بۇگىنگى قازاق كينوسى تۋرالى ءتۇسىنىك تە ءارتۇرلى. تالعام دا الا-قۇلا. الدەقانداي جاقسى فيلم شىقتى دەگەندى ەستىگەندە-اق، كورۋگە اسىق كورەرمەن ەرتەسىندە جەكە پايىمدارىن وڭاي جازا سالادى. ونىڭ ار جاعىنداعى ەڭبەكتى، قاجىردى دا كوپ ەسكەرە بەرمەيدى. كينو ونەرىنىڭ ىشىندەگى بەكزاتى دەپ اۆتورلىق ءفيلمدى بولە-جارا ايتىپ جاتادى. قازاق رەجيسسەرلەرىنىڭ ىشىندە وسى باعىتتا ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن دانيار سالاماتپەن كينو تۋرالى ءاڭگىمە وربىتكەن ەدىك.
– كينو تۋرالى تۇسىنىك تە، تالعام دا ءارتۇرلى. بىرەۋ ءۇشىن ونەر، بىرەۋگە قۇرال. ال ءسىز ءۇشىن كينو دەگەن نە؟
– كينو – كوڭىل كوتەرۋ قۇرالى دەپ تە قارايتىندار بار. بىراق مەن ىزگىلىك پەن ونەردەن باسقا مىندەت كينوعا ارتىلماي-اق قويسا دەپ ويلايمىن. كينو – مەن ءۇشىن ازاماتتىق پوزيتسيام، ۇستانىمىم. مەنىڭ بولمىسىم. مىنا ومىرگە نە ءۇشىن كەلدىم، مەن نەگە مىندەتتىمىن؟ ءوز ءۇنىمدى قالاي بىلدىرەمىن؟ وسى سۇراقتار جان القىمنان العاندا كينوعا جۇگىنەمىن. ال ونى بىرەۋدىڭ قىزىقتاعانى، ەرمەك قىلعانى جانىمدى قولجاۋلىق قىلعانداي كورىنەدى.
– ءارتۇرلى فەستيۆالداردا ءجۇلدە العان فيلمدەرىڭىز – اۆتورلىق تۋىندىلار. بەلگىلى ءبىر كورەرمەندەرگە ارنالعانىمەن، جالپى ءبارىنە قولجەتىمدى. قازىرگى قازاق كورەرمەندەرى اۆتورلىق تۋىندىلاردى قانشالىقتى ءتۇسىنەدى؟ قىزىعۋشىلىق قاي دەڭگەيدە؟
– اۆتورلىق كينو بەلگىلى ءبىر ادامداردىڭ كوزقاراسىنا بەيىمدەلمەۋى كەرەك. ول – سەنىڭ جان دۇنيەڭ. بەلگىلى ءبىر ادامنىڭ قاجەتتىلىگىنە قاراي تۇسىرىلسە، ول سەنىڭ كوزقاراسىڭ ەمەس، سۇرانىس ءۇشىن تۋعان دۇنيە بولىپ قالادى. سول سەبەپتى اۆتورلىق كينونى تۇسىرگەندە، مىنانى تۇسىنبەي قالادى-اۋ، كورىلمەي قالادى-اۋ دەگەن قورقىنىش بولمايدى. ونەر اتاۋلى لوكوموتيۆتى ۇستانىمدا عوي. بىرنەشە سۇيەم بولسا دا الدا ءجۇرۋ كەرەك. سەنى سۇيرەپ، جەتەلەپ ءجۇرۋى كەرەك. اۆتورلىق كينونى تۇسىنۋگە، ءبۇگىلگەن باۋىرىن جازۋعا تالپىنعان كورەرمەن بولسا، ول وركەنيەتكە يكەمدەلگەن جاندار دەپ تۇسىنەمىن. وندا ونىڭ ادام بوپ قالۋىنا مۇمكىندىك تۋادى. قازىر بىزدە كينو تۋرالى تۇسىنىگىمىز جۇتاڭ. جۋرناليستەر تۇرماق، كينو ءتۇسىرىپ جۇرگەن ادمداردىڭ توقسان پايىزىندا كينو تۋرالى تولىق