2021 jyldyŋ 13 qazanynda memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev Ūlttyq jobalar tızbesın bekıtu turaly Jarlyqqa qol qoiǧan edı. Osy oraida, elordada ötken baspasöz mäjılısınde Qazaqstan Respublikasy Prezident Äkımşılıgı basşysynyŋ orynbasary Aida Balaeva Qazaqstan Respublikasy Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrlıgı qolǧa alǧan jobalarmen tanystyrǧan edı. Onyŋ sözınşe, 10 naqty Ūlttyq jobanyŋ ışınde «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasy – 3 baǧyt, 7 mındetten tūrady.
Aida Balaeva hanym «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» ūlttyq jobasyna qatysty bylaişa tüsınıkteme bergen edı:
«Mazmūny jaǧynan būl mänı tereŋ, auqymy öte keŋ joba. Būl – qanşama ǧasyrlar boiy qalyptasqan halqymyzdyŋ mädeni bolmysy, tarihy men tamyry. Sondyqtan äsırese qazırgı jahandanu kezeŋınde ony saqtap qalu, ūrpaq boiyna sıŋırudıŋ maŋyzy zor. Öitkenı, bügıngı ūrpaq boiyna «ūlttyq kod» ūǧymyn qanşalyqty tereŋ sıŋırsek – ol bızdıŋ erteŋgı ūlt bolyp qaluymyzdyŋ kepılı. Osy mäselelerdı şeşu üşın jobany üş negızgı baǧytta ıske asyru közdelıp otyr».Sonymen ūlttyq mädeniet pen ūlttyq äleuettı qalyptastyru jolynda «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasy üş negızgı baǧytqa bölıngen. Olar, «Ruhani jaŋǧyru» qūndylyqtaryn ılgerıletu jäne memlekettık tıldı damytu; «El ruhy»; «Täuelsızdık ūrpaqtary». «Ūlttyq ruhani jaŋǧyrudyŋ» bırınışı baǧyty aiasynda 38 joba josparlanǧan. 2025 jylǧa deiın halyqtyŋ 88,5%-yn «Ruhani Jaŋǧyru» baǧdarlamasynyŋ jobalarymen; mektep jasyndaǧy balalardyŋ 100%-yn mädeni tärbiemen qamtu; «Oqityn ūlt» jobasy şeŋberınde halyqtyŋ oqyrman belsendılıgın 40%-ǧa deiın arttyru; sondai-aq mesenattar qarajaty esebınen 3000 nysan salu jäne jöndeu josparda bar. Mūnymen qosa, būl ıs- şaralar tūrǧyndardyŋ, sonyŋ ışınde balalar men jasöspırımderdıŋ oqu sauattylyǧyn arttyru men kıtap oqu mädenietın damytuǧa, otandyq qalamgerlerdı, sonyŋ ışınde jas aqyn-jazuşylardy memleket tarapynan yntalandyru men qoldauǧa baǧyttalǧan. Ūlttyq mädeniettı damytu jolynda ūly qadam retınde baǧalanǧan «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» ūlttyq jobasynyŋ ekınşı baǧyty «El Ruhy» dep atalady. Ekınşı baǧyttyŋ alǧa qoiǧan maqsattary retınde 2025 jylǧa qarai on üş ırı ıs-şara ötkızu men bes naqty nätije körsetu közdelgen. Olar, infraqūrylymdy damytu, onyŋ ışınde jaŋa mädeni obektıler salu arqyly auyl jäne şalǧaidaǧy eldı mekender tūrǧyndarynyŋ 92,5%-y mädeniet salasy qyzmetımen qamtylady. Ekı jüz elu jaŋa mädeniet nysany salynady jäne jūmys ıstep tūrǧan myŋ ekı jüz mädeniet nysany kürdelı jöndeuden ötedı. Üşınşı baǧyt - «Täuelsızdık ūrpaqtary» dep ataldy jäne būl elımızdıŋ jastaryna arnalady.
