Şyraily Şymkenttıŋ şynary. Baqytyn baq qonyp, qydyr daryǧan kerım Qarataldan tauyp, tabiǧaty körkem, auasy saf, samaly saraiyŋdy aşatyn Tekelı şaharynda baiandy bolaşyǧynyŋ ırgesın qalady.
1968 jyly ordaly Oŋtüstıkte ömırge kelgen būrymdy - Aişagül Sandybaeva. Ol Jetısu jūrtynyŋ kelını. Taǧdyry täleiıne kielı topyraqqa taban tıreudı jazǧan sol kezdegı jas qyzdyŋ ömırgülı däl osy qart Qarataldyŋ boiynda bürşık jarǧan jaiy bar.
Tamyryn tereŋge jaiǧan ülken äulettıŋ ot anasy bügıngı jeŋıstı künınıŋ jemıstı nätijesıne qol jetkızuı üşın jastyǧyn sarp ettı. 1996 jyl Mahmūdtyŋ qyzy ömır aǧysymen otbasymen bırge kenşıler men eŋbekşı jūrttyŋ mekenıne ainalǧan Tekelı qalasyna qonys audarǧan. Tekelı qūşaǧyn aiqara aşqanymen qaryşty qadamyn bırden basqyzbady.
Olar qalaǧa köşıp kelgennen keiın attai 8 jyl özgenıŋ qolynda jūmys ıstedı. 10 jylǧa tarta uaqyt künkörıs qamymen jūmys talǧamai, eŋbekke aralasty. Būl uaqyt Aişagül Mahmūdqyzynyŋ jarqyn ömırınıŋ bastamasy edı. Ol osy kezeŋde keleşegıne kerek täjıribe men bılımdı, eptılık pen qaisarlyqty häm kemel käsıpkerge qajet qasiettı boiyna daryta bıldı. Ötken jyldar onyŋ qanatyn qataityp, öz aldyna jeke şyǧuyna mol mümkındık pen sara jol salyp berdı.
Jaŋa qonysqa kelıp, araǧa bıraz uaqyt salyp, baǧyttaryn özgertıp, jeke ıske qadam basyp, näsıbın käsıpten aiyrmaqqa belbuǧan olardyŋ tüpkılıktı şeşımderı tūtas ǧūmyrlaryn tübeigeilı özgertuge yqpal etken jaiy bar. Osylaişa, 2007 jyly Aişagül apai jūbaiy Säken aǧamen bırge tegeurındı ıske bet būrǧan edı.
Şymkent şahardyŋ sūluynyŋ mamandyǧy - aspaz. Otbasylyq käsıptıŋ negızı de tamaq önerkäsıbınen alysqa ūzamady. Tektı halyq, «as atasy - nan» dep bekerge aitpaǧan. Bızdıŋ bügıngı keiıpkerde altyn dännen şyǧatyn aq ūnnan näsıbın tabuǧa niet etken. «Nan bolsa, än bolady» degen baiyrǧynyŋ sözın däleldegen jandardyŋ sän men saltanatqa toly ǧūmyrynyŋ basty qūpiiasy da osy bır tüiır nananyŋ üzımınde jatyr.
Äuelde eskı naubaihananyŋ ornyn alyp öz aldaryna jeke ıs bastaǧan Aişagül apai, alǧaşqy jyldary az ǧana eŋbek küşımen qyzu jūmysqa kırısıp ketkenderın aitady.
«Osydan 15 jyl būryn naubaihana aşyp bastadyq. Şaǧyn ǧana jerdı sol kezde 6 million teŋgege satyp aldyq. Qarjat kölemıde az emes. Jartysy özımızdıŋ tırnektep jinaǧan aqşamyz bolsa, qalǧan bölıgın tanysymyzdan qaryzǧa alǧan edık. Bastapqy kezde bır nan tasuşy maşinamyzboldy. Eskı naubaihananyŋ ornyna käsıp bastaǧan soŋ sol jerde qalǧan būrynǧy qondyrǧylaryn paidalandyq. Bır kölık jürgızuşı men ekı nan pısıretın adamdy jūmysqa aldyq. Ol zamanda kündıgıne 400 bölke ǧana nan pısıretın edık»,-dep ötken künderdı esıne aldy.
Bır zamandary azǧantai ǧana önım şyǧarǧan naubaihana, qazırgı taŋda örısın keŋge jaiǧan. Bügınde mūndaǧy ystyq peşten täulıgıne 2000-3000 dana ekı türlı bölke nan, üş türlı külşe jäne özgede tättı toqaştardyŋ san türı şyǧarylady.
Jeke käsıpkerlıktıŋ atauy «Quanyş» dep atalady. Onysy köz quanyştary kenjetaiynyŋ atymen bailanysty qoiylǧany eken. Üiınıŋ erkesınıŋ atymen attas būl käsıpterı şyntuaityna kelgende öz quanyştaryna ainalyp otyr. Odan bölek, bırşama otbasynyŋ jan baǧuyna da sebepker boluda.
Äuelde 3-4 adam ǧana eŋbek etken naubaihanada bügınde jūmysşy sany artqan. Mūnda qazırgı kezde jalpy sany 15 adam tūraqty jūmyspen qamtylǧan. Olardyŋ aldy ülken käsıptıŋ örkendeuıne on jyldan astam uaqyt ülesterın qosyp jürgender.
