"Tauarlardy mındettı taŋbalau operatorynyŋ qyzmetın toqtatu kerek"

"Tauarlardy mındettı taŋbalau operatorynyŋ qyzmetın toqtatu kerek". Būl turaly «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattyq saualynda Daniia Espaeva Vise-Premer B.Sūltanovqa joldady, dep habarlaidy "Adyrna" ūlttyq portaly.  Memleket basşysy Q.K. Toqaevtyŋ 2022 jylǧy 11 qaŋtardaǧy Parlament Mäjılısınıŋ otyrysynda söilegen sözınde «ROP» (öndıruşılerdıŋ keŋeitılgen mındettemelerı) operatory kompaniiasynyŋ qyzmetı synǧa ūşyraǧan bolatyn. Osy jekemenşık kompaniianyŋ qyzmetın toqtatu turaly tıkelei tapsyrma berıldı ärı eŋ bastysy, kädege jaratu jäne kädege jaratu alymyn jinau jönındegı funksiialardy memleket oryndauǧa tiıs ekenı atap körsetıldı. «Aq jol» QDP fraksiiasy būl şeşımdı tübegeilı qoldaidy. Däl osy bızdıŋ fraksiiamyz 2017 jylǧy 20 qyrküiekte Premer-Ministr B.Ä. Saǧyntaevtyŋ atyna joldanǧan deputattyq saualda ROP operatorynyŋ qūqyqtyq märtebesı jäne ol jinaityn aqşa qarajatynyŋ märtebesı turaly mäselenı kötergen bolatyn. Bız, şyn mänınde, būl salyq ekenın atap körsetken edık, bıraq nelıkten ekenı tüsınıksız, atalǧan salyqqa jekemenşık tärtıppen ärı biudjettı ainalyp ötıp ielık etude. Bız ROP operatoryn qūru kezınde aksioner Ükımet boluǧa tiıs degen mäselenı köterdık. Ökınışke qarai, sol kezde bızdıŋ sözımızge eşkım qūlaq aspaǧan edı. Bügın bız tauarlardy mındettı taŋbalau mäselesın köteruge mäjbürmız. «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattary 2018 jyly Tauarlardy taŋbalau turaly kelısımnıŋ ratifikasiialanuyn qoldamady. Sonymen qatar, bız Euraziialyq ekonomikalyq odaq komissiiasynyŋ alaŋynda taŋbalauǧa jatatyn tauarlar tızbesın negızsız keŋeitudı qaita qarau talabymen Ükımettıŋ atyna ekı ret hat joldadyq. Tauarlardy taŋbalaudy, şyn mänınde, halyqaralyq praktikada qoldanylatyndai, köleŋkelı, zaŋsyz tauarlarmen küresu tetıgı retınde aksizdeletın tauarlar toby üşın ǧana qoldanu kerek ekenın atap öttık. «Aq jol» fraksiiasy Ükımettıŋ nazaryn mındettı taŋbalaudy engızu tūtynu tauarlary men tamaq önımderınıŋ qymbattauyna alyp keletınıne, biznes üşın eseptılıkte eleulı problemalar tuǧyzatynyna audarǧan bolatyn. Şeneunıkter bızdı būl bolmaidy dep sendırgen, bıraq ötken jyly pilottyq joba taŋbalaudyŋ engızıluı süt önımderınıŋ 35%-ǧa qymbattauyna alyp kelgenın körsettı. Sonyŋ nätijesınde olar odan bas tartty. Bıraq aiaqkiım üşın taŋbalaudy engızdı, sodan köptegen aiaqkiım dükenderıne jūmysynyŋ toqtap qalu qaupı tönıp tür, käsıpkerler baǧanyŋ 20-25%-ǧa öskenın aityp otyr, būl jalpy infliasiiaǧa ülesın qosuda. Basqa tauarlar üşın de taŋbalaudy engızu kezekte tūr: mäselen, Ükımettıŋ 2020 jylǧy 10 qyrküiektegı №568 qaulysyna säikes toqyma önımıne, su men susyndarǧa, därılık zattarǧa taŋbalaudy engızu merzımderı belgılengen. Kezekte basqa da önımder bar. Esterıŋızge sala keteiık, 2020 jylǧy 19 mamyrda Prezident Q. Toqaev Joǧary Euraziialyq ekonomikalyq keŋestıŋ otyrysynda tauarlardy mındettı taŋbalaudy engızudı keiınge qaldyrudy jäne būl mäselenı anaǧūrlym mūqiiat zerdeleudı ūsynǧan bolatyn. Alaida, Ükımet ony engızudı jalǧastyruda. Sonymen bırge, memleket engızetın kez kelgen mındettı tölemder özınıŋ tabiǧaty boiynşa salyq dep esepteluge tiıs. Mysaly, alkogol men temekı önımderıne arnalǧan däl sol aksizdık markalar, olar da naryqtyŋ aşyqtyǧyn qamtamasyz etuge baǧyttalǧan. Osyǧan bailanysty, «Aq jol» fraksiiasy memleket atynan engızıletın mındettı tölemder – al būl tölemder, şyn mänınde, salyqtar – nelıkten jekemenşık kompaniiaǧa – taŋbalau operatoryna kelıp tüsedı degen sūraqty qaitadan köteruge mäjbür. Mäselen, tauarlardy taŋbalau men qadaǧalaudyŋ bıryŋǧai operatory bolyp 49% jekemenşık qūrylymdarǧa tiesılı «Qazaqtelekom» aksionerlık qoǧamy aiqyndalǧan. Būl jerde Memleket basşysy tölemderge qatysty mäselesınıŋ basyn aşyp, olardyŋ jeke tūlǧalarǧa emes, memleketke tüsuın qamtamasyz etudı tapsyrǧan kädege jaratu alymymen jäne ROP-men erıksız salystyruǧa tura keledı. Joǧaryda aitylǧandardyŋ negızınde, «Aq jol» QDP fraksiiasy: 1) Ūlttyq ekonomikalyq müddelerdı qorǧau maqsatynda Euraziialyq ekonomikalyq komissiiaǧa taŋbalauǧa jatatyn tauarlar tızbesın keŋeitudı toqtata tūru turaly ūsynys engızudı. 2) Tauarlardy taŋbalaudy engızu tūtynu naryǧyndaǧy baǧanyŋ ösuımen qatar jüretın jerde odan bas tartudy. 3) Taŋbalau operatorynyŋ funksiialaryn memleketke berudı jäne tauarlardy taŋbalaudan qarajattyŋ el biudjetıne tüsuın qamtamasyz etudı sūraidy.