«Özderıŋız jaqsy bılesızder, biyl Täuelsızdıktıŋ alǧaşqy jyldarynda tuǧan balalar 29-30 jasqa kelıp jatyr. Söz joq, būl jastar – egemen eldıŋ töl ūrpaǧy ǧana emes, bolaşaq ümıtı, erteŋgı iesı. Sondyqtan olardy memlekettık tūrǧydan qoldap, jaǧdai jasau – osy jobanyŋ negızgı maqsattarynyŋ bırı. Ol jastardyŋ ruhani kemeldenıp, käsıbi jetıluın közdeitın üş auqymdy mındettı qamtidy», - dedı ol. Atap aitqanda 2025 jylǧa deiın:- jastardyŋ bazalyq sūranystaryn şeşu boiynşa şaralardy ıske asyru. Iаǧni, sapaly jäne qoljetımdı bılım beru, jūmysqa ornalastyru jäne tūrǧyn üimen qamtamasyz etu; - jastardyŋ jan-jaqty damuyna qūqyqtyq jaǧdailar jasap, ruhani-adamgerşılık jäne otbasylyq qūndylyqtarǧa baulu; - jastardy qoǧamdyq paidaly ısterge tartyp, bäsekege qabılettı ūrpaq tärbiesıne jaŋa mümkındıkter aşu; Osy oraida önerde jürgen käsıbi änşıler de «Ruhani jaŋǧyru» ūlttyq jobasyna öz tarapynan ülesterın qosuda. Qazaqstan Respublikasynyŋ Mädeniet qairatkerlerı, öner jūldyzdary Miras pen Qūralai Bekjanovtar öner salasynda şäkırt tärbieleude ülken eŋbek atqaruda. Ötken jyldyŋ jeltoqsan aiynda Almaty oblysy Qaskeleŋ qalasynda «Miras pen Qūralai» öner ortalyǧyn aşyp, vokal, dombyra, suret salu, horeografiia, akterlık şeberlık synyptarynda balalardy oqytuda. - Sälemetsız be, «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasyna közqarasyŋyz? - «Ūlttyq ruhani jaŋǧyru» jobasy elımızdıŋ damuyna, ūlttyq qūndylyqtarymyzdy därıpteuge, keleşek ūrpaqtyŋ sanaly bolyp ösuıne ülken üles qosuda. Öner salasynda jürgen bızder de ärtürlı merekelık şaralarda auyl-aimaqtarda konsert berıp, halyqqa qazaq önerın därıptep jürmız. Osy öner salasynda köp jyldan berı jürgennen keiın jäne Qūrmanǧazy atyndaǧy Ūlttyq Konservatoriiany bıtırgen käsıbi änşıler bolǧannan keiın şäkırt tärbieleuge erte keldık. Aldymen, Qūralai ekeuımız Temırbek Jürgenov atyndaǧy öner akademiiasynda studentterdı oqyta bastadyq. Önerde jürgen qanşama daryndardy vokaldan oqyttyq. Bügınde özımızben bırge bır sahnada öner körsetude. - Alǧaş «Miras pen Qūralai» Öner studiiasy qaşan jäne qaida aşyldy? - İä, 2017 jyly Almaty qalasynda oquşylarǧa arnalǧan öner studiiamyz aşyldy. Jetekşısı Qūralaidyŋ tuǧan sıŋılısı Janar Qūsmanova boldy. Janar da önerde jürgen, vokaldan sabaq beretın ūstaz. Osy jyldar boiy myŋdaǧan oquşylar bılım alyp, Halyqaralyq, Respublikalyq baiqaularda jeŋımpaz bolyp, jüldeger bolyp, bügınde muzykalyq kolledjderde bılım aluda. Byltyr Qaskeleŋdegı öner studiiamyzdy aşu üşın köp daiyndaldyq. Ǧimaratty tauyp, ony kürdelı jöndeuden ötkızdık. Balalarǧa yŋǧaily bolsyn dep oqityn bölmelerdı jaŋa zattarmen jabdyqtadyq. Köptegen aspaptar alyndy. Eŋ üzdık mamandarǧa ırıkteu jariialadyq. Bügınde Qaskeleŋ qalasynyŋ 300-dei şäkırtı bızdıŋ mektepte oquda. Olarǧa eŋ bılıktı, käsıbi ūstazdar bılım berude. - Balalar jylyna qandai şaralar ötkızılmek? Basqa öner ortalyqtarynan aiyrmaşylyq bar ma? - Biylǧy barys jylyn Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaev «Balalar jyly» dep jariialady. Ol «Balalarǧa erekşe nazar audaru kerek. Sebebı olardyŋ amandyǧy – memleketımızdıŋ jarqyn bolaşaǧynyŋ senımdı kepılı. Sol sebeptı kelesı jyldy Balalar jyly dep jariialau kerek dep esepteimın» – dedı. Sol üşın de biyl balalarǧa arnalǧan öner mektebımızge erekşe nazar audaryp, künı-tünı eŋbek etudemız. Basqa öner ortalyqtarynan aiyrmaşylyǧymyz – bız, Qūralai ekeuımız özımız vokaldan sabaq beremız. Basqa sabaqtardy da özımız qadaǧalaimyz. Künde osy jerdemız. Mıne, keşe ǧana Qaskeleŋ qalasynyŋ mädeniet üiınde Nauryz meiramyna arnalǧan esep beru konsertımız öttı. Qanşama bala öner körsetıp, ata-analary önerlerıne täntı bolyp qaitty. «Öner är qazaqtyŋ qanynda bar» demekşı, är şäkırtımız öte daryndy balalar. Bolaşaqtarynan ülken ümıt kütemız. Dimaş Qūdaibergenov siiaqty elımızdıŋ atyn älemge paş etetın balalarymyz öte köp. Tek sabaqtardy ötkızbei, eŋbektense bolǧany. Būl jerde ata-analardyŋ da rölı maŋyzdy. Balanyŋ önerıne nazar audaryp, qadaǧalap, jıgerlendırıp, senım artyp otyrsa, keremet bolar edı. Biyl josparda köptegen respublikalyq, halyqaralyq baiqaular bar. Solarǧa daiyndyq joǧary deŋgeide. Jäne bırneşe esep beru konsertımız bar. – Sūqbatyŋyzǧa raqmet!
«Adyrna» ūlttyq portaly
