جەتىسۋ ءوڭىرى بيزنەسكە قولايلى ايماقتاردىڭ ءبىرى ءھام بىرەگەيى. وعان سەبەپ تە جوق ەمەس. ماسەلەن، ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان «ەڭبەك» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى اياسىندا جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان «باستاۋ بيزنەس» جوباسى وڭىردە ءساتتى جۇزەگە اسىپ كەلەدى.
وتكەن جىلى بۇل جوبا بويىنشا ءوڭىردىڭ 3022 جۇمىسسىز جانە ءىسىن جاڭا باستاعان كاسىپكەرى بيزنەستىڭ قىر-سىرىن ۇيرەنىپ، 2039 ادام جالپى سوماسى 1,8 ملرد.تەڭگە قارجىلاندىرۋعا قول جەتكىزدى. بۇل دا كاسىپكەرلىكتىڭ تامىرىن كەڭگە جايۋعا سەبەپ. "باستاۋ بيزنەس" وڭىردە العاش جۇزەگە اسا باستاعاننان بەرى قانشاما جەتىسۋلىق تىڭنان تۇرەن سالىپ كاسىپ اشىپ ناپاقاسىن جەپ ءجۇر. قۇزىرەتتى مەكەمە ماماندارىنىڭ سوزىنە سەنسەك، 2017-2020 جىلدار ارالىعىندا وبلىستا «باستاۋ بيزنەس» جوباسى بويىنشا 13 505 ادام كاسىپكەرلىك نەگىزدەرىنە وقىپ، ونىڭ ىشىندە 5 137 جوبا 74,2 ملرد.تەڭگە سوماعا قارجىلاندىرىلدى. بۇل جوبا تەك كاسىپ اشۋشىلارعا عانا جاردەمدەسىپ جاتقان جوق، وڭىردەگى جۇمىسسىزدىق ماسەلەسىن وڭ جامباسقا شىعارۋعا سەپتەسۋدە. وبلىستىڭ جۇمىسپەن قامتۋدى ۇيلەستىرۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار باسقارماسىنىڭ مالىمەتىنشە، ۇستىمىزدەگى جىلى 49 979 جۇمىس ورنىن، ونىڭ ىشىندە 26 258 تۇراقتى جۇمىس ورنىن قۇرۋ جوسپارلانعان. بۇگىندە 14 مىڭنان استام جۇمىس ورنى اشىلعان، ونىڭ ىشىندە 110,6 جۇمىس ورنى مەملەكەتتىك باعدارلامالار اياسىندا قۇرىلعان.
اعىمداعى جىلى «ەڭبەك» ناتيجەلى جۇمىسپەن قامتۋدى جانە جاپپاي كاسىپكەرلىكتى دامىتۋدىڭ 2017-2021 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن 17,8 ملرد.تەڭگە ءبولىندى. بۇل قاراجات كاسىپتىك وقىتۋعا، شاعىن نەسيەلەندىرۋگە، گرانتتارعا، الەۋمەتتىك جۇمىس ورىندارىن قۇرۋعا باعىتتالادى. بۇل جوبانىڭ يگىلىگىن كورىپ جۇرگەندەردىڭ ءبىرى - ىلە اۋدانىنىڭ تۇرعىنى 52 جاستاعى دينار دۇيسەنوۆا. ونىڭ كاسىپكەرلىك سالاسىندا جۇرگەنىنە بيىل ءتورت جىل. ول 2017 جىلى «ەڭبەك» باعدارلاماسى اياسىندا «باستاۋ بيزنەس» جوباسى بويىنشا ءبىلىم الىپ، وقىتۋ جوباسىنىڭ العاشقى تۇلەكتەرىنىڭ ءبىرى بولدى. سول كەزدە ول «باستاۋ بيزنەس» ارقىلى ماقساتىن جۇزەگە اسىراتىنىنا سەنبەگەن ەدى.
