Qazaqstan ekonomikasynyŋ basym bölıgın mūnaidan tüsken qarjy qūraidy. Ūzaq jyldar boiy şikızattyq ekonomikany ūstanǧan Qazaqstan, ekonomikany ärtaraptandyrudy ıske asyrmady. Uädeler men baǧdarlamalar qaǧaz küiınde jüzege asty, al şynaiy tūrǧydan sol şikızattyq ekonomika saqtalyp keledı. Būl Qazaqstandy geosaiasi soqqylarda bırınşı zardap şegetın elderdıŋ qataryna qosty. Älemde mūnai baǧasy köterılse Qazaqstannyŋ da ekonomikasyna qan jügırıp, mūnai baǧasy tüsse Qazaqstannyŋ da basy salbyrai tüsetını sondyqtan.
Reseidıŋ Ukrainaǧa basyp kıruınen keiın, reseilık mūnai jäne gaz salasyna embargo jariialau mäselesı köterılıp keledı. Resei bügınde öz mūnaiyn arzandatylǧan baǧamen satudyŋ jolyn ızdep jatyr. Reseige kületın jaǧdaiymyz joq, sebebı sol Resei aumaǧy arqyly ötetın Kaspii qūbyr konsorsiumynda apat bolyp, Qazaqstannyŋ syrtqa mūnaiy şyǧaruy azaidy. Būl bızdıŋ ekonomikamyz üşın ülken şyǧyndar degen söz. Künıne biudjet bırneşe mln dollardan qaǧylady degendı bıldıredı.
Kaspii qūbyr konsorsiumynyŋ ūzyndyǧy 1.5 myŋ şaqyrymnan asady. Bügınde Kaspii qūbyr konsorsiumynyŋ aksiialary «Transneft» — 24 %, «QazMūnaiGaz» — 19 %, Chevron Caspian Pipeline Consortium Company — 15 % tiesılı. Özge de Batystyq kompaniialardyŋ paiyzdyq ülesterı bar. Qazaqstan atalmyş qūbyr jüiesı arqyly öz mūnaiynyŋ 70 paiyzdan astamyn tasymaldaidy. Sondyqtan bız üşın mūnaiy salasynda būl basty qūbyr degen söz.
Nauryzdyŋ basynda Reseidıŋ Novorossiisk maŋynda dauyl bolyp, qūbyrǧa zaqym kelgenı aityldy. Zaqymdanǧan qūbyrda jöndeu jūmystaryn jürgızu üşın ekı aiǧa juyq uaqyt ketetını aityldy. Alaida sarapşylar qūbyrdyŋ dauyldan zaqymdanuy ekıtalai degen oida. Sebebı būǧan deiın sansyz dauyldy körgen qūbyr Resei men Ukraina arasynda soǧys bastalǧan sätte zaqymdanuy da küdık ūialatady. Mamandar diversiia nūsqasyn da oidan şyǧaryp tastau kerek degen pıkırde. "Būl jerde qūbyr arqyly qysym jasau saiasaty da boluy mümkın" degen joramaldar bar. Qazaqstan basqa joldy ızdeude. Sarapşylar 16,5 mln tonna mūnaidy Atyrau-Samara qūbyry arqyly tasymaldauǧa bolady deidı, alaida būl KMQ arqyly tasymaldanatyn barlyq mūnaidyŋ üşten bırın ǧana qūraidy. Qazaqstannyŋ energetika ministrlıgı ökılderı apta soŋynda Reseige ıskerlık saparmen barmaq. Basty taqyryp ekı el arasyndaǧy energetika salasyn damytu bolsa, onyŋ ışınde Qazaqstan üşın Kaspii qūbyr konsorsiumy mäselesın retteu de maŋyzdy ekenı anyq. Sondyqtan kün tärtıbınen ol mäsele de tüspes.
Financial Times bolsa qūbyrdaǧy zaqymdanu Reseidıŋ qolymen jasaldy degen pıkırde. Sebebı atalmyş qūbyr arqyly mūnai satatyn Batystyq kompaniialar zaqymdanu aimaǧyna bara almaǧan, Resei bilıgı rūqsat etpeptı. Demek, Resei qūbyrdy özı qalaǧan sätte aşyp, özı qalaǧan sätte jabady degen söz. Būl reseilık yqpaldy azaitqysy keletın Qazaqstan üşın oilanarlyq mäsele boluy tiıs.
Nauryzdyŋ basynda Reseidıŋ Novorossiisk maŋynda dauyl bolyp, qūbyrǧa zaqym kelgenı aityldy. Zaqymdanǧan qūbyrda jöndeu jūmystaryn jürgızu üşın ekı aiǧa juyq uaqyt ketetını aityldy. Alaida sarapşylar qūbyrdyŋ dauyldan zaqymdanuy ekıtalai degen oida. Sebebı būǧan deiın sansyz dauyldy körgen qūbyr Resei men Ukraina arasynda soǧys bastalǧan sätte zaqymdanuy da küdık ūialatady. Mamandar diversiia nūsqasyn da oidan şyǧaryp tastau kerek degen pıkırde. "Būl jerde qūbyr arqyly qysym jasau saiasaty da boluy mümkın" degen joramaldar bar. Qazaqstan basqa joldy ızdeude. Sarapşylar 16,5 mln tonna mūnaidy Atyrau-Samara qūbyry arqyly tasymaldauǧa bolady deidı, alaida būl KMQ arqyly tasymaldanatyn barlyq mūnaidyŋ üşten bırın ǧana qūraidy. Qazaqstannyŋ energetika ministrlıgı ökılderı apta soŋynda Reseige ıskerlık saparmen barmaq. Basty taqyryp ekı el arasyndaǧy energetika salasyn damytu bolsa, onyŋ ışınde Qazaqstan üşın Kaspii qūbyr konsorsiumy mäselesın retteu de maŋyzdy ekenı anyq. Sondyqtan kün tärtıbınen ol mäsele de tüspes.
Financial Times bolsa qūbyrdaǧy zaqymdanu Reseidıŋ qolymen jasaldy degen pıkırde. Sebebı atalmyş qūbyr arqyly mūnai satatyn Batystyq kompaniialar zaqymdanu aimaǧyna bara almaǧan, Resei bilıgı rūqsat etpeptı. Demek, Resei qūbyrdy özı qalaǧan sätte aşyp, özı qalaǧan sätte jabady degen söz. Būl reseilık yqpaldy azaitqysy keletın Qazaqstan üşın oilanarlyq mäsele boluy tiıs.
"Adyrna" ūlttyq portaly