ۇعىم جوق. ونىڭ اتموسفەراسى، ۋاقىتى تۋرالى مۇلدە وي جوق. قازىر شارتتى تۇردە كينونى ەكىگە بولەمىز. كوممەرتسيالىق باعىتتا، اۆتورلىق باعىتتا. ەكەۋىندە دە جانرلىق ەرەكشەلىكتەر بولادى. اۆتورلىق كينولار ادام جانىن زەرتتەيدى. كوپ نارسەنى اشىق ايتپايدى، ونىڭ بىرنەشە قاباتى بولادى. ءار قاباتتان اركىم كەرەگىن الادى.تاماشا ادەبيەتتەر سەكىلدى. امەريكا جازۋشىسى ەرنەست حەمينگۋەيدىڭ «ايسبەرگ» ءادىسىن بىلەسىز عوي. سول سياقتى اۆتورلىق فيلمدەر ماسەلەنىڭ بەتىن عانا كورسەتەدى، سانالى كورەرمەن ونىڭ تۇبىنە ءتۇسىپ، سۋ استىنداعى كۇشىن سەزىنەدى، اۋقىمىن زەردەلەيدى. كورەرمەن ونداي فيلمدەردى مىناۋ جامان ەكەن دەپ بىردەن باس تارتپاۋى كەرەك. بارىنشا ونى تۇيسىنۋگە، تانۋعا تالپىنسا دەپ ويلايمىن. ال قازىر قازاق كورەرمەنى قانشالىقتى تۇسىنەدى، ونى ايتا المايمىن. ونى زەرتتەۋ قاجەت
.– كاسىبي مامانداردان بولەك، قاراپايىم حالىقتىڭ ىشىنەن ءوز فيلمدەرىڭىز تۋرالى جاقسى پىكىر ەستىدىڭىز بە؟
– «اكەم ەكەۋمىز» تۋرالى ينتەرنەتتە «وتە شىنايى فيلم» دەگەن ماعىنادا پىكىر جازىپتى. قازىرگى كورەرمەندەردىڭ تالعامىمەن ايتاتىن بولساق، ول كورىلمەيتىن فيلم. ۇزاق، ءىش پىستىراتىن كادرلار كوپ. بىراق ادامداردىڭ ءىشى پىسسىن دەگەن ماقسات جوق قوي. ىشكى ءيىرىمدەردى، اتموسفەراسىن، سول ساتتەگى سەزىمدى كورسەتۋ ماقساتىندا جاسالادى. مونتاج بارىسىندا دا سول ءفيلمنىڭ تابيعاتىن، گارمونياسىن ساقتاۋدى ماقسات ەتەسىڭ. كورەرمەنگە دايىن استى شايناپ بەرگەنشە، ءبۇتىن كۇيىندە ءوزى جەگەنىن قالايمىن. بىتەۋ دۇنيەنى قورىتىپ، تۇسىنگەن كورەرمەندەردىڭ پىكىرلەرىن ارا-تۇرا ەستىپ قالامىن. سول كەزدە شىنىمەن دە ءبىر ادامدى ىزگىلىككە كينو ارقىلى جەتەلەپپىن دەپ ويلايمىن. سول كينودان ەشتەڭە تۇسىنبەسە دە، تاپجىلماي وتىرىپ كورەتىندەر بار. ياعني وعان ءوزى بىلمەيتىن ءتىن ارقىلى كوكىرەگىنە ساۋلە قۇيىلىپ جاتادى. ونى تۇيسىك ارقىلى قابىلداپ، بىراق تۇسىنگەنىن، قابىلداعانىن بىلمەۋى مۇمكىن. ونى بىرەۋگە ءتۇسىندىرىپ ايتا الماۋى دا عاجاپ ەمەس. كەيبىر ادامدار كينولاردى بەلگىلى ءبىر سحەما ارقىلى كورەدى. توبەلەس، اتىس-شابىس، ينتريگا ارقىلى قابىلدايدى. كەلەسى ادام باسقا ادامنىڭ تۇسىنىگى بويىنشا باعالاي سالادى. سولاي كينو تۋرالى تۇسىنىك اداسادى.
