«Qūlaqtan kırıp boidy alar
Äsem änmen tättı küi.
Köŋılge türlı oi salar,
Ändı süiseŋ menşe süi...»
Men janymmen, jüregımmen ūnatatyn Abaidyŋ öleŋın taǧy eske tüsırgenım beker emes. Osyndaǧy «Köŋılge türlı oi salar» öleŋ jolynda ülken qūpiia, aşylmaǧan syr jatyr. Älemge äigılı matematik David Gilberttıŋ şeşılmegen sūraqtary siiaqty, köŋıldegı oi är pendenıŋ öz qūpiiasy, syry, syr-sandyǧy. Sondyqtan da "Är källada bır qiial" degen mätel bar ekenı taǧy ras... Men de köp källänıŋ bırımın. Qiial degen bızdıŋ auylda da jetıp artylady.
Meirambektıŋ änın jūmys ıstep otyrǧanda, jol jürgende, qolym bosaǧanda da, jaiau jürıp qydyrǧanda da, maşinada da tyŋdai beremın. Jäne ony tyŋdaudan jalyqqan emespın. Būl jalǧyz men emes, Qadyr kökem aitpaqşy «Naǧyz qazaq qazaq emes, Naǧyz qazaq dombyra» dep bızdıŋ ūlttyq aspapty ūǧatyndar da "Boztorǧaidyŋ" oryndauşysyn da jaqsy köredı..
Meirambek aitqan änderdıŋ muzykalyq iırımderı, temp ritmı, yrǧaǧy qazaq elınıŋ mentalitetı, ömırı tıptı pälsafasy desek artyq emes. Bız de qazır Ūlttyq degen tırkes bar. Ūlttyq kıtaphana, ūlttyq teatr, ūlttyq orkestr, ūlttyq mūrajai t.t. Osy tūrǧyda men Meirambektıŋ dauysyn, ünın, onyŋ salǧan äuenın eşkımge ūqsamaityn tembrın Ūlttyq desem artyq bolmas.
Qazaq kinosynyŋ tarlandarynyŋ bırı Qanymbek Qasymbekovtı qazırgı oqyrman, körermen köp bıle bermes. Ötken ǧasyrdyn 70-80-90 jyldary Kanonyŋ esımı erekşe ystyq ta syily tūǧyn. Onyŋ alǧaşqy jūmysy "Şoq pen Şer" halyqaralyq Monte Karlo kinofestivalde bas bäigenı alǧan. Ataǧy jer jarǧan rejisser aǧamyz edı. Sol kısınıŋ «Qoştasqym kelmeidı" filmınde Meirambek alǧaş közge tüstı. Kino da än de bügıngı tılmen aitqanda «Hit» boldy. Kögıldır ekrannan osy filmdı asyǧa kütken jastardyŋ şet jaǧasyn körıp qaldym. Onyŋ üstıne būl äuendı Meirambek te ūmyta qoiǧan joq. Retı kelgende älı aitady..Älı künge toi jiynda jastardyŋ süiıp aitar äuenı osy - än. Avtory änşı, kompozitor Gollivudta Bolivud bop jürgen Marat Omarov. Filmnıŋ de rejisserdıŋ de tabysy akter Meirambektıŋ osy ändı aituy. Bozbalanyŋ boiyndaǧy tazalyq, albyrttyq, adaldyq, ūiaŋdyq, sezımtaldyq, sūlulyqqa ıŋkärlyq bärı-bärı osy äuende osy keiıpkerde bar. Film sonysymen qūndy, erekşelıgı de osynda jatyr.
Käusar būlaqtyŋ basyndaǧy möldır sudai tap-taza. Qystyŋ künı aiazda taudan aqqan tasqynyna tūnşyqqan asau özennıŋ qūlaǧanyndaǧy atylyp baryp qatyp qalǧan monşaq mūzyndai...
Meirambektı önerge baulyǧan tūsauyn kesıp topqa qosqan Altekeŋ... Altynbek Qorazbaev qazaq önerınde orny bar, örnegı bar özındık qol taŋbasy özgelerge ūqsamaityn sazger - Sardar. Ol kısınıŋ simfoniia jazǧanyn estısem de esımde joq... Bıraq, Sarkökemnıŋ "Saǧyndym Almatymdy" änı är qazaqtyŋ janynda, är änşınıŋ jüregınde ekenı ras.
Toǧyzǧa tolmaǧan oiyn balasyn Jambyldaǧy filormoniia direktoryna mūǧalım apaiy alyp keldı. Altekeŋ ony tyŋdaǧan... Tyŋdaǧan da däl tanyǧan... «Būlaq körseŋ közın aş». Būl mätel Qorazbaevtyŋ bolmysy ömırlık qaǧidasy, kredosy.
