Kökşetauda 19 köşe men 2 saiabaq atauy qazaqşalandy

4034
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2022/09/c2e87b40-824b-4ea7-8a46-cc0684dda28a.jpeg
Bügın Kökşetau qalasynyŋ 19 köşesı men 2 saiabaǧy qazaqşalandy, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı.
Qala törınen Janatai batyr Aqanūlyna köşe berıldı.
Janatai batyr, qalmaq-joŋǧar şapqynşylyǧy kezınde qazaqtyŋ has batyrlary Qanjyǧaly Bögenbai, Qarakerei Qabanbai, Batyr Baiandardyŋ üzeŋgıles serıgı bolǧan. El basyna qauıp töngen qasırettı zamanda qaisar ruhymen, qaiyspas jıgerımen, qajyr-qairatymen er qorǧaǧan batyr. Janatai Aqanūly 1723 jyly būrynǧy Kökşetau oblysy Chistopole audany Talsai auylynyŋ tūsynda tuyp, 1819 jyly būrynǧy Kökşetau oblysy Aiyrtau audany, Orlovka auylynyŋ janynda jerlengen. Aqanūly Janatai batyr jaiynda jergılıktı aqyn-jazuşylar Estai Myrzahmetov, Köken Şäkeevter är kezde baspasöz betterınde maqalalar jazdy. Onyŋ erlıkterı men basynan ötkergen oqiǧalary «Kökşetau Pravdasy», «Kökşetau», «Būqpa!», «Arqa ajary» gazetterınde jaryq körgen. Sondai-aq, Janatai batyr turaly qazaqtyŋ zaŋǧar jazuşysy, klassik Mūhtar Maǧauin «Qazaq tarihynyŋ älıppesı» (Almaty – 2002, «Qaǧanat» baspasy) atty kıtabynda söz etedı. Ol jerde: «1753-1754 jyldarda Janatai, Qabanbai, Bögenbai, Kerei Jänıbek, Müiızdı Ötegen batyrlar bastaǧan qazaq qosyndary qysy, jazy demei äldeneşe ret Joŋǧardy şauyp qaitady», - delıngen. Taǧy da sol kıtapta: «XVIII ǧasyrdyŋ üşınşı şiregınde Dürbın-oiratty tozdyrǧan, Mänju-Sin basqynşylyǧyna qarsy qaitpai küresken, torǧauytty talqandaǧan, qyrǧyzdy Alataudan asyryp, özbek ämırşılıerın täubesıne tüsırgen, söitıp, jiyrma jyl boiǧy tynymsyz maidanda alaş ūranyn jaŋǧyrtyp, Abylai hanǧa üş jüzdıŋ tızgının ūstatqan, Qazaq ordasyn qaita kötergen, eŋ ataqty qolbasylar: Qarakerei Qabanbai, Äbılpeiız sūltan, Müiızdı Ötegen, Nūraly han, Qanjyǧaly Bögembai, eraly sūltan, Ädıl sūltan, Orys sūltan, Janatai, Baian, Malaisary, Oljabai, Kerei Jänıbek, Şapyraşty Nauryzbai, Aqtamberdı, Jäpek, Berdıqoja, Tıleuke, Saǧymbai, Qūleke, Jauǧaş, Dat, Kökjarly, Baraq, Qūlaşbek, Tūrsynbai, Narbota, Qojabergen...» dep qazaqtyŋ ūlt bolyp ūiysuyna ūiytqy bolǧan kıl saŋlaqtardy, ūlylarymyzdy tızıp şyǧady. Alaştyŋ maŋdaiyna bıtken asyl jazuşymyz Mūhtar Maǧauinnıŋ Janatai batyrdy bır kıtabynda ekı ret söz etuı tegın bolmasa kerek. Al, Änuar Älımjanovtyŋ «Gones» (Alma-Ata, «Jazuşy» 1978 j) kıtabynda Janatai batyrdyŋ erlıgı, batyrlyǧy jaily köp jazylǧan. Sonymen qatar, jerles jazuşymyz, bükıl qazaqtyŋ joǧyn joqtap, jyrtysyn jyrtyp, tarihyn tügendegen «Kökşpendıler» trilogiiasynyŋ avtory Iliia Esenberlin de «Jantalas» romanynda Janatai batyr jaily aitady. (Almaty, «Jazuşy» 1976 j)
Pıkırler