پرەزيدەنت سايلاۋى تۋرالى بولجامدار كوپ ايتىلا باستادى. باستى فاۆوريت ءارى كەلەسى پرەزيدەنت – "نۇر وتاننىڭ" ۇمىتكەرى، ول نازارباەۆتىڭ تاڭداۋىنا بايلانىستى تاققا وتىرادى. بۇل ءشۇباسىز. ەلدىڭ ءبارى قازىرگى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتى "نۇر وتان" ۇسىنادى دەگەنگە سەنەدى. سونداي-اق، بۇل قاتاردا ءال-ءازىر داريعا نازارباەۆانىڭ، باۋىرجان بايبەكتىڭ ەسىمدەرى اتالىپ ءجۇر. جۇرتشىلىق يمانعالي تاسماعامبەتوۆتىڭ سايلاۋعا ءتۇسۋىن قالايدى... دەيتۇرعانمەن، سوڭعى بىرنەشە كۇن بويى نازارباەۆتىڭ ويى وزگەرگەنگە ۇقسايدى.نازارباەۆتىڭ تاڭداۋى... وتە كۇردەلى ارينە، جوعارىدا ايتقانىمىزداي، ەگەر نازارباەۆ ۇسىنار بولسا، مەيلى، ول شوپان بولسىن، ياكي، ءومىرى اۋىلىنان ۇزاپ شىقپاعان موجانتوپاي شوپاننىڭ ۇلى بولسىن، مەيلى، ول قاراپايىم دانەكەرشى، تەمىر بالقىتۋ زاۋىتىندا وت كوسەۋشى بولسىن، ول - پرەزيدەنت بولادى. ءبىتتى! بىراق نازارباەۆ اقىماق ەمەس. ول توقاەۆتى ءوز ورنىنا وتىرعىزعاندا ون ويلانىپ، ءجۇز تولعانعانى شىندىق. باسقالارعا قاراعاندا، قاي جاعىنان قاراساڭىزدا، توقاەۆ نازارباەۆ ءۇشىن ەڭ وڭتايلى ادام ەدى. ول وتە دۇرىس تاڭداۋ جاسادى. بىراق... ەندىگى تاڭداۋ... ءبىز ويلاعان ستسەناريدەن مۇلدەم بولەك بولادى. بۇل جونىندە بىزگە اقورداعا جاقىن جۇرگەن ساياساتتانۋشىنىڭ ءبىرى ايتتى. ارينە، ەسىم-سويىن قۇپيا ۇستاعاندى ءجون سانادى. ۋاجدەرىن تىڭداپ وتىرىپ، ءبىز دە ويلانىپ قالدىق. نازارباەۆ توقاەۆتان نەگە سەسكەنەدى؟ ساياساتتانۋشى ءوزىنىڭ سەنىمدى اقپاراتىنا سۇيەنە وتىرىپ، قازىرگى ۋاقىتشا پرەزيدەنت "ۋاقىتشا" دەگەن اتاۋمەن تاريحتا قالادى دەيدى. بىراق ونى توقاەۆتىڭ ءوزى بىلمەيدى-مىس. ول جوعارى بيلىكتەن دامەلى ءارى ءوز ويىنا وتە سەنىمدى بىردەن-ءبىر ادام. ونى وسى "شەكسىز سەنىمى" ورعا جىعۋى مۇمكىن. نازارباۆقا قانشا جالپاقتاپ، ءار ءسوزىنىڭ كىرىسپەسىن ەلباسىن اۋىزعا الۋمەن باستاعانىنا قاراماستان، ول نازارباەۆ ءۇشىن ءبارىبىر ء"وزىنىڭ امبيتسياسىن ءبىلدىرىپ قويعان" ادام. نازارباۆ امبيتسياسى بار كەز كەلگەن تۇلعانى ۇناتپايدى. ول تەك ءوزى بولۋى كوزدەيدى. نازارباەۆتىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى - ونىڭ ەشكىمگە سەنبەيتىندىگى، اسىرەسە، وزىنە 30 جىل بويى سەرىكتەس بولعان، ايتقانىنا كونگەن، ايداۋىنا جۇرگەن، ساياسي ويىنداردا ءبىر ساتكە دە ءمۇلت كەتپەگەن، نازارباەۆتان سىن ەستىمەگەن، وليگارحتارمەن بايلانىسى از، كلانداردىڭ ورتاسىنا كىرمەگەن توقاۆ - ول ءۇشىن ەڭ قاۋىپتى ادام. ونىڭ قاۋىپتەنەتىنى - توقاەۆتىڭ وسى سىربازدىعى، تۇڭعيىقتىعى