Búginde óz ıdeıalaryn kásipke aınaldyryp, orta bıznestiń damýyna úles qosatyn jastardyń sany kún sanap ósýde. Memleket tarapynan jastardyń bıznes jobalaryn qoldaýǵa kóptegen baǵdarlamalar ashylýda. Qaıtarymsyz granttar bólinýde. Jas kásipker, «Cinderella» ózine-ózi qyzmet kórsetý kir jýý jelisiniń negizin qalaýshy Abylaı Qasqabaev "Bıznestiń jol kartasy-2025" memlekettik baǵdarlamasy aıasynda óz isin damytýǵa Astana qalasy ákimdiginen grant alǵandardyń biri.
Baǵdarlamanyń maqsaty - óńirlik kásipkerliktiń turaqty jáne teńgerimdi ósýin qamtamasyz etý, sondaı-aq bar jumys oryndaryn saqtaý jáne jańa turaqty jumys oryndaryn qurý. Búginde osy grant ıegeri Abylaı, kásibiniń jemisin kórip otyr. Ol stýdenttik jataqhanalarda kir jýǵysh mashınalardy ornatý jobasy qaıdan bastalǵany týraly Adyrna tilshisine suhbat berdi.
- Abylaı, joba ıdeıasy qalaı paıda boldy? Qalaı bastap kettińizder?
- Birneshe jyl buryn men Qaraǵandyda turyp, plastık qubyrlar shyǵaratyn kompanııada jumys istedim. Jumys qyzyqty boldy, biraq men óz isimdi ashqym keldi. Dostarmen dostyq áńgime barysynda, kenetten Amerıkadaǵydaı kez-kelgen adam zattardy jýýǵa bolatyn kir jýatyn bólmeni ashý ıdeıasy paıda boldy. Biz aqparat izdep, naryqty zertteı bastadyq. Árıne, kásibı jabdyqtary bar qurǵaq tazalaǵyshtardan kóptegen usynystar boldy. Nátıjesinde olar ózderi úshin qol jetimdi jáne ońtaıly sheshim tapty. Sodan keıin biz jabdyqtar satyp aldyq. Alǵashqy kir jýǵysh mashınany satyp alǵannan keıin, qondyrǵylar úshin oryn izdeı bastadyq. Osylaısha, stýdenttik úıler eń tıimdi oryndar bolyp sanalatyny belgili boldy. Bir qalalyq kolledjdiń basshylyǵy bizge qoldaý bildirýge kelisti. Biraz ýaqyttan keıin biz mashınalardy ózimiz shyǵarýǵa sheshim qabyldadyq, korpýsty jasadyq.
- Óndiristi qalaı ońtaılandyrdyńyz?
- Biz jobanyń bir jaqty tártipte ǵana emes, tıimdi bolýyna umtylamyz. Bizdiń maqsatymyz - qoǵam men memleket úshin paıdaly bolý. Bizde ózara tıimdi yntymaqtastyq bar. Jyl saıyn ýnıversıtetter jabdyqty satyp alýǵa, amortızaııaǵa, jóndeý jumystaryna shyǵyndardy eskerýge bıýdjet salýy kerek. Biz osy máselelerdi sheshemiz, jaldaý aqysy men kommýnaldyq qyzmetterdi jabamyz, avtomatıka usynamyz, onyń ornyna stýdentterden az aqy alamyz. Bul elektr energııasy men aqshany únemdeý turǵysynan ekonomıkalyq jaǵynan tıimdi. Bizdiń kompanııamyzdyń kóptegen adamdary aýtsorsıngte jumys isteıdi: esepshi, elektrık, santehnık, ınjener jáne baǵdarlamashy. Aldaǵy ýaqytta kadr quramyn ulǵaıtýdy josparlap otyrmyz.
- Nelikten siz grant alý baıqaýyna qatysýǵa sheshim qabyldadyńyz?
