Qazaqstan Respublikasynyŋ prezidentı Qasym-Jomart Toqaevqa;
QR Prezidentı äkımşılıgınıŋ basşysy Mūrat Nūrtıleuge;
QR Parlamentı mäjılısınıŋ spikerı Erlan Qoşanovqa;
QR Bas prokurory Ǧizat Nūrdäuletovke;
QR Sybailas jemqorlyqqa qarsy ıs-qimyl agenttıgınıŋ töraǧasy Marat Ahmetjanovqa;
QR Memlekettık qyzmet ısterı agenttıgınıŋ töraiymy Janar Jaiylǧanovaǧa
Būl jinalǧan halyq - Türkıstan oblysy, Qazyǧūrt audany, Altyntöbe auyly okrugınıŋ jergılıktı tūrǧyndary 30 jyl boiy özderınıŋ zaŋdy müddelerıne qoly jetpei, qūqy taptalyp, 30 jyl boiy esesı ketıp otyrǧan halyq. Jergılıktı memlekettık atqaruşy organdar qyzmetınıŋ äreketsızdıgı halyqty 30 jyl boiy äure-sarsaŋǧa salyp qoiyp, halyqtyŋ müddesıne şeşıp beruge qūlyq tanytar emes. Aldaǧy uaqytta da halyqtyŋ müddesıne şeşıp beretınıne senım joq. Halyqtyŋ jergılıktı atqaruşy organdardyŋ, sot, prokuratura qyzmetkerlerıne degen senımı absoliuno ölgen. Halyq arasynda bereke ketken, senım setınep, alauyzdyq jailaǧan. Mūnyŋ bärı jergılıktı tūrǧyndardyŋ özderıne tiesılı jerlerı bolmaǧandyqtan ne käsıp ıstei almaidy, ne jūmys közı joq, ne üi salatyn jerı joq. Ärine, mūndai jaǧdaida qalǧan halyqtyŋ zar-mūŋy auyr bolatyny zaŋdylyq. Būl jaǧdailardyŋ oryn alǧanyna halyqtyŋ jerın halyqtyŋ özımen sanaspai, 2010 jyly elge belgısız «Oŋtüstık» äleumettık käsıpkerlık korporasiiasyna jeke menşık qūqyqpen ötkızıp jıbergen Qazyǧūrt audanynyŋ äkımdıgı kınälı. Äkımdık halyqtyŋ 17000 gektarǧa juyq jer telımderın halyqqa belgısız korporasiiaǧa jekemenşık qūqyqpen tabystap jıbergen. Sözıŋız bar ma!?
Būl sızderge aityp otyrǧan jaǧdaiattardyŋ eŋ bergı şetı ǧana. Türkıstan oblysy, Qazyǧūrt audany, Altyntöbe auyly oktugınıŋ 17 000 gektarǧa juyq jer telımderı Qazyǧūrt audany äkımınıŋ 16 säuır 2010 jylǧy № 153 qaulysymen «Oŋtüstık» äleumettık käsıpkerlık korporasiiasyna halyqtyŋ kelısımınsız berılıp ketken. Soŋynda «Oŋtüstık» äleumettık käsıpkerlık korporasiiasy bankort dep jabylyp, Altyntöbe auyly okrugınıŋ jer telımderın özge mekemege ötkızıp jıberedı. 2010 jyldan berı jer telımderı halyqqa aty men zaty belgısız
1. «Oŋtüstık» ÄKK AQ-sy
2. «Şymkent kürdelı qūrylys» JŞS-sı
3. «Şymkent» ÄKK AQ-na
4. «Türkıstan» ÄKK AQ-na
ötıp ketken.
Jergılıktı tūrǧyndar jyldar boiy tabanynyn tozyp, san ret jerın sūrap barady. Bıraq, korporasiia ökılderı syltaudan özge närse aitpai, tūrǧyndardy aldap, talai qūityrqylyqtardy ıske asyrady. Bır qyzyǧy, korporasiianyŋ aty men zaty da, mamandary jiı auysyp, jerın daulap barǧan jūrtşylyqty tabanynan tozdyrady. Eşkım jauapkerşılıktı moinyna almaidy. Bar aitary – bızdıŋ kezımızde emes, basqa mamandardyŋ kezınde ıske asqan degen jeleumen qūtylyp otyrdy.
Keşegı qyzyl imperiia Keŋester odaǧy ydyrap, Qazaqstannyŋ barlyq öŋırlerındegı, audandaryndaǧy auyl okrugterındegı sovhozdar men kolhozdar, şaruaşylyqtar tarap, jergılıktı halyqqa özderıne tiesılı jer ülesterı berılıp jatty. Al, şaruaşylyqtar tarap, Qazaqstannyŋ tükpır tükpırındegı eldıŋ bärı ülesterın alyp jatqanda, Altyntöbe auyly okrugınıŋ halqy tozaŋdai da ülesın ala almady. Basşy bolǧan adamdar şaruaşylyqty talan-tarajǧa salyp tonap kettı. 1991-1993 jyldardaǧy toqyrauda osy auyl okrugınıŋ halqy basynan öte auyr tūrmystyŋ tauqymetın ötkızdı. Bır bölke nanǧa qoly jetpei, dükenderde ūzyn-sonar kezekte tūrdy. Osy qiynşylyqtyŋ bärı tūrǧyndardyŋ şaruaşylyqtan ülesın ala almaǧandyqtan boldy. Bıraq būl okrugtegı halyqtyŋ äleumettık ahualyna bır de bır basşynyŋ basy auyrmady.