– ستسەناريدى ءوزىڭىز جازاسىز، ءوزىڭىز تۇسىرەسىز. وزگە اۆتور جازعان ستسەناريمەن كينو ءتۇسىرۋ مەن ءوزىڭ جازعان ستسەناريمەن ءتۇسىرۋدىڭ ايىرماشىلىعى بار ما؟
– نەگىزى رەجيسسەر دەگەن – ستسەناريست. كينونىڭ جاسى – ءجۇز جىلدان ءسال-اق اسادى. كينو ونەر رەتىندە ەتەك-جەڭىن جيناپ الدى دەپ ايتۋعا ءالى ەرتەرەك. سول سەبەپتى نەشە ءتۇرلى ەكسپەريمەنتتەر جاسالىپ جاتادى. كينو جاساۋشىلار وپەراتور، سۋرەتشى، ستسەناريست دەپ ماماندىقتاردى ءبولىپ العان. وسىنىڭ ىشىندە ستسەناريست دەگەندى ەرەكشە اتايدى. ستسەناري – بولاشاق ءفيلمنىڭ قاعازداعى نۇسقاسى. رەجيسسەر كينونىڭ اۆتورى بولسا، سول كينونىڭ قاعازداعى نۇسقاسى دا ءوزى ەمەس پە؟ رەجيسسەر دەگەن – ستسەناريست، وپەراتور، سۋرەتكەر، قىسقاسى ءبارى. اندرەي تاركوۆسكي: «ستسەناريست دەگەن ماماندىق جوق، ستسەناريست – ول كينونى جاقسى تۇسىنەتىن جازۋشى، نە ستسەناري جازا الاتىن رەجيسسەر» دەيدى. قازىر مەن رەجيسسەردىڭ ستسەناري جازبايتىنىنا تاڭعالامىن. كەڭەس وكىمەتى كەزىندە قازاق كينوسىن جاساۋشى ماماندار ماسكەۋدە وقىدى. ول ۋاقىتتا كينو تۋرالى ۇستانىم تۇراقتالماعان ەدى، كەيبىر اكتەر ماماندىعىنا ءتۇسىپ، بىراق ۇلگەرمەي جۇرگەندەردى رەجيسسەرلىككە باعىتتاپ جىبەرەتىن. ويتكەنى ونى ەڭ ءبىر وڭاي ماماندىق كورگەن. تاركوۆسكي تاعى بىردە: «ومىردە كىم بولسا سول جالىنا جارماساتىن ءبىر عانا ماماندىق بار، ول – رەجيسسەر» دەيدى. ويتكەنى ولار ونى وتە وڭاي كورەدى. وتە قارابايىر ويلار بولساق، ستسەناريست جازىپ بەرەدى، وپەراتور تۇسىرەدى، مونتاج رەجيسسەرى مونتاجدايدى، سۋرەتشى اتموسفەراسىن جاسايدى. سوندا رەجيسسەر نە ىستەيدى؟ تۇك تە ىستەمەيدى. ۇيىمداستىرۋشىلىق جۇمىستى عانا اتقارادى. بىراق ول كينو ەمەس. سول سەبەپتى باسقا بىرەۋدىڭ ستسەناريىمەن ءتۇسىرۋ – مەنىڭ ۇعىمىما كىرمەيتىن دۇنيە. قۇرىعاندا سواۆتور بولۋعا ءتيىستى.