كەيىپكەرىمىز ماماندىعى بويىنشا تەرى جونىندەگى ينجەنەر-تەحنولوگ جانە اگروحيميك. ۇزاق ۋاقىت بويى كاسىپورىندار مەن ۆەتەرينارلىق زەرتحانالاردا جۇمىس ىستەدى. ول كەزدە شاعىن قوجالىعى بولعانىمەن تولىققاندى كاسىپكەرلىك قىزمەتتى جۇرگىزۋ ءۇشىن قاراجات قاجەت بولدى. ءاردايىم ءوز ءىسىن اشۋدى ارمانداعان. سوندىقتان «باستاۋ بيزنەس» وقۋىنا ناقتى جوسپارىمەن كەلدى. مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ، ءسۇت ونىمدەرىن شىعارۋدى ماقسات ەتتى.
– ەلىمىز اۋىلشارۋاشىلىعىن دامىتۋعا باعىت الدى. بۇل ءوز يدەيالارىمىزدى جۇزەگە اسىرۋدىڭ، اتا-بابالارىمىزدىڭ ءىسىن جالعاستىرۋدىڭ تاماشا مۇمكىندىگى. ءوز اۋىلىمنىڭ وركەندەۋىنە ۇلەس قوسىپ، قازاقستاننىڭ ۇزدىك 30 شارۋاشىلىعىنىڭ قاتارىنا قوسىلعىم كەلەدى. «باستاۋ» جوباسىنا، كاسىپكەرلەر پالاتاسىنا ريزامىن. سەبەبى ءومىرىم تۇبەگەيلى وزگەردى. قاي جەرگە بارسام دا ادامدارعا «اتامەكەنگە» وقۋعا جازىلىپ، جاڭا داعدىلاردى ۇيرەنۋگە شاقىرامىن، – دەيدى كاسىپكەر.
2017 جىلى دينار دۇيسەنوۆا «يگىلىك» باعدارلاماسى بويىنشا 6 ميلليون تەڭگە نەسيە الىپ، ول قاراجاتقا سيىر، جىلقى، ەشكى جانە قوي ساتىپ الدى. شارۋاشىلىقتىڭ جەرى كەڭەيدى. سودان كەيىن ولار سۋلۋگۋني، برىنزا، ەشكى سۇتىنەن قۇرت جاساي باستادى.
– ءار اپتا سايىن دەمالىس كۇنگى جارمەڭكەگە قاتىسامىز. وندا ونىمدەرىمىز لەزدە ساتىلىپ كەتەدى. ءبارى تابيعي ءونىم. وتكەن جىلى «سىباعا» باعدارلاماسى بويىنشا 50 ميلليون تەڭگە كولەمىندە نەسيە الدىق، – دەيدى كاسىپكەر كەلىنشەك.
ديناردىڭ شارۋا قوجالىعى اي سايىن 500 ليتر ءسۇت شىعارىپ، سۇتتەن قايماق، ماي، ايران، برىنزا، چەچەل، ىرىمشىك، قۇرت، يوگۋرت، سۇزبە، سۋلۋگۋني سياقتى 12 ءتۇرلى ءونىم ساتا باستادى. 2020 جىلى كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا بايلانىستى كاسىپتىڭ قارقىنى تومەندەدى.
– كارانتيندىك شارالارعا بايلانىستى جارمەڭكەلەر ۇيىمداستىرىلماعان سوڭ ءونىمدى وتكىزۋ قيىنعا سوقتى. بۇعان قاراماستان، بيىل ءونىم كولەمىن ۇلعايتۋدى ماقسات تۇتىپ وتىرمىز، – دەيدى دينار.
«باستاۋ» تۇلەگى جاس كاسىپكەرلەردىڭ جوبالارىن اۋىلدىق جەرلەردە ىسكە اسىرۋعا شاقىرادى. سەبەبى، اۋىلداردا اشىلماعان كاسىپ ءتۇرى كوپ ءارى ونى دامىتۋعا مۇمكىندىكتەر جەتكىلىكتى.