Adal ıske şyn nietımen kırsken būl toptyŋ önımı tek Tekelıdegı düken sörelerınde ǧana saudalanbaidy. Sonymen qatar Taldyqorǧan qalasymen Syrymbet, Qaratal jäne Jetısu auyldaryndaǧy azyq-tülık dükenderıne jöneltıledı.
O, basta 5 tonna ūnmen ısterın jürgızgen Aişagül apai, qazırgı taŋda bır aiǧa 20 tonnadan artyq ūndy tūtynatyndaryn aitty. Nanǧa qajettı basty önım qūramyn arnaiy Şyǧys Qazaqstannan aldyrtady eken. Basty sebep- sapa. Aişagül Sandubaevanyŋ aituynşa, Şyǧystyŋ ūny Jetısudaǧy ūndardan qaraǧanda sapasy jaǧynan alda tūr.
Täŋırı tıleuın bergen Mahmūdqyzy bizneske salym salyp tūru kerek deidı. Onsyz, ısıŋ önbeidı degen pıkırde.
«15 jyl boldy osy uaqytqa deiın naubaihanadan tüsken tabystyŋ köp bölıgın özıne qūiyp otyramyz. Onsyz, nätije bolmaidy. Ünemı jetıldırıp otyru üşınde qarajat qajet. Osy tūsta, memlekettıŋ käsıpkerlerge arnalǧan qarjylyq qoldauy kömegın tigızedı»,- dep sözın sabaqtady.
Olar osydan üş jyl būryn «Damu» qory arqyly 5 mln teŋge nesie räsımdegen. Jyldyq tört paiyzdyq mölşerlememen alǧan aqşany şaşau şyǧarmai közdegen ıske maqsatty türde jūmsaǧan. Osynyŋ arqasynda keşegı näpäqasy bırşama artqan.
Bır ǧana salym biznestıŋ tasynyŋ örge domalauyna aitarlyqtai yqpal etpesı anyq. Mūnyny eskergen käsıpker taǧyda 5 million teŋgege nesienı zaŋdastyrǧan. Ol qarjynyŋ da bır tiyny özge ıske baǧyttalmastan öz arnasyna qūiylǧan. Odan bölekte, käsıpker jiǧan-tergenın üzdıksız naubaihana ısıne baǧyttaitynyn tılge tiek ettı.
Taŋnyŋ atysy keştıŋ batysy ystyq peştıŋ janynda jūmysşylarmen bırge bır kısıdei osy käsıptıŋ ystyǧyna küiıp, suyǧyna toŋǧan jan kez kelgen ıste adaldyq pen sapa bırınşı orynda boluy kerek deidı.
«Bizneste bäseke köp. Bızden basqada nan şyǧaratyn qanşama adamdar bar. Olardyŋ tasasynda qalyp qalmai öz jolymyzdy tauyp, tūraqty tūtynuşylar legın qalyptastyruda sapaly jūmystyŋ nätijesı ǧana järdem bere alady. Sol sebeptı är ıste sapa maŋyzdy»,-deidı käsıpker.
15 jyl ışınde köşten qalmai, käsıptıŋ arbasyn baǧytynan jaŋylmastan alǧa süirep keluınıŋde basty syry da osy bır adaldyq degen asyl qasiette jatyr. Ol jan tänımen özınıŋ jasaǧan ısın süidı, säikesınşe ardan attamady, qiianat jasamady. Sonyŋ arqasynda tabysqa jettı.
Özı aitqandai, käsıp arqyly abyroi men ataqqa da keneldı, bıraq adamdyqty esınen bır sätke şyǧarmady. Sodan bolsa kerek, bır äuletke emes, tūtas öŋırge syily.
Bır qolymen älemdı, ekınşı qolymen besıktı terbetken Aişagül apai bır ǧana käsıpen şektelmedı. Bespaspap jan bügıngı künde şaǧyn ashana men azyq-tülık dükenınıŋde jūmysyn jandandyryp otyr. Qazaq äielderıne tän tektılıktı ön boiyna syidyra bılgen ol erdıŋ jügın moinyna alsada, oşaq otyn söndırmedı.
Barlyǧyna bırdei ülgeruge tyrysty. Üş perzentın jetelei jürıp er jetkızdı. Bır jaǧynda käsıbı, ekınşı jaǧynda otbasy. Tarazynyŋ basyn teŋ ūstai aldy. Mūnysy qazaqtyŋ anasyna tän danalyq desek artyq aitqandyq emes.
Osylaişa, Jetısu jerınde Oŋtüstıktıŋ qyzynyŋ aiy oŋynan tudy. Onyŋ barlyǧy boiyndaǧy eptılık, qanyndaǧy tektılıktıŋ arqasy deuge tolyq negız bar. Ol bailyq dep kök qaǧazdyŋ soŋynan tübegeilı erıp ketpedı. Onyŋ bailyǧy –otbasy. Käsıbı tek ömırlık näsıbı edı.
Anar SABYROVA,
«Adyrna» ūlttyq portaly
