"قازاقستان-2050" ستراتەگياسىندا قازاقستاننىڭ الەمنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى 30 ەلىنىڭ قاتارىنا كىرۋ مىندەتى قويىلعان [1]. بۇل مىندەتتى شەشۋ ەلىمىزدىڭ جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن جاڭعىرتۋ بويىنشا ستراتەگيالىق ماقساتتار قويۋدى، ونىڭ ىشىندە ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ دەڭگەيىن جاڭا ساپالى دەڭگەيگە كوتەرۋدى جانە ولاردى الەمدىك كەڭىستىككە ينتەگراتسيالاۋدى الدىن الا ايقىندايدى.
ەلىمىزدە جوعارى بىلىكتى مامانداردى، عىلىمي جانە عىلىمي-پەداگوگيكالىق كادرلاردى دايارلاۋ ءتۇرلى ءبىلىم بەرۋ باعىتتارى بويىنشا جۇزەگە اسىرىلادى. ولاردىڭ ىشىندە ەكونوميكا جانە قارجى سالاسىنداعى ءبىلىم بەرۋ باعىتى ماڭىزدى جانە كەڭ تارالعان بولىپ تابىلادى. قازاقستاندا جوعارى قارجى-ەكونوميكالىق ءبىلىم بەرۋ ۇلتتىق، مەملەكەتتىك، حالىقارالىق، جەكە جانە اكتسيونەرلىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە ۇسىنىلادى، ونىڭ ىشىندە 4 ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتەردە ء(ال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە، ل.ن. گۋميلەۆ اتىنداعى ەۋرازيا ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە، قازاق ۇلتتىق اگرارلىق ۋنيۆەرسيتەتىندە، اباي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىندە), 30 مەملەكەتتىك، 2 حالىقارالىق (نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىندە، قوجا احمەت ياساۋي اتىنداعى حالىقارالىق قازاق-تۇرىك ۋنيۆەرسيتەتىندە), ەلىمىزدىڭ 50-دەن استام جەكە جانە 10 اكتسيونەرلىك ۋنيۆەرسيتەتتەردە [2].
تالاپكەرلەردىڭ الدىندا ساپالى جوعارى قارجى-ەكونوميكالىق ءبىلىم الۋ ءۇشىن ەلىمىزدىڭ ۋنيۆەرسيتەتىن تاڭداۋدىڭ كۇردەلى مىندەتى تۇر. ۋنيۆەرسيتەتتى تاڭداۋ كەزىندە كەلەسى كريتەريلەردى باسشىلىققا الۋ كەرەك: ۋنيۆەرسيتەتتىڭ بەدەلى (ونىڭ ىشىندە الەۋەتى، حالىقارالىق كەڭىستىكتەگى ۋنيۆەرسيتەتتىڭ رەيتينگى، ءبىلىم بەرۋ ساپاسى، ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارىن حالىقارالىق جانە ۇلتتىق اككرەديتتەۋ), سونداي-اق تاڭدالعان ماماندىقتىڭ ەڭبەك نارىعىندا سۇرانىسى جانە الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمى (ونىڭ ىشىندە جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتىلۋى).
ەلىمىزدىڭ بارلىق ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ ىشىندە ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتى (قازۇۋ) ەرەكشە ورىن الادى، وندا جوعارى قارجى-ەكونوميكالىق ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى بويىنشا ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىندە جۇزەگە اسىرىلادى: 6ۆ04101 – مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى باسقارۋ، 6ۆ04102 – مەنەدجمەنت، 6ۆ04103 – ەكونوميكا، 6ۆ04109 – تسيفرلىق ەكونوميكا، 6ۆ04105 – ەسەپ جانە اۋديت، 6ۆ04106 – قارجى، 6ۆ04107 – ماركەتينگ، 6ۆ11301 – لوگيستيكا (سالالار بويىنشا) [3].
قازۇۋ بەدەلى
قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبى ەڭ كونە بولىمشەلەردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ول العاش رەت 1949 جىلى قۇرىلعان ەكونوميكا فاكۋلتەتىنەن قايتا قۇرىلدى. قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ الەۋەتى وراسان زور جانە تاريحي قالىپتاسقان. ماسەلەن، 1963 جىلى قازمۋ ەكونوميكا فاكۋلتەتى الماتى حالىق شارۋاشىلىعى ينستيتۋتىنىڭ (قازىرگى "نارحوز ۋنيۆەرسيتەتى" اق) نەگىزىن قالاۋشى بولدى.