Irgedegı Glinka atyndaǧy muzykalyq kolledjge Meirambektı alyp bardy. Qas qylǧandai Qazaqstandaǧy qalada dombyra klasy joq eken. Jambyl qalasynda Jambyl tartqan aspap bolmai şyqty... Abyrjityn Altynbek emes... Balany qobyzǧa berdı. Meirambek osylai Öner öŋırıne alǧaş qadam basty. Keiın Konservatoriiaǧa artynan Öner akademiiasyna auysty.
Menıŋ ol kezde Qazaq Memlekettık Teatr jäne Kino institutynda iaǧni Öner akademiiasynda rektor kezım. Alyp-ūşyp Altekeŋ kelgen. Qaşanda ot ala kelgen kısıdei asyǧys. Osylai da osylai... «Bır balam bar, jaqsy änşı, tamaşa küişı. Osy bala Konservatoriiada qor bop jür. Sol balany osy İnstututqa alsaŋ» dep qolqa saldy. Ol kezde Qorazbaev kökemmen tyǧyz aralaspasaq ta syilastyǧym bar. Aldym. Meirambektıŋ Öner akademiiasynda oquyna osylai sep bolǧanym bar-dy...
Ǧajaiyp äuen küisandyqtan qūlai tüsken... Jinaqy da janǧa jaqyn... Jaǧalauǧa qaita-qaita soǧylǧan tolqyn tärızdı. Bolmasa Medeudıŋ sonau töbesındegı baspaldaqtyŋ basynan tömen qarai jügırgen qymbatyna, qimasyna qūlai tüsken arudyŋ ardasyna asyqqany sekıldı... oinaqy da erke... Jelmen jarysqan aqşyl tüstı köilektıŋ qysqa etegı bır aşylyp bır qymsynyp jarq etkenı siiaqty...
«Qosamyn änge atyŋdy
Tosamyn är hatyŋdy
Saǧyndym alma baǧyn
Araily Almatymdy..
Saǧyndym aqqu ündı
Saǧyndym aq gülımdı
Almatym syiladyŋ sen
Şabytty şattyǧymdy»
Ǧaşyq jannyŋ alysta jürgen arman qyzǧa arnauy. Tynyştyǧyn talqan etıp, tün ūiqysyn ūrlaǧan Almatynyŋ özı emes, onyŋ appaq qyzyna arnalǧan äsem äuenı...
Meirambek būl ändı jalǧyz emes, «Muzartpen» aitady... Qasyndaǧy Kenjebek pen Säken serıktesı sekıldı...
Bır zamanda däl osyndai ändı bükıl Keŋes elı tügel aitqan. Ol Solovev Sedoidyŋ änı "Podmoskovnye vechera" bolatyn. Būl äuende erekşe... Tüŋgı keşte baq ışınde qol ūstasqan ülken şahar Mäskeudegı ǧaşyq jandardyŋ äuezı, änı... Tura solai... Bır mätınde Moskva bır äuende Almaty...
Talai-talai ǧaşyqtardyŋ äsırese arulardyŋ boiyndaǧy ūiaŋdyq, ūialşaqtyq, ürkektık, tazalyq, tärbielık joǧalmaǧan jaqsy kezde tuǧan än...
Meirambek trioda aitsa da joǧalmaidy... kerısınşe erek... Tyŋdarman sol üşın de süiıktısın kütedı, ızdeidı... asyǧady.. alyp ūşady... Meirambek bala kezınen ülken-ülken tūlǧalardy körıp qaldy. Tūlpar bolar qūlynşaq säigülıkpen bır jürer... Meirambek Nūrǧisa kökesın kördı... Batasyn aldy... Qazaqtyŋ düldül aqyn talantty änşılerımen aralas qūralas boldy... Şamasy kelgenşe aǧalaryna qamqor bop qastarynan tabyldy.
«Kök şyqqanǧa bır quanyp,
Şöp şyqqanǧa bır quanyp.
Ömır öttı au zyrǧyp aǧyp, zyrǧyp aǧyp...
Sarǧaldaqqa bır quanyp,
Qyzǧaldaqqa bır quanyp,
Ömır öttı au zyrǧyp aǧyp..,»
Talantty aqyn ömırdıŋ qyzyǧy men şyjyǧyn qatar tatqan Esenkūl Jaqypbektıŋ öleŋı... Adam - ǧūmyr uaqyttyŋ kelte ekenın moiyndaǧan, bas igen şarasyzdan şarq ūryp maŋaiynan qarmanatyn tal tappaǧan aqynnyŋ küizelısı, köŋılı... köŋıl küiı... mazasy men azasy... Ömırdıŋ mänı men maǧynasyn ızdegen Qorqyt baba ıspettı mūŋaiady...
