مەملەكەتتىك «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا استانا قالالىق اكىمدىگى مەن مادەنيەت باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن «قازاقتىڭ 100 كۇيى» اتتى پارتيتۋرالار جيناعى جارىق كوردى. ەستەرىڭىزگە سالا كەتسەك، وسىعان دەيىن ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن، بۇرىنعى مادەنيەت ءمينيسترى مۇحتار قۇل-مۇحاممەدتىڭ قولعا الۋىمەن «قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 كۇيى» اۋديو انتولوگياسى جارىق كورگەن بولاتىن. ەندى سول تاسپاعا تۇسكەن تۋىندىلاردىڭ ىشىنەن ءجۇز كۇي قاعازعا كوشىرىلىپ، نوتالار جيناعى رەتىندە باسىلىپ شىقتى. استانا قالالىق مادەنيەت باسقارماسى ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، قۇندى كىتاپ مۋزىكا سالاسىنىڭ ماماندارىنا ارنالعان كەرەمەت تارتۋ بولىپ وتىر. كاسىبي كۇيشىلەرمەن قاتار كۇي ونەرىمەن اۋەستەنۋشىلەرگە دە تيگىزەتىن پايداسى ۇشان-تەڭىز. ارنايى مۋزىكالىق وقۋ ورىندارىنىڭ ستۋدەنتتەرى مەن وقۋشىلارىنا بەرەرى مول. سونىمەن قاتار كۇيلەردىڭ ساراپتالۋى، جىكتەلۋى جونىندەگى مۋزىكا ماماندارى مەن ۇجىمدار تۋرالى اقپاراتتىق-ساراپتامالار دا ەنگەن.
- ۇلت مادەنيەتىنىڭ ارعى-بەرگى تاريحىن زەرتتەپ، جۇيەلەپ، بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ كادەسىنە جاراتۋ جانە ونى الەمدىك دەڭگەيدە ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا جاسالعان «مادەني مۇرا» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا «قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 كۇيى» جوباسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن ۇلتتىق مۋزىكا تاريحىنداعى ەلەۋلى وقيعا دەپ باعالاساق، پارتيتۋرالار جيناعى — مۋزىكا ماماندارى ءۇشىن ەرەكشە وقيعا.
«قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار، اسەم ءان مەن ءتاتتى كۇي» دەمەي مە حاكىم اباي. قۇرمانعازى، داۋلەتكەرەي، بايجىگىت، تاتتىمبەت، قازانعاپ، سۇگىر، توقا، ابىل سياقتى حالقىمىزدىڭ اسىل ونەرىن ۇستاعان ۇلى كۇيشىلەردىڭ مول مۇراسىن ازىرگە 500 دانامەن شىعاردىق.
«قازاقتىڭ ءداستۇرلى 1000 كۇيى» جوباسى اياسىندا باعزى زامانداردان كەلە جاتقان كۇي اتاسى قورقىتتان باستاپ ىقىلاسقا دەيىنگى قوبىزعا ارنالعان كۇيلەر مەن سارمالاي باستاعان سىبىزعى كۇيلەرىنىڭ دە سارالانىپ، وسى جيناققا ەنگىزىلۋى — جوبانىڭ قۇنىن ارتتىرا تۇسەتىن سونى جاڭالىق. وسى تۇرعىدان العاندا، قازاق كۇيلەرى — حالقىمىزدىڭ عاسىرلار بويى ارمانداپ، بۇگىنگى ۇرپاق جۇزەگە اسىرعان، تاۋەلسىزدىكتى جاقىنداتقان ەڭ قاستەرلى قۇندىلىق. ۇلتتىڭ ۇلىلىعىن، جۇرتتىڭ مىقتىلىعىن تانىتاتىن رۋحاني قۇندىلىقتارى، ونى مۇرا ەتىپ قالدىرعان وي ولشەمى بيىك، قانى دا، جانى دا تازا ارىستار ەكەنى ايدان انىق. جالپى، كۇي ونەرىنىڭ ومىرگە كەلگەن كەزەڭىن تاپ باسىپ ەشكىم ايتا الماسا كەرەك. ءتىپتى ءبىزدىڭ داۋىرىمىزگە دەيىن دە الۋان ءتۇرلى سارىنداردىڭ بولعانى، ونى ورىنداعان اسپاپتاردىڭ ساقتالعانى ءمالىم.