جانە اسا ساقتىعى. ول ديپلومات رەتىندە ءارى بارلاۋشىلىق قابىلەتى (اكەسى دەتەكتيۆ جازۋشى، ءوزى كەڭەس وداعى كەزىندە سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىندە ىستەگەن، بۇل ورگان – كاسىبي بارلاۋشىلاردى تاربيەلەيتىن) جوعارى تۇلعا رەتىندە 30 جىل بويى نازارباەۆتىڭ اۆتوريتارلىق رەجيمىنەن سۇرىنبەي وتكەن ساياساتكەر. بۇل جونىنەن الساڭىز، تاسماعامبەتوۆ ەلدىڭ ىقىلاسىن وزىنە بۇرۋعا بار كۇشىن سالعان پيارشى-مەنەدجەر. داريعا نازارباەۆا دا سول ساناتتا. ول دا ءۇمىتتى، بىراق نازارباەۆ ءۇشىن ول كلاندار تارتىسىنداعى پەشكا عانا. ءبىرىن باسىپ، ەكىنشىسىن كوتەرۋ ءۇشىن، وتباسىلىق شيەلەنىستى تەڭ ۇستاۋ ءۇشىن پايدالانادى. ال بايبەك - پىسپەگەن، ىسىلماعان ويىنشى. دەمەك، ساقتاناتىن تۇلعا - نازارباەۆتىڭ دۇرىس تاڭداۋ جاساعانىنا قاراماستان، وسى توقاەۆتىڭ ءوزى بولىپ تۇر. قازىر نازارباەۆ توقاەۆتى، توقاەۆ نازارباەۆتى «تاڭعالدىرۋ» جولىندا ىشكى كۇرەس ءجۇرىپ جاتىر. بۇل تەڭىز استىنداعى ارپالىستىڭ بۋىرقانىسى 23 ءساۋىر كۇنى "نۇر وتاننىڭ" سەزىندە بەلگىلى بولادى. ارينە، توقاەۆ ءار قادامىن اڭدىپ باسىپ، ءوزىن "ەكىنشى پرەزيدەنت" ەمەس، "ەكىنشى تۇلعا" رەتىندە كورسەتۋگە قانشا تىرىسقانىمەن، ونىڭ ءار ءسوزى، ءار ءىسى، ءار قيمىلى، كىممەن كەزىگىپ، كىممەن ۋاعدالاسقانى، العاشقى اۋىس-تۇيىستەرى - ءبارى باقىلاۋدا ءارى ونىڭ ويىن وقۋ ءۇشىن تۇتاس كوماندا جۇمىس جاساپ جاتىر... توقاەۆ الدا-جالدا نازارباەۆتىڭ كوڭىلىنە جاعىپ، پرەزيدەنت بولعان كۇننىڭ وزىندە ساياسي كلان ارالىق تارتىس كۇتىپ تۇر. بۇل بولەك اڭگىمە. ەندى نە بولماق؟ نازارباەۆتىڭ تاڭداۋى كىمگە ءتۇسۋى مۇمكىن؟ ءبىر قاراعاندا، سارىنى، ءجۇرىسى، ساقتىعى ءارى ينتەللەكتۋالدىعى توقاەۆقا كەلەتىن، نازارباەۆتىڭ بارلىق شكولىن كورگەن، ءارتۇرلى لاۋازىمدى قىزمەت اتقارعان ءبىر ادام بار. ول – «نۇر وتان» پارتياسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ماۋلەن اشىمباەۆ. قازىرشە ەشبىر «جاۋىرىنشى» ماۋلەن اشىمباەۆ تۋرالى جاق اشقان جوق. ول تۋرالى ءتىپتى دۇرىس بولجام جاساعان پەندەنى كورمەدىك. ال نازارباەۆتىڭ كوكەيىندە اشىمباەۆ ەرتەدەن بار كانديدات. مۇنى ول، كەرەك دەسەڭىز، اشىمباەۆتىڭ وزىنە دە ايتپاعان بولۋى مۇمكىن. تەك نازارباەۆ سوڭعى بىرەر اپتا بويى توقاەۆتىڭ ءجۇرىس-تۇرىسىن اڭدي وتىرىپ ءارى بارلىق پرزيدەنتتىكتەن ءۇمىتتى توپتاردىڭ باعىت-باعدارىن انىقتاپ، شاحمات تاقتاسىنا كوز جىبەرىپ وتىر. ماۋلەن اشىمباەۆتىڭ بيوگرافياسى دا، گەوگرافياسى دا نازارباەۆتىڭ دا، باسقالاردىڭ دا كوڭىلىنە قونىمدى.

ارمان دۇيسەنحان
madeniportal.kz