ءار جىلدارى قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ جوعارى بەدەلىن قازۇۋ تۇلەكتەرى انىقتاپ، قۇرۋدا. ولار قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق عىلىم اكادەمياسىندا (قر ۇعا), قر پرەزيدەنتى اكىمشىلىگىندە، قر پارلامەنتىندە، قر مينيسترلىكتەرىندە، قر ستاتيستيكا اگەنتتىگىندە، قر ۇلتتىق بانكىندە، ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردە، ساقتاندىرۋ جانە اۋديتورلىق كومپانيالاردا جانە باسقا دا قارجى مەكەمەلەرىندە، قر ەكونوميكاسىنىڭ ءتۇرلى سالالارىنداعى كاسىپورىنداردا جۇمىس ىستەگەن جانە/نەمەسە ىستەيتىن كورنەكتى عالىمدارى، مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق-ساياسي قايراتكەرلەرى. ولاردىڭ ىشىندە قر ۇعا پرەزيدەنتى، قر ۇعا اكادەميگى، ە.ع.د.، پروفەسسور ق.ا. ساعاديەۆ; مەملەكەت قايراتكەرى، ە.ع.د.، پروفەسسور گ.د. كاراگۋسوۆا; قر ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا القاسىنىڭ مۇشەسى ب.ا. ساعىنتاەۆ; "تۇران" ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، ە.ع.د.، پروفەسسور ر.ا. الشانوۆ; پاۆلودار وبلىسىنىڭ اكىمى، ە.ع.د.، پروفەسسور ە.م. ارىن; حالىقارالىق بيزنەس ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەكتورى، ە.ع.د.، پروفەسسور ا.ا. ابىشەۆ، استانا قالاسىنداعى ت. رىسقۇلوۆ اتىنداعى قازاق ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ەكونوميكا جانە قارجى ينستيتۋتىنىڭ رەكتورى، ە.ع.د.، پروفەسسور، گ.س. سەيتقاسيموۆ جانە ت.ب. ولار بۇكىل قازۇۋ-دىڭ ماقتانىشى بولىپ تابىلادى جانە قازاقستاننىڭ عىلىمى مەن ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا زور ۇلەس قوسقان. 2001-2002 وقۋ جىلىنان باستاپ "قارجى جانە ەسەپ", "ەكونوميكا", "مەنەدجمەنت" جانە "بيزنەس-تەحنولوگيالار" كافەدرالارىن قامتيتىن قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ قازىرگى جاعدايى مەن قۇرىلىمى قالىپتاسقان [3].
قازۇۋ-دىڭ حالىقارالىق كەڭىستىكتەگى رەيتينگى (تانىلۋى)
بۇل كريتەري شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ماگيستراتۋراسى مەن دوكتورانتۋراسىندا ءبىلىمىن جالعاستىرعىسى كەلەتىن ەلىمىزدىڭ باكالاۆر تۇلەكتەرى مەن شەتەلدىك ستۋدەنتتەر ءۇشىن ۇلكەن ماڭىزعا يە. باكالاۆر تۇلەكتەرى شەتەلدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرگە ءتۇسۋ ءۇشىن كەڭ مۇمكىندىكتەرگە يە بولادى، ويتكەنى قازۇۋ كوپتەگەن جىلدار بويى قازاقستاندىق جانە الەمدىك ۋنيۆەرسيتەتتەر اراسىندا كوشباسشى بولىپ كەلەدى. ەڭ تانىمال الەمدىك رەيتينگتەر – Quacquarelli Symonds World University rankings (QS WUR) جانە Times Higher Education World University Rankings (the WUR). 2022 جىلى QS WUR رەيتينگىندە قازۇۋ شىعىس ەۋروپا جانە ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ ۋنيۆەرسيتەتتەرى اراسىندا 16-شى جانە الەمنىڭ 1300 ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ ىشىندە 150-ءشى ورىندا، قازۇۋ الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ كەيبىر ۋنيۆەرسيتەتتەرىنەن وزىپ، الەمنىڭ ۇزدىك 200 ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ توبىنا كىرەدى، ال 120 قازاقستاندىق ۋنيۆەرسيتەتتەر اراسىندا 1-ءشى ورىندا تۇر [3].