– ال ءسىز جازعان ستسەناريمەن بىرەۋ كينو تۇسىرسە شە؟
– ەشكىم تۇسىرمەيدى. مەنەن ءبىر ادام ستسەناري سۇراعان ەمەس. كوڭىل كوتەرەتىن جوبالارعا سۇرايدى. مەنىڭ ازاماتتىق كوزقاراسىمدى كورسەتەتىن ستسەناري – باسقا ادامنىڭ جانى ەمەس. سول سەبەپتى رەجيسسەر مەن ستسەناريستى ءبولىپ الۋ اعاتتىق. ءبىر دۇنيەنىڭ ىزىمەن ستسەناري جازۋىم مۇمكىن. ماسەلەن، بەيىمبەت ءمايليننىڭ «تالاق»، «اجە» اڭگىمەلەرىنىڭ ىزىمەن «تالاق» اتتى ستسەناري جازىپ شىقتىم. ول «قازاقفيلمنىڭ» كوركەمدىك كەڭەسىندە قۋانا ماقۇلدانعان. بىراق جارىققا شىعارۋعا باسشىلىقتىڭ قۇلقى بولمادى... وندا جيىرماسىنشى جىلدىڭ اياعىنداعى قازاقتىڭ ءحالىن كورسەتكىم كەلگەن. ءالى ۇجىمداستىرۋ جەتپەگەن، ءولارا شاق ەدى ول. ول باسقا اڭگىمە... مۇنداعى ايتپاعىم، دۇنيە بياعاڭدىكى بولعانىمەن، ستسەناري مەنىكى. ستسەناري – جوعارىدا ايتقانىمىزداي، قاعازداعى كينو. ياعني قورىتىلعان دۇنيە. قورىتىلعان دۇنيەنى قايتا قورىتۋ مەن ءۇشىن تۇسىنىكسىز.
– ال سۇراي قالسا شە؟ بەرەسىز بە؟
– بىلمەيمىن. ويلانۋ كەرەك.
– نەگە جازۋشىلىقتى تاڭدامادىڭىز؟ العاشقى اڭگىمەلەرىڭىز باسپاسوزدە جارىق كوردى.
– مەن رەجيسسەرلىك پەن جازۋشىلىقتى ءبولىپ قارامايمىن. جازۋشىلار وداعىنا مۇشە جەتى ءجۇز جازۋشى بولسا، سونىڭ نەشەۋى شىن جازۋشى؟
– وتىز-قىرىعى شىن مانىندە جازۋشى بولسا، جاقسى دەپ ويلايمىن
– سول وتىز-قىرىعى رەجيسسەرلىك وقۋدى وقىسا، كينوعا ىنتاسى اۋسا، سونشا رەجيسسەر شىعار ەدى. جازۋشى مەن رەجيسسەردىڭ شەكاراسىن بولەتىن تەحنيكالىق ماسەلەلەر عانا. بىرەۋى كورگەنىن قاعازعا تۇسىرەدى، بىرەۋى ەكرانعا شىعارادى. مەن ءوزىمدى جازۋشىمىن دەپ ەسەپتەيمىن. بىراق ەڭ قيىنى – ءتىلدى يگەرۋ. رەجيسسەر بولساڭ، كينونىڭ تىلىمەن قوسا ۇلتىڭنىڭ ءتىلىن يگەرۋىڭ – مىندەت! ءبىلۋىڭ ەمەس، يگەرۋىڭ! ول ءۇشىن ۇلت ادەبيەتىن وقۋعا ءتيىستىسىڭ. قازاق ادەبيەتى – ۇلتتانۋ وقۋلىعى! ادەبيەت ارقىلى ءتىلدى يگەرەسىڭ، ۇلتىڭدى تانيسىڭ. ۇلتىڭدى تانىماي، ۇلتىڭ تۋرالى دۇنيە جاساۋ مۇمكىن بە؟ وسى ءنارسەنىڭ دە باسىن اشىپ الۋىمىز كەرەك. ال جازۋشىلىق دەگەن – كيەلى نارسە. وعان قايتا باس قوياتىن ۋاقىت تا كەلەتىن شىعار.
