16 aqpan 2022 jyl, «Aq jol» demokratiialyq partiiasynyŋ baspasöz qyzmetı
Äleumettık Käsıpkerlık Korporasiialar biznestıŋ damuyna kedergı keltıre bere me? Būl turaly «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattyq saualynda Serık Erubaevmälımdedı.
Premer-Ministrınıŋ
bırınşı orynbasary
R.Skliarǧa
Biyl Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev, kvazimemlekettık sektordyŋ jūmysyn qataŋ synǧa alyp, mysal retınde «Samrūq-Qazyna» qorynyŋ jūmysy aşyq jäne funksionaldy bolu kerektıgın aityp, bolmasa būl qormen qoş aitysuǧa daiyn ekenın bıldırdı.
«Aq Jol» fraksiiasy ünemı kvazimemlekettık sektordy retteu qajettılıgı turaly deputattyq saualdar joldap keledı. Sonymen qatar, «Samrūq-Qazyna» qorynyŋ aimaqtardaǧy köleŋkesı bolyp tabylatyn jäne jergılıktı damu instituty dep esepteletın SPK turaly naqtyraq toqtaludy jön kördık. Partiiamyzǧa SPK-nyŋ jūmysyna narazy käsıpkerlerden aryz-şaǧym köptep tüsude.
Esterıŋızge sala keteiık, SPK - memleket pen biznestıŋ ärıptestıgı, jäne öŋırdıŋ äleumettık ekonomikasyn damytu üşın, Ükımettıŋ 2012 jylǧy qaulysymen bekıtılıp, qūrylǧan bolatyn.
Ükımet Korporasiia turaly zaŋ jobasyn 2008 jyly Parlamentke engızıp, Mäjılıste qyzu talqylau bastalǧannan keiın, kerı qaitaryp alǧan bolatyn, iaǧni, SPK-nyŋ qyzmetı bügınge deiın zaŋmen rettelmegen.
Sondyqtan, būl korporasiia bügıngı künde eşqandai ortaq erejesız qūrylym. Ärbır äkımdık ony özınşe qoldanuda. Şyn mänınde būl mekeme, deldaldyŋ rölın atqarady, olardyŋ ne joba menedjerlerı, ne memleket ökılı, ne käsıpkerler ekenı tüsınıksız.
Korporasiia käsıpkerlerdı qoldau qūralynyŋ ornyna, olardyŋ problemasyna ainaluda. Mysaly, keŋ taraǧan paidaly qazbalardy öndıruge rūqsat beru nemese jer uchaskesın sūrau, ne infraqūrylym kerek kezınde, SPK jarǧylyq kapitalǧa bır tiyn salmastan mekemenıŋ menşıgıne 30%-ǧa deiın qatystyruyn talap etedı, al būryn käsıpker mūndai rūqsatty jergılıktı organdardan tıkelei jäne tegın alatyn. Tegın qoldauynyŋ ornyna, menşıgın talap etetın mekemenıŋ qyzmetı – käsıpkerlıkke qoldau ma, älde tonau ma? – ülken kümän tudyratyn mäsele.
Mysaly, biznes-ombudsmennıŋ aituynşa, SPK jalpy esep boiynşa 2017 jyldy 2,5 mlrd. teŋge şyǧynmen aiaqtasa, ne bärı 1 jyldyŋ ışınde ol alty esege ösıp, 2018 jyldy 15,5 mlrd. teŋge şyǧynmen aiaqtaǧan. Alaida būl özı şyǧarǧan esebı. Aita ketetın jait, osy SPK-lardyŋ biudjetterı qoǧam üşın beimälım jäne olardyŋ esepterı eşqandai memlekettık qūjatpen rettelmegen.
Oǧan qosa, memlekettık organdar korparasiiany korrupsiia qūraly retınde paidalanuǧa mümkındık berıp otyr.
Sonymen qatar, korporasiia tarapynan halyq tūtynatyn ömırlık maŋyzy bar tauarlardyŋ baǧasyn tömendetu mäselesınde nemqūrailyq, iaǧni, öz maqsattary men mındetterın oryndamau jäne tiısınşe jüzege asyrmau baiqalady, nätijesınde jergılıktı biudjet qana emes, käsıpkerlık subektılerı jäne halyqtyŋ äleumettık osal toptary da zardap şegude.
SPK-nyŋ qyzmetınde barlyq körsetılgen kemşılıkter, tiıstı organdar tarapynan naqty baqylau bolmauynyŋ nätijesı dep bılemız.
Negızınde, şaǧyn jäne orta biznestıŋ damuyn qoldamasaq, memleket ekonomikasynyŋ damuy, halyqty jappai jūmyspen qamtu siiaqty mındetter jaily aitu qiyn.
Joǧaryda aitylǧandarǧa bailanysty, «Aq Jol» deputattyq fraksiiasy kelesını talap etedı:
1. Öŋırlerdegı SPK-lardyŋ maqsaty men rölın aiqyndau qajet, däl osy türde qala berse - būl ūiym biznestı damytuǧa kedergı keltıredı, sondyqtan olardy taratuǧa jatatyn tiımsız institut dep tanu qajet.
2. Egerde Ükımet būl institutty saqtap qalǧysy kelse, onda Äleumettık Käsıpkerlık Korporasiiasynyŋ qūzıretın arnaiy bır tärtıpke keltırıp, zaŋmen bekıtıp, osy korporasiialar käsıpkerlerdıŋ menşıgıne, ışkı jūmysyna aralaspaityn boluy kerek.
3. «Jergılıktı memlekettık basqaru jäne özın-özı basqaru turaly» Zaŋ aiasynda SPK-ny qarjylandyru, qarajaty men qyzmetı üşın esep beruın, tiımdılıgın qadaǧalaudy jergılıktı mäslihatqa jükteu.
4. SPK tabatyn tabysy bolsa, ony tolyǧymen jergılıktı biudjetke salyp, qoǧam üşın aşyq türde paidalanu qajet. Äserıse top-menedjerlerdıŋ jalaqysy, syiaqysy, bonustary men ofis-kölkıterın de mäslihat bekıtu tiıs.
Qūrmetpen «Aq jol» fraksiiasynyŋ deputattary
