Qazaqstan Respýblıkasynyń prezıdenti Qasym-Jomart Toqaevqa;
QR Prezıdenti ákimshiliginiń basshysy Murat Nurtileýge;
QR Parlamenti májilisiniń spıkeri Erlan Qoshanovqa;
QR Bas prokýrory Ǵızat Nurdáýletovke;
QR Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl agenttiginiń tóraǵasy Marat Ahmetjanovqa;
QR Memlekettik qyzmet isteri agenttiginiń tóraıymy Janar Jaıylǵanovaǵa
Bul jınalǵan halyq - Túrkistan oblysy, Qazyǵurt aýdany, Altyntóbe aýyly okrýginiń jergilikti turǵyndary 30 jyl boıy ózderiniń zańdy múddelerine qoly jetpeı, quqy taptalyp, 30 jyl boıy esesi ketip otyrǵan halyq. Jergilikti memlekettik atqarýshy organdar qyzmetiniń áreketsizdigi halyqty 30 jyl boıy áýre-sarsańǵa salyp qoıyp, halyqtyń múddesine sheship berýge qulyq tanytar emes. Aldaǵy ýaqytta da halyqtyń múddesine sheship beretinine senim joq. Halyqtyń jergilikti atqarýshy organdardyń, sot, prokýratýra qyzmetkerlerine degen senimi absolıýno ólgen. Halyq arasynda bereke ketken, senim setinep, alaýyzdyq jaılaǵan. Munyń bári jergilikti turǵyndardyń ózderine tıesili jerleri bolmaǵandyqtan ne kásip isteı almaıdy, ne jumys kózi joq, ne úı salatyn jeri joq. Árıne, mundaı jaǵdaıda qalǵan halyqtyń zar-muńy aýyr bolatyny zańdylyq. Bul jaǵdaılardyń oryn alǵanyna halyqtyń jerin halyqtyń ózimen sanaspaı, 2010 jyly elge belgisiz «Ońtústik» áleýmettik kásipkerlik korporaııasyna jeke menshik quqyqpen ótkizip jibergen Qazyǵurt aýdanynyń ákimdigi kináli. Ákimdik halyqtyń 17000 gektarǵa jýyq jer telimderin halyqqa belgisiz korporaııaǵa jekemenshik quqyqpen tabystap jibergen. Sózińiz bar ma!?
Bul sizderge aıtyp otyrǵan jaǵdaıattardyń eń bergi sheti ǵana. Túrkistan oblysy, Qazyǵurt aýdany, Altyntóbe aýyly oktýginiń 17 000 gektarǵa jýyq jer telimderi Qazyǵurt aýdany ákiminiń 16 sáýir 2010 jylǵy № 153 qaýlysymen «Ońtústik» áleýmettik kásipkerlik korporaııasyna halyqtyń kelisiminsiz berilip ketken. Sońynda «Ońtústik» áleýmettik kásipkerlik korporaııasy bankort dep jabylyp, Altyntóbe aýyly okrýginiń jer telimderin ózge mekemege ótkizip jiberedi. 2010 jyldan beri jer telimderi halyqqa aty men zaty belgisiz
1. «Ońtústik» ÁKK AQ-sy
2. «Shymkent kúrdeli qurylys» JShS-si
3. «Shymkent» ÁKK AQ-na
4. «Túrkistan» ÁKK AQ-na
ótip ketken.
Jergilikti turǵyndar jyldar boıy tabanynyn tozyp, san ret jerin surap barady. Biraq, korporaııa ókilderi syltaýdan ózge nárse aıtpaı, turǵyndardy aldap, talaı quıtyrqylyqtardy iske asyrady. Bir qyzyǵy, korporaııanyń aty men zaty da, mamandary jıi aýysyp, jerin daýlap barǵan jurtshylyqty tabanynan tozdyrady. Eshkim jaýapkershilikti moınyna almaıdy. Bar aıtary – bizdiń kezimizde emes, basqa mamandardyń kezinde iske asqan degen jeleýmen qutylyp otyrdy.
Keshegi qyzyl ımperııa Keńester odaǵy ydyrap, Qazaqstannyń barlyq óńirlerindegi, aýdandaryndaǵy aýyl okrýgterindegi sovhozdar men kolhozdar, sharýashylyqtar tarap, jergilikti halyqqa ózderine tıesili jer úlesteri berilip jatty. Al, sharýashylyqtar tarap, Qazaqstannyń túkpir túkpirindegi eldiń bári úlesterin alyp jatqanda, Altyntóbe aýyly okrýginiń halqy tozańdaı da úlesin ala almady. Basshy bolǵan adamdar sharýashylyqty talan-tarajǵa salyp tonap ketti. 1991-1993 jyldardaǵy toqyraýda osy aýyl okrýginiń halqy basynan óte aýyr turmystyń taýqymetin ótkizdi. Bir bólke nanǵa qoly jetpeı, dúkenderde uzyn-sonar kezekte turdy. Osy qıynshylyqtyń bári turǵyndardyń sharýashylyqtan úlesin ala almaǵandyqtan boldy. Biraq bul okrýgtegi halyqtyń áleýmettik ahýalyna bir de bir basshynyń basy aýyrmady.
