8 mamyr keŋestık jäne qazaqstandyq kino jäne teatr akterı, kino jäne teatr rejisserı, teatr pedagogy, professor, KSRO Halyq artisı, Qazaqstannyŋ eŋbek erı, aŋyz tūlǧa - Asanälı Äşımovtyŋ tuǧan künı. Akter 84 jasqa keldı.
Asanälı Äşımūly Äşımov - 1937 jyly 8 mamyrda Jambyl oblysy, Sarysu audany, Jaiylmada tuǧan. Qatal soǧys jyldary ötken balalyq şaǧy turaly osylai deidı:
"Alǧaşqy qar jauǧanşa jalaŋ aiaq jürdım. Bır künı sabaq kezınde qalyŋ qar jauǧan edı. Barlyq synyptastarymdy ata-analary üilerıne alyp kettı. Al men suyq saz mektepte jalǧyz qaldym. Ol kezde toǧyz jasta edım. Tünı boiy qatty qoryqqanym sonşalyq, taŋerteŋ mektepten on jasqa eseiıp şyqqandai boldym".Mūhtar Äuezov atyndaǧy Qazaq memlekettık akademiialyq drama teatry sahnasynda: M. Äuezovtıŋ «Abaiynda» Kerım, «Eŋlık-Kebegınde» Kebek, «Qara qypşaq Qobylandysynda» Aişuaq, «Taŋǧy jaŋǧyryǧynda» Jarasbai, Ǧ. Müsırepovtıŋ «Qozy Körpeş-Baian sūluynda» Qodar, Q. Mūhamedjanov, Ş. Aitmatovtyŋ «Köktöbedegı kezdesuınde» İosif Tataevich, Şekspirdıŋ «Iýlii Sezarınde» Iýlii Sezar, M. Friştıŋ «Don Juannyŋ dumanynda» Don Juan, Ä. Nūrpeiısovtıŋ «Qan men terınde» Elaman, İ. Vovniankonyŋ «Apatynda» bas keiıpker, taǧy da basqa köptegen qoiylymda körnektı akterdıŋ aişyqty önegesı men örnektı ızı jatyr. Al, A. Äşımovtıŋ qara şaŋyraq sahnasyndaǧy soŋǧy kürdelı jūmysy G. Gauptmannyŋ «Ymyrttaǧy mahabbat» dramasyndaǧy doktor Klauzen. jäne t.b köptegen beinelerdı somdady. Äşımov — qazaq kinosyn älemdık deŋgeige kötergen akterlerdıŋ bırı bolyp esepteledı. Onyŋ kinodaǧy Bekejan (“Qyz Jıbek”, 1971), Şadiiarov (“Atamannyŋ aqyry”, 1971, Qazaqstan memlekettık syilyǧynyŋ, 1972), Mämbet (“Sarqyrama”, 1973), Qasymhanov (“Transıbır ekspresı)”, 1977, bükılodaqtyq 11-kinofestivaldıŋ jüldesı, 1978), Kemel (“Nan dämı”), Nūrǧazy (“Alataudyŋ ai müiızı”), Qarajal (“Jauşy”, 1980), Şyŋǧys han (“Būlǧar dalasynan esken jyly jel”, 1998) rölderı naǧyz akterlık şeberlıktıŋ ülgısı ıspettı. Äşımov rejisser retınde keŋ tanyldy. Ol sahnalaǧan N. Gogoldıŋ “Revizor” (1979, özı Duanbasynyŋ rölın oinady), Ǧ.Müsırepovtyŋ “Amangeldı”, İ. Orazbaevtıŋ “Men ışpegen u bar ma?!” (ekeuı de 1987), S. Vanustyŋ “Sūltan bolsam eger men” (1988), jyly J. Aimauytovtyŋ “Aqbılek” (1989) spektaklderı men ol tüsırgen “Jylan jyly” (1981, Soi Guk İnmen bırge; 1982 jyly Tallinde ötken bükılodaqtyq 15-kinofestivaldıŋ diplomyna ie boldy), “Şoqan Uälihanov” (1984; 4 seriialy telefilm, özı Şyŋǧystyŋ rölın oinady), “Qozy Körpeş - Baian Sūlu” (1995) filmder Äşımovtıŋ rejisserlık şyǧarmaşylyǧynyŋ da keŋ auqymyn körsetedı. Äşımov önerıne arnalǧan “Asanälı” derektı filmı (1986, rej. İ. A. Vovnianko) tüsırıldı. Äşımov — Jambyl jäne Şymkent universitetterınıŋ qūrmettı professory. 1979—1982 jyly pedagogikalyq qyzmetpen şūǧyldandy. 1990 jyldan “Elım-ai” kinostudiiasynyŋ prezidentı. “Parasat” ordenımen marapattalǧan. Marapattary: 1970 jyly "Qazaqfilm"kinostudiiasy tüsırgen "Atamannyŋ aqyry" tolyq metrajdy ekı bölımnen qūralǧan körkem filmınde Asanälı Äşımov basty röldı somdady. Būl detektiv janrynda tüsırılgen ekı seriialy tūŋǧyş qazaq filmı. Filmdegı rölı üşın 1972 jyly Äşımov Qazaq KSR memlekettık syilyǧyn aldy. Filmdı qoiǧan – kinorejisser Şäken Aimanov. Operatory – Ashat Aşrapov, kompozitory – Erkeǧali Rahmadiev. 1974 jyly "Qan men ter" spektaklındegı rölı üşın KSRO memlekettık syilyǧy berıldı, 1976 jyly Qazaq KSR Halyq ärtısı ataǧy, 1980 jyly KSRO Halyq ärtısı ataǧy berıldı. 2000 jyly täuelsız "Tarlan" syilyǧy, 2001 jyly memlekettık "Otan" ordenımen marapattaldy. 2007 jyly 70 jyldyq mereitoiy qarsaŋynda "Parasat", "Qūrmet" ordenımen marapattaldy. 2017 jyly Elbasy jarlyǧymen "Qazaqstannyŋ Eŋbek erı" altyn jūldyzdy qūrmettı ataǧy berıldı. Aŋyz tūlǧanyŋ «Mairanyŋ änı», «Jan bölek», «Alaştyŋ Asanälısı», «Menıŋ janrym – kündelık», «Ǧūmyr-dariia» syndy kıtaptar jazǧan.
"Adyrna" ūlttyq portaly
©wikipedia.org
Ūqsas jaŋalyqtar