- Men baıqaýǵa qatysýǵa sheshim qabyldadym, óıtkeni odan ári damý úshin qarajat qajet boldy. Búgingi kúnge deıin bizdiń kompanııa nesıe alǵan joq. Biz bıznesti óz qarajatymyz esebinen júrgizdik. Bir jaǵynan, bul chellendj boldy. Biz óz jobamyzdyń paıda ákeletinin jáne tıimdiligin kórsete alatyndyǵyn dáleldegimiz keldi. Memlekettik grant bizge jabdyqty jaqsartýǵa kómektesti. Biz jergilikti kir jýǵysh mashınalardy jınaý týraly oıladyq. Bıznesti óz betińizshe damytý úshin sizge kóp aqsha jumsaý kerek, ınjenerler men baǵdarlamashylarǵa tóleý kerek. Qazaqstandyq naryq shaǵyn. Keıde bizge memlekettik mekemelermen kelisý ońaı emes, durys adamǵa jetý jáne jobanyń mańyzdylyǵy men mańyzdylyǵyn túsindirý árdaıym múmkin emes. Biz uqsas taýashada damyp kele jatqan sheteldik kompanııany taptyq. Ol bizge jumys proesin onlaın formatta tolyq rejımde kórýge múmkindik berdi. Eger klıentter úshin paıda týraly aıtatyn bolsaq, onda olar úshin yńǵaıly jáne túsinikti tólem júıesi qarastyrylǵan. Kez-kelgen adam QR kodyn skanerlep, kir jýý bólmesindegi jumys proesin baqylaı alady. Jańa tehnologııalar stýdentti belgili bir ýaqyt aralyǵynda kir jýǵysh mashınanyń bos nemese bos emes ekendigi týraly habardar etedi. Paıdalanýshylar úshin qyzmetterdi kez kelgen yńǵaıly tásilmen tóleýge múmkindik bar. Aıta keteıik, karantın kezinde barlyq oqý oryndary jabyldy. Biz kir jýǵysh mashınalardy jataqhanalarǵa aparyp, jańa baǵyt ashtyq.
- Kásipkerler memleket tarapynan qandaı qoldaý ala alady?
- Qazaqstanda búginde jastar bastamalary belsendi qoldaý tabýda. Jańadan kelgen kásipkerler paıdaly bıznesti nólden bastaı alady. Bizge tegin býhgalterlik jáne zańgerlik qyzmetter men mamandardyń keńesteri usynylady. Jalpy, Astanada halyqty jumyspen qamtý jáne tabysty mansap qurý turǵysynan jańa múmkindikter paıda bolýda. Biz ýaqytpen birge júrýge tyrysamyz. Munda kásipkerlik qyzmetpen aınalysqysy keletin adamdar kóp. Shaǵyn kompanııalardyń iri kásiporyndarǵa aınalǵandyǵy týraly kóptegen mysaldar keltirýge bolady.
- Óz kásibin ashýǵa qorqatyn adamdarǵa qandaı keńes berer edińiz?
- Keńes beretindeı ózimdi úlken kásipker dep sanamaımyn. Biraq, táýekelge bel býyp, óz isin bastap ketý kerek. Qınalyp, ózine unamaıtyn jumysta júrgennen góri, az bolsa da óz-ózińe jumys istegen durys. Eń bastysy, bastaǵan isti aıaǵyna deıin aparý kerek. Esh qıyndyqtan qoryqpaı, alǵa júrý. Qorqynyshtar ártúrli bolady. Bir kúndik pe, úzaq merzimdik pe? Ony jeńe bilý kerek. Bızneste batyldyq, qaısarlyq kerek.
- Kir jýýǵa keletin klıentter tarapynan qıynshylyqtar týsa, ony qalaı sheshesizder?
- Kir jýýǵa kelgen klıentter tarapynan ártúrli qıyndyqtar bolady. Bugingi kúni de bolyp turady. Ýaqyt óte kele biz ondaı qıyndyqtardy sheshý joldaryn taba bildik. Buryn men úshin bql úlken qıyndyq bolatyn. Qazir biz ony jumystyń bir proesi retinde qabyldaımyz. Bizge úlken tájirıbe beretin jaǵdaılar. Onyń bolyp turǵany durys dep sanaımyn. Ol adamdy shyńdaıdy, óz isiniń sheberi etedi. Mysaly, 2-3 jyl buryn úlken problema bolyp kórinetin zattardy búginde ońaı sheshe salamyz. Qaı salada bolmasyn tutynýshylarmen jumys isteý ońaı emes. Isti bastaǵan soń, barlyǵyna kóný kerek dep sanaımyn.
- Kásibińizge tabys tileımiz, suhbatyńyzǵa rahmet!
