«Balany bastan» dep qazaq halqy tegın aitpaǧan. Al bala tärbiesındegı ata-ananyŋ, bala ösken ortanyŋ maŋyzdylyǧy qanşalyqty?
Tärbie – tal besıkten. Ömır sürude tärbienıŋ alar orny asa maŋyzdy. Otbasydaǧy körgen tärbie balanyŋ keleşektegı ömırınıŋ ırgetasyn qalaidy. Bala tärbiesınde ata-ananyŋ alar orny asa maŋyzdy. Adam balany emes äuelgıde özıŋ dūrys tärbielei alsa bolǧany. Balaǧa qanşama ret sözben aitsaŋda ol körgenın ısteidı. Äiel adam boiyna bala bıtkennen özıŋ dūrys baǧytta tärbielep, tek jaqsy dünielerdı oilau arqyly balasynyŋ qalyptasuyna tıkelei äser etedı.
Uaqyt öte bala mektep tabaldyryǧyn attaǧan sätten bastap onyŋ tärbiesıne ūstazdar qauymy men qorşaǧan ortasy äser ete bastaidy. Halqymyzda «balany 5 jasqa deiın patşandai küt, 5 – 15 jasqa deiın qūlyŋdai jūmsa, 15 jastan ary qarai dosyŋdai syrlas» degen ūlaǧatty söz bar. Bır adamnyŋ ǧūmyr boiyndaǧy tärbiesın ekauyz sözben qorytyp bergen. Tärbiesı jaqsy balanyŋ ömırı de jaqsy bolary anyq. Jasöspırım şaqta balanyŋ tärbiesı tolyqtai qalyptasa bastaidy. Būl uaqyt bala üşın öte jauapty kezeŋ. Ärqily dünielerge qyzyǧyp, bärın körgısı, bılgısı keletın şaqta ana-anasynyŋ dūrys joldy baǧyttap tūruy maŋyzdy. Balasymen syrlasyp, maŋyzdy taqyrypta köp söilesu arqyly bala özınıŋ ata-anasy üşın kerektı jan ekenın sezınıp ömırge, keler künge degen közqarasyn özgertedı. Bala ömırınde ata-ananyŋ alar orny zor. Ata-anasy tarapynan meiırım men janaşyrlyqty körıp ösken bala keleşegı özıde özgelerge sondai qarym-qatynasta bolady. Boiyna meiırımnıŋ säulesın sıŋırıp ony özgelerge şaşu adam tärbiesınıŋ biık ekenın körsetedı.
Bekzat TULEPBERGENOV,
«Adyrna» ūlttyq portaly