قازۇۋ-داعى جوعارى قارجى-ەكونوميكالىق ءبىلىم ساپاسى، اككرەديتتەۋ جانە حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق
ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ الەمدەگى ەڭ تابىستى 30 ەلدىڭ قاتارىنا كىرۋى ءۇشىن قازاقستاننىڭ تۇراقتى دامۋىنىڭ بازالىق نەگىزى الەمدىك باسىمدىقتار مەن ترەندتەرگە سايكەس ادامي كاپيتالدى دامىتۋ بولىپ تابىلادى. وسىعان بايلانىستى قازۇۋ-دىڭ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ الدىندا تۇراقتى جاڭعىرتۋ جانە الەمدىك ءبىلىم كەڭىستىگىنە ينتەگراتسيالاۋ ارقىلى جوعارى قارجىلىق-ەكونوميكالىق ءبىلىمدى الەمدىك ستاندارتتارمەن ۇيلەستىرۋ مىندەتى تۇر. الەمدىك ستاندارتتارعا سايكەس ءبىلىم بەرۋ ساپاسى قارجىلىق-ەكونوميكالىق باعدارلامالارىن حالىقارالىق اككرەديتتەۋ ارقىلى جانە ىشكى ەڭبەك نارىعىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس قامتاماسىز ەتىلەدى (جىل سايىن وقۋ جوسپارلارى مەن پاندەر بويىنشا وقۋ باعدارلامالارى مامانداردىڭ پىكىرلەرى مەن جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ ۇسىنىستارىن ەسكەرە وتىرىپ ازىرلەنەدى). قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ ءبىلىم بەرۋ قارجى-ەكونوميكالىق باعدارلامالارى حالىقارالىق اككرەديتتەۋ ۇيىمدارىندا اككرەديتتەلگەن: FIBAA - foundation for International Business Administration Accreditation جانە ASIIN - accreditation Agency for Study Programmes in Engineering, Informatics, Natural Sciences and ماتەماتيكا. تاعىدا ولاردى ۇلتتىق اككرەديتتەۋ تاۋەلسىز ۇلتتىق رەيتينگتىك اگەنتتىكتەردە دە تۇراقتى تۇردە جۇزەگە اسىرىلادى: ارتا (اككرەديتتەۋ جانە رەيتينگ بويىنشا تاۋەلسىز اگەنتتىك، IAAR - Independent Agency for Accreditation and Rating) جانە بسقتا ء(بىلىم ساپاسىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا تاۋەلسىز اگەنتتىك، IQAA - Independent Agency for Quality Assurance in Education), سونداي-اق مامانداندىرىلعان اككرەديتتەۋ KAZSEE-دە (KAZSEE - Kazakhstan Society for Engineering Education, قازاقستاندىق زاماناۋي (ەليتالىق) ءبىلىم بەرۋ قاۋىمداستىعى). جىل سايىن الەمنىڭ جەتەكشى ۋنيۆەرسيتەتتەرىنە پروفەسسور-وقىتۋشىلار قۇرامى مەن ستۋدەنتتەردىڭ حالىقارالىق ىنتىماقتاستىعى مەن اكادەميالىق ۇتقىرلىعى كەڭەيىپ كەلەدى: Columbia University (سشا، نيۋ يورك قالاسى), Lancaster University (ۆەليكوبريتانيا، لانكاستەر قالاسى), Middlesex University (ۆەليكوبريتانيا، لوندون) قالاسى، École nationale d'Administration, ENA (فرانتسيا، ستراسبۋرگ قالاسى), University of Padua (يتاليا، پادۋيا قالاسى), Luiss University (يتاليا، ريم قالاسى), University of Granada (يسپانيا، گرانادا قالاسى), Polytechnic University of Valencia (يسپانيا، ۆالەنسيا قالاسى), Universidade do Minho (پورتۋگاليا، براگا قالاسى), Australian National University (اۆستراليا، كانبەررا قالاسى), Universidade Federal de Santa Catarina (برازيليا، فلوريانوپوليس قالاسى), Central Bohemia University (چەشسكايا رەسپۋبليكا، پراگا قالاسى), University of Finance and Administration (چەشسكايا رەسپۋبليكا، پراگا قالاسى), Slovak University of Agriculture (سلوۆاكيا، نيترا قالاسى), Uniwersytet Warszawski (پولشا، ۆارشاۆا