارىق ەكونوميكاسىنىڭ ارقاسى بولاتىن” دەگەنى بار-دى.
دەسەدە، نارىقتىق رەفورمالار تەك قىتايدىڭ ءوز قازانىندا قايناعان بولسا، بۇگىنگىدەي جويقىن قۋاتىن پاش ەتە الماعان بولار ەدى. بارلىق رەفورما ءاۋ باستان “رەفورما-ەسىك اشۋ” ۇستانىمىن باسشىلىققا العان-دى. مۇنان ىلگەرى، “جيىركەنىشتى كاپيتاليزيم” مەن “تۇزەتىمپاز سوۆەتتەر وداعىنان” ىرگەسىن اۋلاق سالىپ، ء“وز كۇشىنە سۇيەنىپ ءومىر ءسۇرۋ” قاعيداتىمەن تۇيىق تا، اۋاشا سىرتقى ساياسات ۇستانعان ەلدىڭ حالى مۇشكىل ەدى. 1978 جىلى ونىڭ ەكسپورت-يمپورت سوماسى 20.64 ملرد، ۆاليۋتا قورى نەبارى 167 ملن دوللار بولاتىن. ەسىكتى جاۋىپ الىپ، تاپتىق كۇرەسپەن اينالىسۋدىڭ ەلدى قۇردىمعا جىبەرەرىن سەزگەن جانە ادەمدىك وزگەرىستەردى ءجىتى باعامداعان دەن مەن ونىڭ جاقتاستارى، ەسىكتى ايقارا اشىپ، جاھانعا بەت تۇزەۋدى، الەمگە كىرىگۋدى ەلدى امان الىپ قالۋدىڭ العى شارتتارىنىڭ ءبىرى ەكەنىن جەتە سەزىنە الدى. 1978 جىلى قازاندا دەن جاپونياعا بارادى، جۇردەك پويىزعا العاش مىنگەن ول “مىنالارىڭ ادامدى الىپ ۇشىرىپ بارا جاتقان سىڭايلى ەكەن، ءبىزدىڭ ەلگە دە وسى سياقتى ۇشۋ كەرەك بولىپ تۇر-اۋ” دەگەن ەكەن. جاپونيادان العان اسەرىنىڭ قىزۋى ارىلماي جاتىپ، سينگاپورعا ساپار شەككەن دەندى ول ەلدىڭ شەتەل ينۆەستيتسياسىن تارتۋ تاجىريبەسى باۋراپ الادى. بۇل دەننىڭ ەكونوميكالىق ەرەكشە ايماقتاردى اشۋىنا تەگەۋىرىندى تۇرتكى بولادى. وسىمەن ءبىر مەزەتتە ۆيتسە-پرەمەر گۋ مۋ(Gumu) باتىس گەرمانيانى ساپارلاپ قايتادى. 1978 جىلى قاراشادا، ياعني قكپ-نىڭ تاعدىرشەشتى دەلىنەتىن 3 جينالىسىنان ءبىر اي بۇرىن، دەن 36 كۇنگە جالعاسقان پارتيا ىشىلىك “دەموكراتيالىق تۇرمىس جىيىنىن” وتكىزەدى. شەتەل اسىپ قايتقاندار كورگەندەرىمەن بولىسەدى. مەملەكەتتىڭ كەلەشەگى، ىسجۇزىندە، اشىق پىكىر-ايتىقا تولى وسى جىيىندا شەشىلدى دەۋگە بولادى. “كىم امەريكامەن جاقسى وتىسسە، سونىڭ كۇنىنىڭ جايلى بولاتىنىن” اڭداعان دەننىڭ باسشىلىعىنا وتكەن قحر، 1979 جىلى 1 قاڭتاردا اقش- مەن ديپلوموتيالىق بايلانىس ورناتتى. باتىس ەلدەرىمەن قاتىناسىن ىركەس-تىركەس جولعا قويدى. سوۆەت وداعى جەتەگىندەگى سوتسياليستىك بلوكپەن دە بايلانىسقا شىقتى. 1980 جىلى 17 ساۋىردە حالىقارالىق قارجى ۇيىمىنداعى، 15 مامىردا الەمدىك بانكتەگى وكىلەتتىگىن قايتارىپ الدى. 2001 جىلى 11 جەلتوقساندا حالىقارالىق ساۋدا ۇيىمىنا مۇشە بولىپ كىردى. جاھاندانۋعا بەلسەنە كىرىسىپ، الەممەن بىرتۇلعالانۋعا تالپىنىس ءوز يگى ناتيجەلەرىن كورسەتتى. 2017 جىلعى ساناق بويىنشا، قحر-نىڭ سىرتقى تاۋار ساۋداسى 4ترلن دوللارعا(1-ورىن), شەتەل ۆاليۋتا قورى 3ترلن دوللارعا(1-ورىن), تىكەلەي سىرتقا ينۆەستيتسياسىنىڭ جيىنتىعى 1.8ترلن دوللارعا (2-ورىن), سول جىلعى سىرتتان تارتقان ينۆەستيتسياسى 70ملرد دوللارعا(1-ورىن) جەتتى.