– اكتەرلەردى قالاي تاڭدايسىز؟ ءسىزدىڭ فيلمدەرىڭىزدە تەاتر اكتەرلەرى جوق سەكىلدى. ونىڭ ۇستىنە ەل ىشىنەن دە تاڭداپ تا تۇسىرەسىز. ونىڭ سىرى نەدە؟
– ول وتە تۇسىنىكتى نارسە. كينو كەيبىر جاعدايدا ومىردەن ءۇزىپ العانداي بولادى. سونداي كەزدە بەلگىلى ءبىر اكتەرلىك مەكتەپتى كورگەن، شتامپقا تۇسكەن، بەلگىلى پورترەتتەن شىعا المايتىن اكتەرلەرمەن ءوزىڭنىڭ ويىڭداعى دۇنيەنى جاساي المايسىڭ. اۋزىن اشۋى مەن قولىنىڭ يشاراسىنا دەيىن قويىلعان. سوندىقتان كوشەدەن ىزدەمەۋگە امالىڭ قالمايدى. ولاردا شىنايىلىق بولادى. باسقا باعىتتاعى – اكتەرلىك ويىندى كەرەك ەتەتىن، تەاترداعى ەلەمەنتتەردى قاجەت قىلاتىن كينولاردى تۇسىرگەندە تەاتردان اكتەر ىزدەيمىز.
– كوشەدەن تاپقان اكتەرلەردىڭ ساناسىندا دا كينو، تەاتر اكتەرلەرىنىڭ وبرازدارى تۇرادى عوي. كەيدە ءماتىندەرىن ايتقان كەزدە جاساندىلىق بارداي كورىنەدى.
– اۆتورلىق كينونىڭ ءبىر ەرەكشەلىگى – ونىڭ كەدىر-بۇدىرى. وڭدەلمەگەن التىن مەن وڭدەلگەن التىننىڭ پارقى سياقتى. اكتەرلىك ويىندا كىبىرتىكتەۋ بولادى. بۇل كەمشىلىكتەر ونىڭ شىنايىلىعىنا، تابيعيلىعىنا سەپ بولادى. ەساعاڭ – ەسەنعالي راۋشانوۆ توقاش بەردياروۆ تۋرالى جازعان ەسسەسىندە اقىننىڭ ولەڭدەرىندەگى كەي كەمشىلىكتەرىن ونىڭ تابيعي ارتىقشىلىعى ەتىپ باعالايدى. ويتكەنى ول وڭدەلمەگەن نارسە. وسىنداي كەزدە ماعان سوم التىن تەورياسى ەسىمە تۇسەدى.
– ءوزىڭىزدىڭ رەجيسسەرلىك جۇمىستارىڭىزعا كوڭىلىڭىز تولا ما؟
– ءوزىم ۇيدە شالقامنان جاتىپ، ءبىر ويلانعاندا كوڭىلىم تولىپ، توعاياتىنىم بار، بىراق جۇرتقا تولمايدى دەپ ايتامىن. تولدىم دەپ ايتسام، جۇرتتار شارشايدى. ءار فيلمىمدە جەكەلەگەن قاتەلىكتەر بار. «كىشكەنتاي» دەگەن ءفيلمىم جالپى پلانداردان تۇرادى. ادەيى، دەتالدارعا اكتسەنت بەرمەۋ ءۇشىن سولاي شەشكەم. وسى ۇستانىمىم قازىر قاتە مە دەپ ويلايمىن. مەن ءۇشىن قازىر جالپى پلانداردىڭ ەستەتيكالىق اسەرى از. ادامنىڭ كوزىنە ءبىر رەت ۇڭىلمەۋ – جانىنا زەر سالماۋ ەمەس پە ەكەن دەپ قويام...
– ءار فيلم تۇسىرگەندە ۇستانىم ارقانداي بولادى عوي.
– ءيا. جانرىنا بايلانىستى. جانرى باعىتىنا ساي ادىستەردى قولداناسىڭ. ا.زۆياگينتسەۆ سياقتى ءبىر باعىتتى – رەاليستىك باعىتتى ۇستاناتىن رەجيسسەرلەر بار. جان يموۋ دەگەن قىتايدىڭ رەجيسسەرى ءتۇرلى باعىتتارعا بارا بەرەدى. نەورەاليستىك باعىتتا دا، كوممەرتسيالىق باعىتتا دا تۇسىرەدى. پەكيندە وتكەن جازعى وليمپيادا ويىندارىنىڭ دا رەجيسسەرى بولدى. دەمەك، شوۋدى دا ۇيىمداستىرادى. بارلىق دۇنيەسىنەن ونىڭ قويىلىمنىڭ شەبەرى ەكەنى ءبىلىنىپ تۇرادى.