ال كونە عاسىرداعى قورقىت، ءحىى عاسىرداعى كەتبۇعا، ءحىV-XV عاسىرلارداعى اسانقايعى، قازتۋعان، ءXVى-ءXVىى عاسىرلارداعى بايجىگىت، ءXVىىى عاسىرداعى ابىلايحان، ءXىح عاسىردىڭ باسىنداعى قۇرمانعازى، دينا، تاتتىمبەت، ابىل، تاعى باسقا الىپتار، ولاردىڭ ءىزىن قۋعان دارا تالانتتار تاراۋ-تاراۋ اڭگىمەنىڭ، توم-توم كىتاپتىڭ ارقاۋى بولارى ءسوزسىز.
استانادا تۇساۋى كەسىلگەن «قازاقتىڭ 100 كۇيى» پارتيتۋرالار جيناعى — ەلىمىزدىڭ «مادەني مۇرا» باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا باسىلىپ شىققان ەلەۋلى ەڭبەك. بۇل جيناققا تەك قازاق وركەسترىنە عانا ەمەس، سونىمەن قاتار سيمفونيالىق، ۇرلەمەلى، ەسترادا-سيمفونيالىق، كامەرالىق وركەسترلەرگە جانە ىشەكتى كۆارتەت، قىلقوبىزشىلار كۆارتەتى مەن فولكلورلىق انسامبلدەرگە ارنالعان كۇيلەر ەنگىزىلگەن جانە قازاقستاننىڭ كۇيشىلىك ونەرىنىڭ بارلىق ايماقتارىنىڭ ۇلگىلەرى قامتىلعان. اۋقىمدى جۇمىستار جاسالدى. كۇيلەردى وركەسترلەرگە لايىقتاۋعا رەسپۋبليكامىزداعى دارىندى كومپوزيتورلار مەن وڭدەۋشىلەر جۇمىلدىرىلدى. ولار ەڭ الدىمەن كۇيلەردىڭ تۇپنۇسقالارىنداعى مازمۇنىن ساقتاۋعا تىرىستى. سوعان قوسا، بۇل پارتيتۋرالاردا وڭدەۋشىلەردىڭ جەكە قول-تاڭباسى مەن وزىندىك مانەرى بايقالادى.
بۇيىرتسا، نوتالار جيناعى الداعى ۋاقىتتا تاعى دا جالعاسادى. مۋزىكالار جيناعىنىڭ تاعى 9 تومىن شىعارۋ جوسپارلانۋدا، — دەيدى استانا قالالىق مادەنيەت باسقارماسىنىڭ باستىعى بولات ماجاعۇلوۆ.
ايتجان توقتاعانوۆ:
- وسى كىتاپ تانىستىرىلىمىنا وراي استاناداعى «قازاقستان» ورتالىق كونتسەرت زالىندا ۇلكەن كونتسەرت ءوتتى. وندا ءبىر مەزگىلدە 350 ادام قازاقتىڭ كۇيىن تارتتى. اۋەلى ءبىر كۇيشى تۇپنۇسقادا تارتسا، ىلە-شالا ۇلت اسپاپتار وركەسترى نەمەسە ەسترادالىق-سيمفونيالىق، ۇرلەمەلى وركەستردىڭ رەپەرتۋارىندا ورىندالدى. زال لىق تولى بولدى. «ەشكىم كۇي تىڭدامايدى» دەگەن بوس ءسوز. حالىقتىڭ اسەرى شەكسىز، ونى سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋ مۇمكىن ەمەس. بۇل — تابىلعان يدەيا، جاقسى باستاما. اياقسىز قالماي، ءارى قاراي قولداۋ تاپسا، دۇرىس بولار ەدى.
قانشايىم بايداۋلەت، «ايقىن».