مەنشىكتىك رەفورمالار، نارىقتىق مەحانيزمدەرگە بەتبۇرىس، عالامدىق ينتەگراتسياعا قوسىلۋ قىتايدى عالامات جەتىستىكتەرمەن قاۋىشتىردى. مۇنى قكپ ءوزىنىڭ سوتسياليستىك ساياسي ءتۇزىم مەن نارىقتىق ەكونوميكانى شەبەر ۇشتاستىرعان جاڭالىعى ەسەبىندە دارىپتەپ، “جالپىعا بىردەي ۇيلەسە كەتەتىن دامۋ جولى دەگەن بولماق ەمەس، ارقانداي مەملەكەتتىڭ وزىنە عانا تيەسىلى وزگەشەلىكتەرى بولادى، وسى وزگەشەلىگىن ارقاۋ ەتكەن دامۋ جولىن ۇستانعاندا عانا باياندى وركەندەۋگە بولادى” دەپ تۇسىندىرەدى. ەڭ ماڭىزدىسى، قىتاي ءوزىنىڭ وسىسىنا بەكەم سەنەدى دە. وسى سەنىمىنەن قۋاتتانعان ول، 40 جىل بۇرىن ءوزىنىڭ تىنىش دامىپ الۋى ءۇشىن تىلەپ العان عالامدىق بەيبىتشىلىك اۋانى مەن باتىس ەلدەرىنىڭ وزىنە بەرىپ وتىرعان ىرىقىنا سەلقوس قاراۋعا كوشتى. بىلايشا ايتقاندا، قازىرگى الەمدىك ەكونوميكالىق ءتارتىپتى ۇستاپ وتىرعان اقش-نىڭ ءۇمىتىن اقتامادى. اقش قىتايدىڭ نارىقتىق رەفورمالارى مەن جاھاندانۋ تالپىنىسىنا قاراپ، ودان تۇبەگەيلى نارىقتانعان، باتىستىق ۇعىمداعى دەموكراتيالانعان، جالپىلىق قۇندىلىق قاعيداتتارىنا مويىنسال ەل شىعادى دەپ ۇمىتتەنگەن-ءدى. ءارى وسى ۇستانىممەن يدەولوگيالىق الشاقتىقتى ىسىرا تۇرىپ، قكپ-مەن ىرعاسسا دا، ىنتىماقاسىپ كەلگەن-ءدى. بىراق، ءاماليات كورسەتىپ وتىرعانىنداي، قىتايدىڭ قكپ بەكەم باسشىلىعىنداعى سوتسياليستىك تۇزىمنەن، ماركيستىك يدەولوگيادان باس تارتپايتىندىعى باسى اشىققا شىعىپ وتىر. اسىرەسە، بيلىككە ششي جينپيڭ(Xi Jinping) كەلگەلى قىتايدىڭ كەرى كەتۋ ءۇردىسى تىپتەن ايقىندالىپ كەلەدى. ماسەلەنىڭ ەكىنشى جاعى دا بار، ول قىتايدىڭ دامۋى مەن الەۋەتتەنۋى، شىنىمەن دە، اقش-نىڭ الەم بىرىنشىلىگى سىندى مارتەبەسى مەن ورنىنا قاتەر توندىرە باستادى. قىتاي بۇگىنگى جەتكەن الەۋەتىمەن اقش-نىڭ الەمدىك كوشباسشىلىق تىزگىنىنە جارماساتىن نيەتىن بايقاتتى. ول قازىرگى اقش جەتەكشىلىگىندەگى حالىقارالىق قاتىناستار تارتىبىنەن باس تارتىپ، “باسقا دا ءىرى مەملەكەتتەردىڭ مۇددەلەرى”(؟) ەسكەرىلگەن جاڭا تۇرپاتتاعى حالىقارالىق قاتىناستار تۇزۋگە ۇندەپ، قازىرگى حالىقارالىق جۇيە ەرەجەلەرىنە باعىنۋشىدان، ءوز شارتتارىمەن جاڭا ەرەجە بەكىتۋشىگە ۇمتىلىسىن ءبىلدىردى. بۇعان اقش ەندىگارى توزە الماس ەدى. ترامپتىڭ قىتايدى تاۋبەسىنە ءتۇسىرۋ باستاماسىن اقش-نىڭ قوس پارتياسىنىڭ، بارلىق الەۋمەتتىك جىكتەرىنىڭ تايلى-تاياعىنا دەيىن بىرلەپپەن قولداۋىنىڭ سىرى وسىندا جاتىر. ويتكەنى، امەريكا حالقى، ءازىردىڭ وزىندە، تىنىق مۇحيتتىڭ باتىسىنان سوققان جەلدىڭ ىزعىرىعىن جان تۇيسىكتەرىمەن سەزە باستادى. اقش بيلىگى دە قىتايدى “ورنىنا قويۋدىڭ” مەرزىمى جەتكەنىن شىنايى ءتۇيسىندى. 