– ستسەناريدە نەگە قاتتى ءمان بەرەسىز؟مەنىڭشە ءسىزدىڭ ديلوگتارىڭىزدا، سوسىن اراسىندا عانا ءبىر كورىنەتىن وقىس كەيىپكەرلەرىڭىزدە كوپ ماعىنا جاتقانداي كورىنەدى. سول ارقىلى بىرنارسە ايتقىڭىز كەلە مە، الدە ول مەنىڭ ءوز ءتۇسىنۋىم بە؟
– ءار دەتال – ءفيلمنىڭ جۇرەك قاعىسى. ءار دەتالمەن ءبىر نارسە ايتۋىم دا شارت ەمەس. بىراق ول تابيعي نارسە. كينونىڭ ءتۇسىن انىقتايتىن ءبىر بوياۋ. سونداي تەتىكتەر ارقىلى – ءتۇرلى بوياۋدى جاعا وتىرا، كينونىڭ ءتۇسىن اجىراتىپ الامىز. ال ودان كورەرمەن استار ىزدەپ، ماعىنا تاۋىپ جاتسا، قارسىلىعىم جوق. «اكەم ەكەۋمىزدە» كارىم گۇل ساتۋشىنىڭ ءدۇكەنىنەن شىعىپ، اسكەري جۇرىسپەن ءجۇرەدى. بۇل اياق استى تابىلعان نارسە ەدى. انا دۇكەننەن جاي تەڭسەلىپ شىعىپ، تۇمانعا ءسىڭىپ كەتكەنىن قالامادىم. ياعني جاتتاندىلىقتان قاشقانداعى تاپقان بوياۋىم. ال ونى اركىم ءارتۇرلى ءتۇسىنىپ جاتۋى ءمۇمكىن. زاڭدى ءارى دۇرىس.
– ىشكى سەزىمنىڭ سىرتقا شىعۋى ما؟
– مۇمكىن...
– اۆتورلىق فيلم تاقىرىبىنا بايلانىستى جاقسى شىعا ما، الدە جانرىنا بايلانىستى ما؟
– باعىتىنا دا، جانرىنا دا بايلانىستى ەمەس، ورىندالۋىنا قاراي جاقسى شىعادى دەپ ويلايمىن.
– ءسىزدىڭ بۋىن قازاق كينو تاريحىندا قالاي قالۋى ءتيىس دەپ ويلايسىز؟
– وسى نارسەنى ويلاعاندا، ءوزىمنىڭ بۋىنىمدى ىزدەدىم دە، تاپپادىم. مەن قاتارلى رەجيسسەرلەر بار. ءبىراق ۇلتتىق بوياۋ جوق. قازاقتىڭ سۋرەتشىلەرى دە، ادەبيەتى دە ۇلتتىق بەينەسىن قالىپتاستىردى. تەاترىمىز دا سولاي. ال، كينو ۇلتتىق بەينەسىن ءالى قالىپتاستىرعان جوق. كينو ۇلتتىق بولعاندا عانا، مەن ءوز بۋىنىمدى ءىزدەي باستايمىن. ازىرگە، «كۇركە» اتتى قازاقتىڭ مىنەزى مەن ۇستانىمدارىن زەردەلەي بىلگەن شىنايى فيلم تاسپالاعان كەنجەبەك شايقاقوۆتان باسقانى تاپپاي تۇرمىن.