دينار بيزنەسپەن قاتار بەلسەندى قوعامدىق جانە قايىرىمدىلىق قىزمەتىن جۇرگىزەدى. ىلە اۋدانى مەجدۋرەچەنسك اۋىلىنىڭ قوعامدىق كەڭەسىنىڭ مۇشەسى ءارى باستاماشىل ايەلدەر كەڭەسىنىڭ قۇرامىندا. كوپبالالى جانە از قامتىلعان وتباسىلاردان شىققان بالالاردى جۇيەلى تۇردە جان-جاقتى قولداپ كەلەدى.
كەلەسى كەيىپكەرىمىز دە "باستاۋ بيزنەس" ارقىلى كاسىبىنىڭ كوسەگەسىن كوگەرتىپ وتىر. كوكسۋ اۋدانىندا جاس كاسىپكەر الياسكەراگا ماگەرراموۆ تەمىردەن جاسالاتىن بۇيىمدار ءوندىرۋدى جولعا قويدى. كاسىپكەر تسەحىندا تەمىر قاقپالارىن، اتكەنشەكتەر، ەسىكتەر، قالقا جانە كۇركەلەر شىعارادى.
الياسكەراگا ماگەرراموۆ 29 جاستا. ول جوعارى وقۋ ورنىن «حالىقارالىق ەكونوميكا» ماماندىعى بويىنشا بىتىرگەن. وقۋدى اياقتاعاننان كەيىن ەكونوميست بولىپ جۇمىس ىستەدى. بىراق، جەكە ءىسىن دامىتۋمەن اينالىسقىسى كەلگەن.
– وتباسىمىزدا قۇرىلىس دۇكەنى بولدى. ءبىز ولاردى ساتۋمەن عانا ەمەس، سونداي-اق وندىرىسپەن دە اينالىسامىز دەپ شەشتىك. تانىستارىمنىڭ كەڭەسى بويىنشا كاسىپكەرلەر پالاتاسى مەن جۇمىسپەن قامتۋ ورتالىعىنا جۇگىندىم. قاجەتتى كەڭەس الدىم. «باستاۋ بيزنەس» كۋرسىنا جازىلىپ، وندا كاسىپكەرلىك بويىنشا وقۋدان ءوتتىم، – دەيدى كاسىپكەر جىگىت.
كاسىپكەردىڭ جوباسى مەملەكەتتىك قولداۋعا، ەكى ميلليون تەڭگە كولەمىندەگى گرانتقا يە بولدى. وتكەن جىلى الياسكەراگا تەمىردى لازەرلىك كەسۋ بويىنشا زاماناۋي جابدىقتار ساتىپ الىپ، مەتالل قۇرىلىمدارىن دايىنداۋ تسەحىن ىسكە قوستى. قازىر تسەحتا بەس ادام جۇمىس ىستەيدى. دايىن ونىمدەرگە دەگەن تاپسىرىستار تەك جەكە ازاماتتاردان عانا ەمەس، ءتۇرلى كاسىپورىندار مەن ۇيىمداردان دا كەلەدى.
تسەحتىڭ ارتىقشىلىقتارىنىڭ ءبىرى – زاماناۋي جابدىق بولسا، ەكىنشى ەرەكشەلىگى – باعاسى. الياسكەراگانىڭ ايتۋىنشا، ول بۇيىمداردىڭ قۇنىن حالىق ءۇشىن قولجەتىمدى ۇستاۋعا تىرىسادى. كاسىپكەر ايماق بويىنشا تەمىر ونىمدەرىن وندىرۋدەن جەتەكشى ورىنعا شىعىپ، بۇيىم ءتۇرىن ۇلعايتۋدى جوسپارلاپ وتىر. بولاشاقتا LOFT ستيلىندە ونىمدەر شىعارۋ كوزدەلۋدە.