قالاسى), Bialystok University of Technology (پولشا، بەلوستوك قالاسى), Budapest Metropolitan University (ۆەنگريا، بۋداپەشت قالاسى), Kodolanyi Janos University of Applied Sciences (ۆەنگريا، سەكەشفەحەرۆار قالاسى), University of Szeged (ۆەنگريا، سەگەد قالاسى), Transport and Telecommunication Institute (لاتۆيا، ريگا قالاسى), Chung-ang University (يۋجنايا كورەيا، سەۋل قالاسى), Shanghai University (كيتاي، شانحاي قالاسى), Harbin Institute of Technology (كيتاي، حاربين قالاسى), Hong Kong Polytechnic University (گونكونگ), پلەحانوۆ اتىنداعى رەسەي ەكونوميكالىق ۋنيۆەرسيتەتى، رەسەي حالىقتار دوستىعى ۋنيۆەرسيتەتى (رەسەي فەدەراتسياسى، موسكۆا قالاسى), ورەل مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى (رەسەي فەدەراتسياسى، ورلوۆ قالاسى), بەلگورود مەملەكەتتىك ۇلتتىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتى (رەسەي فەدەراتسياسى، بەلگورود قالاسى) ي ت.ب. وقىتۋشىلار مەن ستۋدەنتتەردىڭ قاتىسۋىمەن حالىقارالىق جوبالار، سونىڭ ىشىندە Erasmus حالىقارالىق باعدارلاماسى مەن ENINEDU – EPP -1-2016- KZ-EPPKA2-CBHE-SP جوباسى " Enhancement of Higher education and corporate sectors integration in accordance with new social environment" ورىندالدى. "قارجى" جانە "ەسەپ جانە اۋديت" ءبىلىم بەرۋ باعدارلامالارى بويىنشا اعىلشىن تىلىندە وقىتۋ جۇرگىزىلەدى.
قازۇۋ-دىڭ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ ستۋدەنتتەرى وقۋدىڭ بارلىق كەزەڭىندە بولاشاق باكالاۆرلاردىڭ، ماگيسترلەردىڭ جانە PhD دوكتورلارىنىڭ نەگىزگى كوگنيتيۆتىك جانە فۋنكتسيونالدىق قۇزىرەتتەرىن قالىپتاستىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن جالپىعا مىندەتتى ءبىلىم بەرۋ جانە بازالىق پاندەر كەشەنىن وقيدى. سونىمەن قاتار ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسىنداعى نەگىزگى پاندەر تسيكلى مەن تاڭداۋ پاندەرىنىڭ كەڭ اۋقىمى تەرەڭ فۋنكتسيونالدىق جانە جۇيەلىك قۇزىرەتتىلىكتەردى قالىپتاستىرۋعا ىقپال ەتەدى. پاندەردى وقىتۋدا ەڭ جاقسى زاماناۋي ءبىلىم بەرۋ ادىستەرى قولدانىلادى، سولاردىڭ ىشىندە ويىن پروتسەستەرى، ىسكەرلىك ويىندارى، ترەنينگتەر، جەكە جانە كوماندالىق جۇمىستى ۇيلەستىرۋ، باعالى قاعازدار نارىعىنىڭ وپەراتسيالارى بويىنشا جاتتىعۋلار جانە ەلدەگى كاسىپورىنداردا قولداناتىن بۋحگالتەرلىك ەسەپكە ەنگىزىلگەن 1س-بۋحگالتەرلىك باعدارلامالارىندا جاتتىعۋ. ساباقتىڭ بارلىق نىساندارىن ىسكە اسىرۋعا جۇمىس بەرۋشىلەردىڭ وكىلدەرى بەلسەندى قاتىسادى. الىنعان ءبىلىم ساپاسى مەن ستۋدەنتتەردىڭ قۇزىرەتتىلىگى اپتا سايىن تەكسەرىلەدى.
قازۇۋ-دىڭ قارجى-ەكونوميكالىق باعىتتارى تۇلەكتەرىنىڭ ەڭبەك نارىعىندا سۇرانىسى
2021 جىلى QS WUR رەيتينگىندە "جۇمىسقا ورنالاسقان تۇلەكتەردىڭ ۇلەسى" كورسەتكىشى بويىنشا قازۇۋ الەمنىڭ 1300 ۋنيۆەرسيتەتىنەن 55-ءشى ورىندا تۇر. قازاقستاندىق ەڭبەك نارىعىندا قارجى-ەكونوميكالىق باعىتتار تۇلەكتەرىنىڭ سۇرانىسىن HeadHunter كومپانياسىنىڭ PR اناليتيكالىق دەرەكتەرى دالەلدەيدى:" ورنالاستىرىلعان بوس جۇمىس ورىندارىنىڭ ەڭ كوپ سانى ساتۋ (85 مىڭنان استام بوس جۇمىس ورنى), بۋحگالتەريا، ەسەپ، قارجى (35 مىڭنان استام بوس جۇمىس ورنى) جانە اكىمشىلىك پەرسونال (30 مىڭنان استام بوس جۇمىس ورنى) سالالارىندا بولدى " [4].