– دەگەنمەن شەبەرلىك تۇرعىسىنان ءسىزدىڭ كوڭىلىڭىزدەن شىعاتىن رەجيسسەرلەر بار شىعار؟
– ناريمان تورەباەۆتىڭ فيلمدەرىن جاقسى كورەمىن. كينو ءتىلىن مەڭگەرگەن رەجيسسەر. ەمير بايعازيندى باعالايمىن. ءادىلحان ەرجانوۆتىڭ كاريكاتۋرالىق-اللەگوريالىق قويىلىمداعى فيلمدەرىن باعالايمىن. بۇلاردىڭ بارىنە ورتاق نارسە – ۇلتتان الىس. ۇلت دەگەن ۇعىم جوق. سوندىقتان بۇلاردى قازاق رەجيسسەرى دەۋدەن تارتىنامىن. سوڭعى كەزدە قازاق كينوسىن تۇسىرگەن جاستار بار. ەلزات ەسكەندىر مىسالعا، «ءولارا» اتتى قىسقامەتراجدى ادەمى دۇنيەسىن جارىققا شىعاردى. ەربولات القوجا، بەكزات سماديار دەگەن جاستاردان ءۇمىت كۇتەم. ولار ادەبيەتتى، تاريحتى جاقسى بىلەدى.
– جازۋشىلاردىڭ شىعارمالارىنان بەلگىلى دارەجە ءوزىنىڭ ءومىرى كورىنەدى. كينولارىڭىزدا ءوزىڭىز بارسىز با؟
– ءوزىمنىڭ تۋىندىلارىمدا جانىم بار. «اكەم ەكەۋمىز» ءومىربايانىما جاقىنداپ كەتەدى.
– قازاق رەجيسسەرلەرىنىڭ باستى كەمشىلىگى؟
– بىزدە 500 جازۋشى بار دەگەندە، قاليحان ىسقاق: «سونىڭ ءبىر ءنولىن الىپ تاستاعىم كەلەدى» دەپتى. سوندا اكىم تارازي: «مەن قالعان ءبىر نولگە دە شۇيلىككىم كەلىپ تۇرادى» دەگەن ەكەن. سول سەكىلدى «قازاق كينوسى» دەپ ءتۇسىرىلىپ جاتقانداردىڭ كينو ەكەندىگىنە كۇمانىم بار. بارىمىزگە ورتاق كەمشىلىك قازاق ۇلتتىق كينوسىن جاساي الماي جاتقانىمىز. – باستى ارتىقشىلىعى؟ – جەكەلەگەن ارتىقشىلىقتار بار. دارەجان ومىرباەۆ، سەرىك اپىرىموۆ كينو ءتىلىن شەبەر مەڭگەرگەن جاندار. ۇستازىم ساتىبالدى نارىمبەتوۆتى قازاق كينوسىنىڭ تىرەگى دەر ەدىم. ساتىبالدى اعانىڭ «كوزىمنىڭ قاراسى» ءفيلمى قازاق كينوسىنىڭ قازىرگى شوقتىعى دەپ ويلايمىن. – رەجيسسەر رەتىندە ءسىزدىڭ كەمشىلىگىڭىز قانداي؟ – مەنىڭ كەمشىلىگىم – انىقتالماعان كەمشىلىك. ويتكەنى مەن سۇمدىق كينو جاسادىم دەپ ويلامايمىن. ءتۇسىرگەنىمنىڭ ءبارى كامەرالىق فيلمدەر. كەڭ ماسشتابتاعى، اۋقىمدى، «قازاقفيلمنىڭ» الدەقاشان كوركەمدىك كەڭەسىنەن ءوتىپ قويعان، وتىزىنشى جىلدارداعى زۇلمات كەزەڭدى بەينەلەيتىن «اشتىق»، ب. ءمايليننىڭ شىعارمالارى نەگىزىندە جازعان «تالاق» اتتى جوبالارىمدى وندىرىسكە جىبەرىپ جاتسا، سولاردى ءتۇسىرىپ تاستاسام... سول كەزدە ۇزەڭگىم ۇزىلەردەي، كەمشىلىكتەرىمدى شالقايا سارالارمىن... ازىرگە ىقىلاس قانا. بىتىرگەن تۇگىم جوق. – اڭگىمەڭىزگە راحمەت. اڭگىمەلەسكەن باعاشار تۇرسىنبايۇلى، «ەگەمەن قازاقستان»
