1) Búgin Polshaǵa kelip jıyn ótkizgen NATO bas hatshysy Soltenberg: NATO kórshi Eýropa elderi arqyly Ýkraına aspanyn NATO PVO-symen jaba almaıdy. Jáne PVO júıesin Ýkraın jerine ornalastyra almaıdy. Bul degenińiz Reseı men NATO-nyń tikeleı soǵysy- dedi. Biraq bir qyzyǵy NATO-ǵa múshe jáne múshe emes elder Ýkraınaǵa ushaqtan bastap túrli áskerı kómekterin jiberip jatyr.
2) 1815 jyldan beri beıtaraptyq saıasat ustanyp kelgen Shveıarııanyń ózi 207 jyldan keıin osy saıasaty buzyp Reseıge áýe keńistigin japty.
3) Bzejınskıdiń «Úlken shahmat taqtasy» kitabynda «Ýkraınasyz Reseı Reseı emes» degeni dál keldi. Ýkraınada 45 mln. slavıan bar. Óte qunarly jeri bar. Jáne ol slavıan Reseı úshin óz ishindegi «vetnoılardan» on ese artyq. Ýkraınany ózine qaratsa, Reseı óziniń demografııalyq jaǵdaıyn ýkraındar arqyly túzep alar edi. Jáne basqa jaǵynan da. Anglo-sakstar sony jaqsy túsindi. Sheberlikpen soǵystyryp úlgerdi. Reseıdiń ózi de qubyjyq. Eýrazııa odaǵyn usyndy. Biraq odaqtastaryn basyp-janshyp otyrady. Eýroodaq bar. Lıderi - Germanııa. Negizi Eýroodaq, ol nemis ımperııasy. 28 eldi biriktirgen.
Odaqstasynyń jerine kózin alartpaıdy, tilin qurmetteıdi, órkenıet bar, zań bar. Eldiń barlyǵy sol odaqqa júgiredi.
4) Reseı: Ýkraına NATO-ǵa kirse NATO zymrandary dál meniń tumsyǵymnyń astyna keledi -dedi.
NATO: 2004 jyly Estonııa, Latvııa, Lıtva uıymǵa kirdi jáne olardyń da ara qashyqtyǵy Máskeýge týra Ýkraınamen birdeı, - dedi.
Biraq Reseı úshin Ýkraınanyń jóni bólek. Jırınovskııdiń aıtqanyndaı, sol úshin Reseı «sońǵy soǵysyn júrgizip jatyr».
5) Pýtın 2008 jyly Grýızııanyń 20% jerin, 2014 Qyrymdy, Donbass pen Lýganskini aldy.
Sol jolmen “júre beremin” dep oılady. Batys Pýtındi ońdyrmaı tuzaqqa túsirdi.
15 kún buryn Germanııa 5 myń áskerı kaski ǵana jiberemin dedi. Franııa aralasqysy kelmeıtinin aıtty. Qysqasy Polshadan basqasy onsha kómekke kelmeıtindeı boldy. Al keshe basyp kirgende barlyǵy ózgerip shyǵa keldi.
Bul jerde utqan Anglııa men AQSh boldy. Ekeýiniń júrisi bir. Anglııa álemdik qarjyny ózine toptastyrǵan.
Ózge elderdegi demokratııa týraly aıtady biraq sol elderdi tonaýdy óte jaqsy meńgergen. Bir mysal, Qazaqstannan aqsha urlaǵan qansha adam bardy.
Nazarbaevtardyń áýletinen bastap esepteı ber. Aqshanyń kirli jolmen kelgenin biledi biraq qaıtarmaıdy.
Endi biz sııaqty elderdiń sany júzden asady. Reseı, Úndistan, Pákistannan bastap qaı eldi almańyz qashqannyń bári sonda barady. Osyndaı joldarmen jylyna tek 200 mlrd keledi eken.
6) AQSh yqpalynan kete bastaǵan Eýropa qaıtadan NATO-da birlesip AQSh kóleńkesine kire tústi. AQSh-qa da keregi osy.
Kezinde KSRO-men qorqytyp ózine tartyp turdy. Endi Reseıdi qubyjyq etip turady. Shyndyǵynda da qubyjyq. AQSh pen Eýropa elderi arasynda úlken kelispeýshilik bar edi.
Tramp kezinde Germanııany synǵa aldy. NATO-nyń kóp aqshasyn AQSh tóleıdi. «Biraq Germanııa Reseıden gaz satyp alady» dep.
7) Myna jaǵdaıdan keıin Eýropadaǵy NATO-ǵa múshe elder dereý IJÓ 2% tóleýge kelisti. Buǵan deıin 2% tóleýge qarsy bolyp júrgen. NATO buryn bolmaǵan dárejede birikti. Tipti Fınlandııa men Shveııada uıymǵa múshe bolýǵa aryz berdi.
8.) Eń mańyzdy emes degen álemdik mádenı-sporttyq uıymdardan bastap, túrli-túrli halyqaralyq uıymdardan, banktik júıe SWIFT-en Reseı ajyrap jatyr.
Reseı munaıyn alýdan bas tartyp jatyr. Baıden eń basynda «Ýkraınaǵa kirseń nátıjesi sumdyq bolady» dep eskertti.