Kolhazdar men sovhozdar tarap jatqanda Altyntóbe sharýashylyǵy taratylmaı, halyqqa óziniń jeri men jerdiń kók qaǵazy berilmeı, sharýashylyq burynǵy Keńes úkimeti kezindegi keńshar sııaqty qalpynda qaldy. Biraq eshqandaı da múlki qalmaı, talan-taraj bolyp tonalyp ketken bolatyn. Bizdiń keńshar taratylmaıdy, baıaǵy Keńes odaǵy kezindegideı saqtalady dep, jergilikti ákimdiktegi basshylar onyń jerine tas kenedeı jabysty. Ony taratpaǵanynyń sebebin biz keıinnen túsindik. Eshteńesi de qalmaǵan Altyntóbe halqynyń sońǵy nesibesi – jerin soryp, qaltalaryn toltyrý maqsatynda taratpaı ustap otyrǵan. Osy jınalyp turǵan halyq kezinde sharýashylyqtan óziniń úlesin ala almady, al, sońynan jerinen aıyrylyp taǵy da zardap shekti. Tasbaýyr basshylyqty halyqtyń jerim degen zar-muńy qyzyqtyrmady. Al, qazirgi basshylyǵy da dál burynǵy basshylar sııaqty halyqtyń jer úlesin ózine qaıtrǵysy kelmeıtin tasbaýyrlar bolyp otyr.
Halyqtyń jeri ákimdikpen sybaılas lobbıstterdiń qolyna ótip ketken. Altyntóbe aýyly okrýginiń jerleri Qazaqstan Respýblıkasyndaǵy eń qunarly, eń shuraıly, taýly aımaqtardaǵy ónim berý koeffııenti boıynsha elde jetekshi orynǵa ıe. Sondyqtan da oblys pen aýdannyń basshylyǵyndaǵy joǵary qyzmettegi adamdar bul jerdi baryn salyp, halyqtan tartyp alyp keldi. Jerdiń qunary buzylyp, erozııaǵa ushyraǵanyna qaramaı paıdalanyp keldi. Munyń bárine dálel bolatyn qujattarymyz jetkilikti.
Burynǵy Keńes úkimeti kezindegi Altyntóbe sharýashylyǵynyń jer telimderi Qazaqstan Respýblıkasynyń Úkimeti belgilegen tártippen jekeshelendirý (prıvatızaııa) jyldary «Jekeshelendirý týraly» Qazaqstan Respýblıkasynyń 1995 jylǵy 23 jeltoqsandaǵy N 2721 Zańy negizinde halyqqa taratylyp berilýi tıis bolatyn. Jergilikti memlekettik atqarýshy organdar, prokýratýra organdary bul proesti jekeshelendirý zańy negizinde júzege asyrmady. QR Úkimeti men Bas Prokýratýra da bizdiń okrýgtiń múlki men jerleriniń jergilikti halyqqa taratylýyn zań júzinde qadaǵalaýǵa almady. Sol ýaqyttaǵy ketken aǵattyqtyń saldary qazirgi kezde Altyntóbe aýyly okrýginiń turǵyndarynyń berekesizdigine alyp kelip otyr.
Biz qazir Altyntóbe aýyly okrýginiń halqyna óz jer úlesterin qaıtarý jolynda úzdiksiz jumys istep jatyrmyz. Saýatty, belsendi azamattarǵa jetekshilik jasap, aýyl azamattarynyń basyn qosyp, komanda quryp, jer salasynyń mamandarmen keńesip, zań jolymen isti qolǵa aldyq. Bizdiń jerimizdiń isi sotqa tapsyryldy. Men sizderge baıandap otyrǵan kúrdeli másele Qazaqstan Respýblıkasynyń barlyq óńirleri men aýdandarynda bar. Oǵan kúmán joq. Sondyqtan sizderge bul másele jóninde retimen aqparat beremin. Basshylyq tarapynan oryn alǵan quıtyrqylyqtyr men halyqty aldaýdyn san túrli tehnologııalarynyń qalaı júzege asqanymen tanystarymyn.
Biz zerttep, anytqap otyrǵan aqparattar legi sizderge de óte qajetti bolyp shyǵýy ábden múmkin. Keshe biz jergilikti halyqqa jer daýy boıysha iske asyp jatqan jumystar boıynsha esep berdik. Túsindirý jumystaryn júrgizdik. 4 aı ishinde iske asqan jumystardyń nátıjesin aıttyq. Halyqqa óz jer úlesterin qaıtarý jolynda barymyzdy salýǵa daıynbyz. Bizden aqparat kútińizder!
Bekbolat Qarjan