Kolhazdar men sovhozdar tarap jatqanda Altyntöbe şaruaşylyǧy taratylmai, halyqqa özınıŋ jerı men jerdıŋ kök qaǧazy berılmei, şaruaşylyq būrynǧy Keŋes ükımetı kezındegı keŋşar siiaqty qalpynda qaldy. Bıraq eşqandai da mülkı qalmai, talan-taraj bolyp tonalyp ketken bolatyn. Bızdıŋ keŋşar taratylmaidy, baiaǧy Keŋes odaǧy kezındegıdei saqtalady dep, jergılıktı äkımdıktegı basşylar onyŋ jerıne tas kenedei jabysty. Ony taratpaǧanynyŋ sebebın bız keiınnen tüsındık. Eşteŋesı de qalmaǧan Altyntöbe halqynyŋ soŋǧy nesıbesı – jerın soryp, qaltalaryn toltyru maqsatynda taratpai ūstap otyrǧan. Osy jinalyp tūrǧan halyq kezınde şaruaşylyqtan özınıŋ ülesın ala almady, al, soŋynan jerınen aiyrylyp taǧy da zardap şektı. Tasbauyr basşylyqty halyqtyŋ jerım degen zar-mūŋy qyzyqtyrmady. Al, qazırgı basşylyǧy da däl būrynǧy basşylar siiaqty halyqtyŋ jer ülesın özıne qaitrǧysy kelmeitın tasbauyrlar bolyp otyr.
Halyqtyŋ jerı äkımdıkpen sybailas lobbistterdıŋ qolyna ötıp ketken. Altyntöbe auyly okrugınıŋ jerlerı Qazaqstan Respublikasyndaǧy eŋ qūnarly, eŋ şūraily, tauly aimaqtardaǧy önım beru koeffisientı boiynşa elde jetekşı orynǧa ie. Sondyqtan da oblys pen audannyŋ basşylyǧyndaǧy joǧary qyzmettegı adamdar būl jerdı baryn salyp, halyqtan tartyp alyp keldı. Jerdıŋ qūnary būzylyp, eroziiaǧa ūşyraǧanyna qaramai paidalanyp keldı. Mūnyŋ bärıne dälel bolatyn qūjattarymyz jetkılıktı.
Būrynǧy Keŋes ükımetı kezındegı Altyntöbe şaruaşylyǧynyŋ jer telımderı Qazaqstan Respublikasynyŋ Ükimeti belgilegen tärtippen jekeşelendıru (privatizasiia) jyldary «Jekeşelendıru turaly» Qazaqstan Respublikasynyŋ 1995 jylǧy 23 jeltoqsandaǧy N 2721 Zaŋy negızınde halyqqa taratylyp berıluı tiıs bolatyn. Jergılıktı memlekettık atqaruşy organdar, prokuratura organdary būl prosestı jekeşelendıru zaŋy negızınde jüzege asyrmady. QR Ükımetı men Bas Prokuratura da bızdıŋ okrugtıŋ mülkı men jerlerınıŋ jergılıktı halyqqa taratyluyn zaŋ jüzınde qadaǧalauǧa almady. Sol uaqyttaǧy ketken aǧattyqtyŋ saldary qazırgı kezde Altyntöbe auyly okrugınıŋ tūrǧyndarynyŋ berekesızdıgıne alyp kelıp otyr.
Bız qazır Altyntöbe auyly okrugınıŋ halqyna öz jer ülesterın qaitaru jolynda üzdıksız jūmys ıstep jatyrmyz. Sauatty, belsendı azamattarǧa jetekşılık jasap, auyl azamattarynyŋ basyn qosyp, komanda qūryp, jer salasynyŋ mamandarmen keŋesıp, zaŋ jolymen ıstı qolǧa aldyq. Bızdıŋ jerımızdıŋ ısı sotqa tapsyryldy. Men sızderge baiandap otyrǧan kürdelı mäsele Qazaqstan Respublikasynyŋ barlyq öŋırlerı men audandarynda bar. Oǧan kümän joq. Sondyqtan sızderge būl mäsele jönınde retımen aqparat beremın. Basşylyq tarapynan oryn alǧan qūityrqylyqtyr men halyqty aldaudyn san türlı tehnologiialarynyŋ qalai jüzege asqanymen tanystarymyn.
Bız zerttep, anytqap otyrǧan aqparattar legı sızderge de öte qajettı bolyp şyǧuy äbden mümkın. Keşe bız jergılıktı halyqqa jer dauy boiyşa ıske asyp jatqan jūmystar boiynşa esep berdık. Tüsındıru jūmystaryn jürgızdık. 4 ai ışınde ıske asqan jūmystardyŋ nätijesın aittyq. Halyqqa öz jer ülesterın qaitaru jolynda barymyzdy saluǧa daiynbyz. Bızden aqparat kütıŋızder!
Bekbolat Qarjan