9) Reseı bulqan-talqan boldy. «2003-te AQSh Irakqa basyp kirgende eshkim oǵan sankııa salyp oqshaýlamady» dedi. Biraq shyndyq mynaý, BUU bastap álemdegi barlyq úlken uıymdar AQSh jáne Batys bastamasymen qurylǵan.
Joǵary tehnologııalar men barlyq jetistikter solardyń qolynda. Árıne Irakta soǵys jóninde qozǵalmaǵan qylmysyq is Gaagada endi qozǵalady.
10) Zelenskıı álemniń barlyq jerinen Ýkraınany qorǵaǵysy keletinderge esik ashyq, vızasyz kire beredi dep jarlyq shyǵardy. Bul ıdeıanyń artynda AQSh tur. Álemde aqsha úshin soǵysatyn túrli-túrli uıymdar bar.
Bul tizbektelgen klaster bıznesi. Keıbiri dinı fanattar, psıhıkalyq aýytqýy barlar, jáı adam óltirgisi kelgender kóp. Endi estondyq snaıper áıelderden bastap, kosovalyq, pákistandyq, nıgerııalyq, angolalyq degender qaptaıdy.
Sol uıymdardyń kýratorlaryn AQSh jaqsy biledi. Aqshasyn da AQSh tóleıdi. Mundaı tájirıbe Chechen men Iýgoslavııa, Sırııa soǵysynda boldy. Ýkraınder 90 jyldary Chechender úshin soǵysqan.
Endi Chechender Pýtın úshin soǵysyp júr. Hakkerler toby da óz úlesterin qosyp jatyr. AQSh spýtnık sýretterimen kómektesip jatyr.
11) Medıada da sumdyq soǵys. Mysaly búgin Zelenskıdiń Eýroodaq parlamenti aldyndaǵy vıdeo arqyly sóılegen sózin oryndarynan turyp qol shapalaqtap qarsy aldy.
Dál osyndaı jıyn búgin BUU- adam quhyqtary jóninde boldy. Reseı SIM Lavrov sóılegende Reseıdiń janyndaǵy 4-5 memleketten basqasy oryndarynan turyp zaldan shyǵyp ketti.
200 memleket ishinen bul sumdyq. Endi osylardy Reseı medıasy kórsetpeıdi. Bul bir mysal ǵana. Batys medıasy,árıne, Reseıden úlken. Al múmkin bolsa saıası habar taratatyn bizdiń eldegi Reseı medıasyn jabý kerek.
12) Bul soǵys Pýtın men Lýkashenkonyń juldyzdarynyń sónýiniń basy boldy. Óıtkeni búgin Soltenberg Lýkashenkony da soǵys bastaýshy dedi.
Sonymen qatar, AQSh Máskeýde Pýtınniń janyndaǵylarmen de kelissóz júrgize bastaýy múmkin.
Óıtkeni, kózi qyzarǵan Pýtın ıadrolyq qyzyl knopkany basyp jiberýi de múmkin. Júıkesi syr bergen. Iaǵnı aıtqanyn oryndamańdar degen sekildi.
Qazirgi bomba Japonııaǵa tastalǵan bombadan myńdaǵan ese qýatty. Bul sumdyq.
13) Osy kezge deıin Aýǵanstanǵa bólip kelgen aqshasyn AQSh endi Ýkraınaǵa bóletin sııaqty. Sol úshin de byltyr Aýǵannan ketken sııaqty.
AQSh Gosdep habarlaýynsha, Reseılik arnaıy toptar 2-3 aı buryn Ýkarınaǵa kirip Kıev, Harkov sııaqty birneshe úlken qalalarda páter jaldap turǵan.
Soǵys barysynda ishten habar jınap belgi qoıyp dıversııalyq shabýyldar jasaǵan.
Osydan eki jyl buryn AQSh eskertýimen Ýkraınalyq Shaıtanov degen general Máskeýge jumys istegeni úshin tutqyndalǵan.
14) Soǵys bastalǵaly birneshe el tatýlastyrǵysh bolyp usynys aıtty. Búgin Lavrov «eshbiriniń qajeti joq» dedi. Erteń Belarýs jerinde kelissózdiń ekinshi kezeńi bolady.
15) Ýkraına jeńedi degen sóz ol Reseı áskerin Máskeýge deıin qýyp barý degen sóz emes. Óz jerinen ketýge májbúrlese sol úlken jeńis. Estonııa, Latvııa, Lıtvadan keıin Reseıden túbimen bostandyq alǵan tórtinshi el bolady.
Túbimen bostandyq alýǵa ýkraındyqtardyń sana-sezimi de daıyn.
Dál qazir shekteýler men sankııalar astynda qalǵan Reseıdiń ekonomıkalyq jaǵdaıy álsirep bizge áseri qatty tıiedi. Al jáımenen utyp jatqan Qytaı. Biraq AQSh onyń da aıaǵyn aspannan keltire alatyn sııaqty. Osyndaı úlken oıyndarda bizdiń el aıaǵyn anyq basyp aman júrsin dep tileıik!
Nurat Ilııas