قازاقستاندىق ەڭبەك نارىعىنىڭ قاجەتتىلىگىن تالداۋ ناقتى سەكتور سالاسى بارلىق دەڭگەيدەگى جانە بەيىندەگى كەڭ بەيىندى مامانداردا سوزىلمالى تاپشىلىقتى باستان كەشىرەتىنىن كورسەتتى. "ەكونوميكا" ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى كەڭ بەيىندى ەكونوميست – مامانداردى دايارلاۋ ءۇشىن نەگىز بولىپ تابىلادى. قازاقستاننىڭ جاڭا كاسىپتەرىنىڭ اتلاسىنا سايكەس، 2025 جىلدان كەيىن كاسىپورىنداردىڭ بەيىندى ەمەس مىندەتتەرىن شەشۋگە ءتيىس "سۇرانىس بويىنشا ەكونوميكا مامانىنا" سۇرانىس ارتادى. سوندىقتان ول ەكونوميكانىڭ ءارتۇرلى سالالارىندا (قۇرىلىس، زاڭناما، ساتىپ الۋ، ينجەنەريا جانە ت.ب.) كەڭ قۇزىرەتتەرگە يە بولۋعا جانە كاسىبي ەمەس داعدىلاردى (جەكە قاسيەتتەر، تىلدىك داعدىلار، اكت، ۋاقىتتى باسقارۋ، يكەمدىلىك جانە بەيىمدەلۋ، كوشباسشىلىق جانە كوماندالىق جۇمىس جانە ت. ب.) مەڭگەرۋگە مىندەتتى بولادى. وسىعان بايلانىستى قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىندە "ەكونوميكا" ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى قازاقستاندىق ەڭبەك نارىعىنىڭ تالاپتارىنا سايكەس جاڭا مازمۇنمەن تولىقتىرىلادى. سونداي-اق، "تسيفرلىق ەكونوميكا" اتتى جاڭا ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى پايدا بولدى. الەمدىك ەكونوميكا مەن جاھاندىق ەڭبەك نارىعىنىڭ دامۋى تۋرالى بولجامدارعا سايكەس الداعى بەس جىلدا وسى باعدارلامانىڭ تۇلەكتەرى قازاقستاندىق جانە الەمدىك ەڭبەك نارىقتارىندا سۇرانىسقا يە بولادى. ولاردىڭ ديپلومدارى ەڭبەك نارىعىندا تار بەيىندى ماماندىقتاردى بىتىرگەندەرگە قاراعاندا ارتىقشىلىققا يە بولادى. قازىرگى ۋاقىتتا قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىندە كافەدرالار جانىنان جۇمىس بەرۋشىلەر كەڭەسىن قۇرۋ ارقىلى تۇراقتى نەگىزدە جۇمىس بەرۋشىلەرمەن ىنتىماقتاستىق بەلسەندى دامىپ كەلەدى. ال قازۇۋ ەكونوميكا جانە بيزنەس جوعارى مەكتەبىنىڭ تۇلەكتەرى كەلەسى ۇيىمداردا جۇمىس ىستەيدى:
– قر مينيسترلىكتەرىندە، قازاقستان ۇلتتىق بانكىندە، ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەردە، سالىق كوميتەتتەرىندە، قازىناشىلىقتاردا، كەدەن ورگاندارىندا، ساقتاندىرۋ كومپانيالارىندا;
– قر پرەزيدەنتىنىڭ اپپاراتىندا، قر پارلامەنتىندە، قر ۇكىمەتىنىڭ ءتۇرلى قۇرىلىمدىق بولىمشەلەرىندە; جەرگىلىكتى بيلىك ورگاندارىندا;
– ۇلتتىق كومپانيالاردا، كونتسەرندەردە، حالىقارالىق كورپوراتسيالاردا;
– كولىك، وندىرىستىك، كونسالتينگتىك، اۋديتورلىق جانە لوگيستيكالىق كومپانيالاردا، جارناما جانە ماركەتينگتىك اگەنتتىكتەردە;
– ەكونوميكالىق زەرتتەۋلەر سالاسىنداعى عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتتارىندا جانە باسقا دا زاڭدى تۇلعالاردا.
الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىم (ونىڭ ىشىندە جاتاقحانامەن قامتاماسىز ەتۋ)
قازۇۋ اۋماعى كەڭ الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمى بار، تۇرۋعا ىڭعايلى جانە ستۋدەنتتەردىڭ وقۋى مەن بوس ۋاقىتىن ۇيىمداستىرۋعا قولايلى كامپۋس تۇرىندە ۇسىنىلعان: ءو.ا. جولداسبەكوۆ اتىنداعى ستۋدەنتتەر سارايى (رەسپۋبليكا سارايىنان كەيىن ەكىنشى ورىن الاتىن جانە ءارتۇرلى مادەني قاجەتتىلىكتەردى قاناعاتتاندىرۋدى، ستۋدەنتتەر مەن جاستاردىڭ كوركەمونەرپازدار شىعارماشىلىعىن دامىتۋدى قامتاماسىز ەتەتىن 14240 شارشى مەتر الاڭى بار 1537 ورىندىق كونتسەرت زالى), كىتاپحانا ء(بىلىم الۋشىلاردى قاجەتتى وقۋ ادەبيەتتەرىمەن، 300 ورىندىق ينتەرنەت-كافەسىمەن قامتاماسىز ەتىلگەن), جاستار ينتەرنەت-ورتالىعى، قوعامدىق تاماقتانۋ كومبيناتى «اي-تۇمار»، ستۋدەنتتەرگە قىزمەت كورسەتۋ ورتالىعى «كەرەمەت» (ستۋدەنتتەرگە ارنالعان بارلىق ءبىلىم بەرۋ، الەۋمەتتىك-تۇرمىستىق، مەديتسينالىق، ساۋدا-ويىن-ساۋىق قىزمەتتەرىمەن قامتىلعان: جەكە كينوتەاتر، وقۋ زالدارىنىڭ جەلىسى جانە ت. ب.), سپورتتىق-ساۋىقتىرۋ كەشەنى، ستۋدەنتتەر ءۇيى (جالپى اۋدانى 81000 شارشى مەتر، بارلىق زاماناۋي تالاپتارعا ساي كەلەتىن 14 جايلى جاتاقحانالار ۇسىنىلعان (ونىڭ ىشىندە بەينەباقىلاۋ كامەرالارىمەن جابدىقتالعان), وندا 5 مىڭنان استام ستۋدەنت تۇرادى). جالپى، قازۇۋ كامپۋسى الەمنىڭ ۇزدىك ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ ۇلگىلەرىنە ۇقساس سالىنعان [3].
قورىتىندىلاي كەلە، جاھاندانۋ جاعدايىندا ماماندارعا قويىلاتىن تالاپتار ارتىپ كەلە جاتقانىن اتاپ وتكىم كەلەدى. ول ساۋاتتى جانە كرەاتيۆتى ويلاۋى كەرەك، ءاردايىم جانە بارلىق جەردە الەمدىك باسىمدىقتاردىڭ ترەندىندە بولۋى كەرەك. سوندا ول قازاقستاندىق جانە الەمدىك ەڭبەك نارىعىندا باسەكەگە قابىلەتتى بولادى نەمەسە كوشباسشى-بيزنەسمەن بولادى. بىراق الدىمەن قازۇۋ-دا، الەمدىك جانە قازاقستاندىق رەيتينگتەردىڭ كوشباسشىسى-ۋنيۆەرسيتەتتە ساپالى ءبىلىم الۋ كەرەك.
پايدالانعان ادەبيەتتەر:
- "قازاقستان-2050" ستراتەگياسى: قالىپتاسقان مەملەكەتتىڭ جاڭا ساياسي باعىتى // قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا. نازارباەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋى، استانا قالاسى، 2012 جىلدىڭ 14 جەلتوقسانى، https://adilet.zan.kz/rus/docs/K1200002050
- قر جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ قاۋىمداستىعى، http://edurk.kz/ru/349-spisok_vuzov_kazahstana.html
- ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ رەسمي سايتى https://www.kaznu.kz
- سامىە ۆوسترەبوۆاننىە پروفەسسي ۆ رك پو يتوگام 2021 گودا (2021 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قر-دا ەڭ كوپ سۇرانىسقا يە ماماندىقتار), https://pravosite.kz/articles/post/1544-samie-vostrebovannie-professii-v-rk-po-itogam-goda)
گۇلميرا ءجۇنىسوۆا