"باستاۋ بيزنەس" ناتيجەسىندە كەلەسى كەيىپكەرىمىز پاندەميالىق جاعدايعا قاراماستان كاسىپ اشىپ، بۇگىندە ونى دوڭگەلەتىپ وتىر. تۇرسىناي ءنۇسىپجان قۇلجا قالاسىندا تۋىپ-وسكەن. كوسمەتولوگيا سالاسىندا كوپجىلدىق تاجىريبەسى بار. 2003 جىلدان باستاپ ول «ادەمى» بيزنەسپەن اينالىسىپ كەلەدى. الايدا، تەك 2019 جىلى ءوز ءىسىن باستاپ، جەكە سالون اشۋدى ۇيعاردى. كاسىپكەرلەر پالاتاسىنا جۇگىنىپ، «باستاۋ بيزنەس» جوباسىنا قاتىستى. ءبىر اي بويى بيزنەستى اشۋ مەن جۇرگىزۋدىڭ قىر-سىرىمەن تانىسىپ، كاسىپكەر بولۋعا ۇيرەندى.
– كليەنتتەرىم مەننەن ارقاشان: «نەگە سالون اشىپ، كليەنتتەر سانىن كوبەيتپەيسىڭ؟» دەپ سۇرايتىن. سودان مەن مەملەكەتتىك قولداۋدى پايدالانىپ، اپپاراتتىق كوسمەتولوگيا سياقتى باعىتتى دامىتۋدى شەشتىم. تالدىقورعاندا بۇل سالا ءالى دامىماعان، بىراق بۇل قىزمەتتەرگە ۇلكەن سۇرانىس بار، – دەيدى كاسىپكەر.
وتكەن جىلى تۇرسىناي ءنۇسىپجاننىڭ جوباسى «ەڭبەك» باعدارلاماسى بويىنشا 200 اەك (ايلىق ەسەپتىك كورسەتكىش) كولەمىندە گرانت الدى. الايدا كاسىبىنىڭ باستاۋى پاندەميا ۋشىعا باستاعان كەزگە تۇسپا-تۇس كەلدى. ەلىمىز بويىنشا كاسىپكەرلىك نىساندارىنا شەكتەۋ شارالارى ەنگىزىلە باستادى.
– پاندەمياعا قاراماستان سۇلۋلىق سالونىن اشتىم. ارينە، باسىندا قيىنشىلىقتار بولدى. ءبىز كارانتين شارالارىنىڭ جەڭىلدەتىلۋىن كۇتتىك. وسى كەزدە بيزنەس بۇل تاۋەكەلگە بارۋ جانە باسىنا ءىس تۇسكەن كەزدە ءتيىمدى شەشىمدەردى تابۋ مۇمكىندىگى ەكەنىن جاقسىلاپ ءتۇسىندىم. تالدىقورعانداعى ساۋدا ۇيلەرىنىڭ بىرىندە ورىندى جالعا الىپ، كورەيادان جابدىق ساتىپ الدىم، – دەدى كاسىپكەر.
سالوندا تۇرلى كوسمەتولوگيالىق قىزمەتتەر بار. بەتتى اپپاراتتىق تازارتۋ، بەتتى قارا داقتار مەن بەزەۋلەردەن تازارتۋ، بەت ماسساجى، اجىمدەرگە ارنالعان ماسكا. قازىر «تۇرسىناي» سۇلۋلىق سالونىندا جۇمىس قىزۋ. ەندى كاسىپكەر جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەندىرۋ باعدارلاماسىنا قاتىسىپ، ول قاراجاتقا قۇرال-جابدىق ساتىپ الۋدى جوسپارلاپ وتىر. ونىڭ ارقاسىندا جاڭا جۇمىس ورنى دا اشىلادى.
جالپى ساراپشىلار، جەتىسۋ ءوڭىرىن كاسىپ باستاۋعا جانە ونى دوڭگەلەتۋگە قولايلى ايماق سانايدى. شىنىن دا كاسىپكەر اتانىپ جۇرگەن زامانداستار كوپ.