40 جىل بويى شىداپ كەلگەن ساۋداداعى تەڭگەرمەسىزدىككە ەندىگارى توزبەيتىنىن پاش ەتتى. ۇرىستا تۇرىس جوق، قىتاي تاۋارلارىنا ۇستەمە كەدەندىك سالىق ەنگىزۋدى قامتىعان ساۋدا سوعىسىن باستادى. شىنتۋايتىندا، بۇنى قىتايدى ەركىنە جىبەرمەۋ شارالارىنىڭ قولعا الىنا باستاۋى دەپ تۇسىنگەن ابزال. اقش-نىڭ قىتايدى ادىلەتسىز ساۋدا ارقىلى ءوزىن ساۋدادا تەرىس بالانسقا ۇرىندىردى، زياتكەرلىك مەنشىكتەرىن ۇرلادى، اقش فيرمالارىن نارىققا تەحنيكا اۋىسۋعا ماجبۇرلەدى، ولاردىڭ قىتاي نارىقىنا كىرۋىنە اكىمشىلىك توسقاۋىل قۇردى، ت.س. كىنالارمەن ايىپتاپ، كەدەندىك ۇستەمەمەن باستاعان ساۋدا سوعىسى، تۇپتەپ كەلگەندە، قىتايدى تۇبەگەيلى قۇرىلىمدىق رەفورمالار جاساۋعا يتەرمەلەۋگە، سوڭىندا “جۇيەگە قوسىلۋعا” ماجبۇرلەۋگە سايادى. قازىردىڭ وزىندە اقش، قىتايدىڭ مەملەكەتتىڭ نارىققا قارىمدى كىرىسۋىمەن قۇرعان “سوتسياليستىك نارىقىنىڭ” تۋما نارىقتىق جۇيەگە جاتپايتىنىن، WTO ەرەجەلەرىنە قايشى ەكەنىن مالىمدەپ ۇلگەردى. بۇل كۇندەرى قىتاي تارابى بۇلاردىڭ بارلىعىن تەرىستەگەنىمەن، ونىڭ اقش نارىقىن ارزان ەڭبەككۇشتىڭ ۇلەسى جانە مەملەكەتتىك ۇستەمەاقىعا سۇيەنگەن ارزان تاۋارلارىمەن توپەپ كەلگەنى—ادىلەتسىز باسەكەگە جۇگىنگەنى；نارىققا كىرۋگە نيەتتەنگەن فيرمالارعا پارتيالىق قاداعالاۋ قويۋ سىندى جوسىقسىز تالاپتار قويعانى；تەحنيكالىق قۇپيالارعا قول جەتكىزۋگە بارىنشا ۇمتىلعانى；WTO شارتتارىن اسىرا پايدالانعانى ارت-ارتىنان دالەلدەنۋدە. دەمەك، تۇتانا باستاعان اقش-قىتاي ساۋدا سوعىسى، تەك تازا ماعىناسىنداعى ەكونوميكالىق سوعىس ەمەس، يدەولوگيالىق جانە ساياسي جۇيەلەر قاقتىعىسى، ومىرلىك تۇزىمدەر ارا تايتالاس بولىپ تابىلادى. سوندىقتان دا، ءباز ساراپشىلاردىڭ بۇل داۋدىڭ باياعىداعىداي سۋىق سوعىسقا ۇلاسىپ كەتۋىنەن الاڭداۋلارى نەگىزسىز دە ەمەس. ەندىگى جەردە بارلىعى دا قىتايدىڭ تۇبەگەيلى پوزيتسياسىنا، ونىڭ ادامزات كوشىنىڭ قازىرگە دەيىن دالەلدەنگەن وركەنيەت جولىنا بەت بۇراما، جوق قىرىق كىسى ءبىر جاق، قىڭىر كىسى ءبىر جاق كەبىمەن قازىرگە تاڭداعان ءوز سۇرلەۋىمەن تارتاما، وسى جايلى ۇستانىمىنا بايلانىستى بولماق. مۇراتتاردان گورى مۇددەلەر الدىعا شىققان مىناۋ زاماندا، تاجىكەلەسكەن ەكى ەل مۇددەلەر ساۋدالاستىعىندا ءوزارا ءبىر ىمىراعا توقايلاسۋى دا عاجاپ ەمەس. ترامپتىڭ كەزەكتى كەدەن سالىعىن كوتەرۋگە ۋادە ەتكەن بيىلعى ناۋرىزدىڭ 1- جاڭاسىن كەشەلى بەرى كەيىنگە شەگەرۋى وسىعان مەڭزەيتىندەي.
قۇرمەت قابىلعازى
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