Meirambektıŋ dauysy, ünı, tolǧanuy, tolquy, tebırenıs tolǧauy är pendege oi salady. Myna qysqa ǧūmyrda jyltyraǧan zat emes... dorbalaǧan aqşa emes... Adam üşın eŋ keregı Syilastyq pen Mahabbat ekenın emeurınmen meŋzeidı... Būl äuende Saǧynyş bar.., Alaŋsyz ötken ketken jastyǧyna degen nostalgiia jatyr...Per Giunttıŋ Solveig salǧan sazyndai äuez bar. Meirambek är tyŋdarmannyŋ qasyna kep qūşaqtap bauyryna basqandai ünsız-tünsız melşiıp myna äuez bıtpeiınşe qozǧalǧyŋ kelmeidı... Jo-joq... Kerısınşe būl äuen bıtpese deisıŋ. Qoŋyr äuen sazyna batyp oiaŋǧyŋ joq... Qūddy sonau säbi şaqtan anaŋ salǧan jai ǧana besık jyry ıspettı. Sondyqtan da Meirambektı Elı jaqsy köredı, syilaidy, töbesıne köteredı.
«Kök aspannan bara jatyr,
Ömırımnıŋ jūldyzy aǧyp.
Jetem degen armany joq,
Bara jatyr jūldyz aǧyp...»
Jo-joq... būl Pessimizm emes... kerısınşe filosofiialyq Optimizm. Sol üşınde myna qysqa ǧūmyrda adam üşın maŋyzdysy keregı - maŋaiyŋa Nūr şaşu, Jaqsylyq jasau...tanityn tanymaityn .. oida joqta jolyqqan tıptı japandaǧy kezdesken jalǧyz jandy quantu, qūşaqtau, bauyryŋa basu....Adam üşın odan basqa ne kerek?!
Meirambek otyz jyl boiy osylai än salyp jür.. Bügınde ne köp jūldyz köp... Keudesıne nan pısken de közderıne şaŋ tüsken de jeterlık... Al Meirambek özgeşe... Basqalarǧa ūqsamaidy…
«Dünie qyzyl jasyldy,
San ūrpaq saǧan bas ūrdy.
Tolqyn da tolqyn qazaqtyŋ,
Topyraq betın jasyrdy.
Ötkızıp qily ǧasyrdy,
Yrysyŋ jatqa şaşyldy.
Tau menen tasqa soqtym men,
Halqym dep ǧaziz basymdy...»
Būl qazaqtyŋ dül dül aqyny Qasymhan Begıman...Işı toly tolǧau men jyr..Däl keşegı Aqtamberdı, Şalkiız, Qojabergen, Jiembet, Dosmambet, Būhar jyraudyŋ jaŋǧyryǧy emes pe? Ūrpaǧyna öleŋnen şaşu şaşyp ,bolaşaqqa sälem aitqan Düldülderdıŋ bızge qaldyrǧan şaiyry osy eken au.... Bızdıŋ Qasymhan da jyraularǧa jyr qosqan... Ol endı basqa äŋgıme..
Keide maǧan Meirambek aŋyzdaǧy abyzdy eske tüsıredı...Jaqsy körgen jamaǧatyn ,süiıktı tyŋdarmanyn aiqailamai, baqyrmai-şaqyrmai qoŋyr äuen köŋıl äuezımen ūiyqtatyp emes - oiatyp jatqan ıspettı. Abyzdyq jasqa emes darynǧa tän ekenın eske taǧy tüsırgen...
Bala kezdegı bır körınıs jadymda qalypty. Alataudyŋ bauyrynda ataqty Asy jailauy bar. Jazda sonda malşylardyŋ toiy ötedı....Bäige men kökpar bolady.. Kiız üiler köbeiıp qyzyq künder Asyǧa tüneidı... Maŋaidaǧy el jūrt sonda asyǧady...
..Äkem ekeumız bır üige toqtaǧanbyz. Tünde keş jattyq. Taŋerteŋ tyŋqyldaǧan dombyra ünı oiatqan. Dalaǧa şyqsam üidegı ata eken. Keregege arqasyn tırep jai ǧana yŋyldap otyr. Qoŋyr dauysymen ūiyqtap jatqan nemeresın oiatqany eken. Dombyrasy bolmasa da talai äjelermen atalardyŋ ertegı aityp, kışkentaiyn ūiyqtatqanyn körgenım bar. Alaida nemeresın änmen oiatqan abyzdy körıp taŋ qalǧanym taǧy ras....
Taŋ sıbırlep atqanda şaŋyraqtan tüsken säule maŋaiyna jaryq tögedı...Üi ışı nūrlanyp janyŋ bır rahatqa bölenıp jata bergıŋ keledı.. Qandai ǧanibet...
Mıne taǧy qoŋyr äuen maŋaiǧa maŋyp aq säulege ūlasqan..Qazaqy än...Meirambektıŋ dauysy.. ūlttyq äuez..
Qoŋyr ün.. qoŋyr äuen..
