Qazaqstanda qaŋtarda bastalǧan beibıt narazylyq mitingısın qandy qyrǧynǧa ūlastyrǧan arandatuşylardyŋ dıni radikaldar, atap aitsaq, säläfiler ekenın bärı bıledı. Dıni salaǧa monopoliia jasap otyrǧan Qazaqstan mūsylmandary dıni basqarmasy (QMDB) soŋǧy jyldary säläfilermen jymdasyp, säläfilık qorlarmen memorandum jasaǧanyn, Qazaqstandaǧy mūsylman jamaǧatynyŋ radikaldanyp bara jatqanyn, mūnyŋ soŋy jaqsylyqpen aiaqtalmaitynyn dıntanuşy Asqar Sabdin aitudai-aq aitty, jazudai-aq jazdy. Onyŋ janaiqaiyna memleket qūlaq asqan joq. Asqar Sabdinnıŋ qazırgı bas müfti Nauryzbai Taǧanūly Ötpenovke qarsy aitylǧan synyn «būl jeke basarazdyq» dep elemedı...
Esesıne, «Nauryzbai Ötpenov Mūhamedjan Tazabekovke matrudi aqidasyn moiyndatyp, ony hanafi jolyna saldy», «QMDB moldalary pälenbai myŋ radikal islamistı raiynan qaitardy, aqidasyn özgerttı» dep negızsız dauryǧudan asa almady. Būnyŋ bärı ötkendı ökınışpen eske alu ǧana... Negızgı mäselege köşeiın.
Almatyda qandy qyrǧyn bastalǧanda QMDB töraǧasy, bas müfti Nauryzbai Ötpenov qaida boldy? Būl sūraq däl qazır qazaq qoǧamy üşın de, mūsylman jamaǧaty üşın de, Aqorda üşın de maŋyzdy. Saiasi jüiege ǧana emes, tez arada dın salasyna da (däldep aitsaq, dıni ideologiialyq salaǧa) tübegeilı reforma qajet.
Müftiiat maŋyndaǧy derekközdıŋ mälımetınşe, Bas müfti Nauryzbai Ötpenov qaŋtardyŋ 4-nen 5-ne qaraǧan tünı «kışı qajylyq jasau üşın» Qairat Satybaldynyŋ VIP-qajylyqqa arnalǧan ūşaǧymen Saud Arabiiasyna saparlaǧan. Bas müftidıŋ janynda Janat Tüsıpbekov (talaidan berı qūqyq qorǧau organdaryn basqaryp jürgen Raşid Tüsıpbekovtıŋ ūly) bolǧan. Janat pen Qairat – özara qūda (Janattyŋ ūly Jäŋgır Qairattyŋ qyzy Dariiaǧa üilengen). Ūşaq jolai Dubaiǧa aialdaǧan. Olardyŋ Dubaida kımmen kezdesıp, qandai äŋgıme-düken qūrǧany jönınde mälımet joq.
Bas müfti bastaǧan kışı qajylyq jasauşy topty Arman Toǧaev qarsy alǧan, saqaldylar sol jerde keŋes qūryp, Qazaqstandaǧy jaǧdaidy talqylaǧan.
Arman Toǧaev – Atyraudyŋ tumasy, sambo sporty federasiiasyn basqarady. Ol būryn ekı märte qylmystyq jauapkerşılıkke tartylǧan. Arman Toǧaev Arman Jūmageldievtıŋ («Jabaiy Arman») Batys Qazaqstandaǧy «oŋ qoly» sanalady. «Ekeuınıŋ basyn bırıktırıp tūrǧan säläfizm ideologiiasy» deidı derekköz.
Bas müfti Nauryzbai Ötpenov «kışı qajylyqtan» qaŋtardyŋ 8-ı künı, terrorşylar jeŋıle bastaǧan soŋ, «bolary bolyp, boiauy sıŋgen» soŋ ǧana elge oralǧan. Ol jūrtqa basu aitqan mälımdemesın 10 qaŋtarda jariialady.
Qazaqstan halqyna qauıp tönıp, dıni radikaldardyŋ qyrǧynyna ūşyrap qanǧa boialyp jatqan tūsta Bas müftidıŋ Dubaiǧa, odan ärı «kışı qajylyqqa» ketıp qaluynyŋ sebebı ne? Osyndai qiyn sätte Elbasynyŋ elde bolmauy tüsınıktı, bülıngen elden Dınbasynyŋ tūra qaşqany qai sasqany? Mūnda qandai gäp bar? «Ūrynyŋ k*tı quys» degen halyq naqyly ras bolǧany ma?
«Elımızdı dıni radikaldar, terrorşylar şabuyldady» dep äldebır destruktivtı syrtqy küşter jönınde mälımdep jatqan Aqorda eŋ aldymen osy sūraqqa jauap ızdeuı tiıs jäne är närsenı özınıŋ atymen atap, qasırettı jaǧdaidyŋ sebebın halyqqa tüsındıruı kerek. Olai bolmaǧan jaǧdaida, dıntanuşy Asqar Sabdinnıŋ jäne basqa da sarapşylardyŋ kömegımen QMDB moldalary men Bas müftidıŋ qandai säläfilık toptarmen bailanysy bary jönındegı ūzynsonar qūjattardy halyq nazaryna ūsynudan basqa amal qalmaidy.
Oraz ÄLIMBEKOV,
jurnalist.
"Adyrna" ūlttyq portaly.
