ءماجىلىس دەپۋتاتى قازىبەك يسا سولتۇستىك وڭىردەگى كوشى-قون ماسەلەسىن كوتەرىپ، ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سۆەتلانا قابىكەنقىزىنا ساۋال جولدادى، دەپ جازادى "ادىرنا".
ءوز سوزىندە قازىبەك يسا سقو حالقىنىڭ 31 مىڭعا ازايىپ كەتكەنىن ايتىپ، ال قويعان بىرقاتار ماسەلەلەردى سويلەتتى:
"ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك تۋرالى زاڭدا ەل دەموگرافياسىنا ەرەكشە نازار اۋدارىلعان. ال حالىق سانىن كوبەيتۋدە كوشى-قوننىڭ ءرولى زور! كوشى-قون ماسەلەسى بويىنشا ءبىز بۇرىن بىرنەشە رەت دەپۋتاتتىق ساۋال جاساعانبىز.
سىرتقى كوشى-قونىمىز بويىنشا قانداستاردى ەلگە شاقىرۋ كۆوتاسى 30 جىلدا 100 مىڭنان 1 مىڭعا دەيىن، ياعني، 100 ەسە ازايعان انتيرەكوردقا جەتكەنى تۋرالى دابىل دا قاققانبىز.
بىراق شەشىلمەي جاتقان شارۋا شاش-ەتەكتەن.
ىشكى كوشى-قون دا وڭىپ تۇرعان جوق.
ءبىزدىڭ مالىمەتىمىزشە، 2017 جىلدان بەرى سولتۇستىك وڭىرلەر بويىنشا قونىستاندىرۋ باعدارلاماسىنا شامامەن 450 ميلليارد تەڭگە جۇمسالعان. بىراق ناتيجەسى شامالى. كەرىسىنشە، سقو حالقى جىلدان-جىلعا ازايۋدا. 2017 جىلى 563 مىڭ حالىق بولسا، قازىر 532 مىڭ؟ ەلگە ەل قوسىلماق تۇگىلى، كەرىسىنشە 31 مىڭ ادامعا ازايىپ كەتكەن.
7 جىلدا بار بولعانى 8 مىڭداي ادام عانا كوشىپ كەلگەن. سوندا جىلىنا 1 مىڭداي عانا ادام قونىستانعان. ال بولىنگەن اقشا 450 ملرد!!! قايدا كەتكەن سوندا؟!. جارتى تريلليون ەل قارجىسى عوي بۇل؟!. 8 مىڭ ادام باسىنا شاقساڭ، 60 ميلليونداي اقشا عوي بۇل؟!.
كوشىپ كەلگەن 8 مىڭنىڭ جارتىسى، 4 مىڭى عانا جۇمىسقا جارامدى دەسەك تە، وڭىردە جۇمىس جوق.
ءتىپتى، مىڭداعان ادام، ىشىندە قانداستارىمىز دا بار، وڭتۇستىك پەن وزگە وڭىرلەرگە قايتا كوشىپ كەتكەن.
سەبەپ نەدە؟
1)سۋىعىنا توتەپ بەرەتىن دۇرىس باسپانا، جىلى ءۇيى جوق،
2)تابىستى جۇمىس جوق بولعاسىن، پۇلى جوق،
3) سويلەسۋگە مەملەكەتتىك ءتىلى جوق سولتۇستىككە كوشىپ بارعانداردىڭ جاعدايى قانداي قيىن بولعانىن ءبىز سول جاققا بارىپ تا، كورىپ تە كەلگەنبىز.
سۇراق:
1. وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە كوشىرۋ باعدارلاماسىنا وسى كۇنگە دەيىن قانشا قارجى جۇمسالدى جانە ول قارجىنى يگەرۋ قانشالىقتى ءتيىمدى بولدى؟
2.بۇگىندە سولتۇستىك جانە شەكارالىق ايماقتاردا قانشا وتباسى تۇراقتاپ قالدى؟ ولاردىڭ الەۋمەتتىك، تۇرمىستىق جاعدايلارى قانداي؟
3.وسى باعدارلاما ءوزىن اقتادى ما؟
ونىڭ تيىمدىلىگى ەلدىڭ ستراتەگيالىق جانە تاكتيكالىق ماقساتتارىنا ساي ما؟ ەسەپ الىپ، اۋديت جۇرگىزۋ ويلارىڭىزدا جوق پا؟
4.بۇدان ءارى بۇل باعدارلاما ءتيىمدى بولۋى ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك، جوسپارلارىڭىز بار ما؟" دەلىندى قازىبەك يسانىڭ دەپۋاتتىق ساۋالىندا.
اتالعان ماسەلەگە قاتىستى قر ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا باعدارلاما ەرەجەسىنە وزگەرىستەر ەنگىزىپ، جاڭا زاڭ جوباسىن ازىرلەپ قويعانىن ايتتى:
"نەگىزى ءسىز كوتەرىپ وتىرعان ماسەلە مينيسترلىكتىڭ نازارىندا. بىرىنشىدەن، كەلىپ، وسى زەرتتەۋدى جاساعاندا ءبىز دە ءوزىمىز دە تاڭعالدىق. نەگىزى ءسىز ايتىپ وتىرعان سوتۇستىك وڭىرلەردە 48 مىڭ جانۇيا تۇرىپ جاتىر. ولاردىڭ بىرگە كەلىپ كەتكەن ازاماتتارعا قاراساق، 7900 وتباسى قايتا كوشىپ كەتكەن. سونىمەن جاڭا بيزنەس پروتسەستەرىن ساراپتاپ، جاڭا باعىت جاساپ وتىرمىز.
بىرىنشىدەن، ءار كەلەتىن وتباسىنى كەلگەنگە دەيىن ونى سۇيەمەلدەۋ، جەكە كومەكشى بەرۋ كەرەك. جەكە كومەكشى ول وتباسىنىڭ نەگىزگى الەۋمەتتىك جاعدايىن ءبىلىپ وتىرادى. نەشە بالاسى بار، جاعدايى قانداي، كەلگەندە كۇتىپ الادى. بىرىنشىدەن، موبيلدىك دەرەكتەر بازاسىنا ەنگىزىپ، ەلەكتروندىق قولتاڭباسىن الىپ بەرىپ، كۇنىگە ەلكتروندى قىزمەتتەرگە كومەكتەسىپ، پراكتيكالىق رەجيمدە الىپ بەرۋى كەرەك. نەگىزى بالالاردى تىركەۋ، بالاباقشا، مەكتەپ جانە ەمحانا بولسىن، كومەك كورسەتەدى.
ءبىز ءوزىمىز جاڭاعى كىسىلەرمەن كەزدەسىپ، سۇراعاندا، ولار جاڭا ءسىز ءوزىڭىز ايتىپ كەتتىڭىز، ءوز نارازىلىعىن ايتىپ وتىر. الدىن الا سونداي سۇراقتاردى شەشۋ ءۇشىن سونداي بيزنەس پروتسەستەردى قاراپ، ەرەجەلەرگە وزگەرىستەردى ەنگىزىپ قويدىق. جانە دە زاڭ جوباسىن ازىرلەپ قويدىق. سىزدەرگە سول زاڭ جوباسىمەن كەلەمىز.
وكىنىشكە وراي، بۇل باعدارلاماعا وسى ۋاقىتقا دەيىن قانشا قاراجات جۇمسالدى، قانشا قاراجات يگەرىلدى، قازىرگى ۋاقىتتا ايتا المايمىن. جازباشا جاۋاپ بەرەمى" دەدى ول.
