Bügınde öz ideialaryn käsıpke ainaldyryp, orta biznestıŋ damuyna üles qosatyn jastardyŋ sany kün sanap ösude. Memleket tarapynan jastardyŋ biznes jobalaryn qoldauǧa köptegen baǧdarlamalar aşyluda. Qaitarymsyz granttar bölınude. Jas käsıpker, «Cinderella» özıne-özı qyzmet körsetu kır juu jelısınıŋ negızın qalauşy Abylai Qasqabaev "Biznestıŋ jol kartasy-2025" memlekettık baǧdarlamasy aiasynda öz ısın damytuǧa Astana qalasy äkımdıgınen grant alǧandardyŋ bırı.
Baǧdarlamanyŋ maqsaty - öŋırlık käsıpkerlıktıŋ tūraqty jäne teŋgerımdı ösuın qamtamasyz etu, sondai-aq bar jūmys oryndaryn saqtau jäne jaŋa tūraqty jūmys oryndaryn qūru. Bügınde osy grant iegerı Abylai, käsıbınıŋ jemısın körıp otyr. Ol studenttık jataqhanalarda kır juǧyş maşinalardy ornatu jobasy qaidan bastalǧany turaly Adyrna tılşısıne sūhbat berdı.
- Abylai, joba ideiasy qalai paida boldy? Qalai bastap kettıŋızder?
- Bırneşe jyl būryn men Qaraǧandyda tūryp, plastik qūbyrlar şyǧaratyn kompaniiada jūmys ıstedım. Jūmys qyzyqty boldy, bıraq men öz ısımdı aşqym keldı. Dostarmen dostyq äŋgıme barysynda, kenetten Amerikadaǧydai kez-kelgen adam zattardy juuǧa bolatyn kır juatyn bölmenı aşu ideiasy paida boldy. Bız aqparat ızdep, naryqty zerttei bastadyq. Ärine, käsıbi jabdyqtary bar qūrǧaq tazalaǧyştardan köptegen ūsynystar boldy. Nätijesınde olar özderı üşın qol jetımdı jäne oŋtaily şeşım tapty. Sodan keiın bız jabdyqtar satyp aldyq. Alǧaşqy kır juǧyş maşinany satyp alǧannan keiın, qondyrǧylar üşın oryn ızdei bastadyq. Osylaişa, studenttık üiler eŋ tiımdı oryndar bolyp sanalatyny belgılı boldy. Bır qalalyq kolledjdıŋ basşylyǧy bızge qoldau bıldıruge kelıstı. Bıraz uaqyttan keiın bız maşinalardy özımız şyǧaruǧa şeşım qabyldadyq, korpusty jasadyq.
- Öndırıstı qalai oŋtailandyrdyŋyz?
- Bız jobanyŋ bır jaqty tärtıpte ǧana emes, tiımdı boluyna ūmtylamyz. Bızdıŋ maqsatymyz - qoǧam men memleket üşın paidaly bolu. Bızde özara tiımdı yntymaqtastyq bar. Jyl saiyn universitetter jabdyqty satyp aluǧa, amortizasiiaǧa, jöndeu jūmystaryna şyǧyndardy eskeruge biudjet saluy kerek. Bız osy mäselelerdı şeşemız, jaldau aqysy men kommunaldyq qyzmetterdı jabamyz, avtomatika ūsynamyz, onyŋ ornyna studentterden az aqy alamyz. Būl elektr energiiasy men aqşany ünemdeu tūrǧysynan ekonomikalyq jaǧynan tiımdı. Bızdıŋ kompaniiamyzdyŋ köptegen adamdary autsorsingte jūmys ısteidı: esepşı, elektrik, santehnik, injener jäne baǧdarlamaşy. Aldaǧy uaqytta kadr qūramyn ūlǧaitudy josparlap otyrmyz.
- Nelıkten sız grant alu baiqauyna qatysuǧa şeşım qabyldadyŋyz?
- Men baiqauǧa qatysuǧa şeşım qabyldadym, öitkenı odan ärı damu üşın qarajat qajet boldy. Bügıngı künge deiın bızdıŋ kompaniia nesie alǧan joq. Bız biznestı öz qarajatymyz esebınen jürgızdık. Bır jaǧynan, būl chellendj boldy. Bız öz jobamyzdyŋ paida äkeletının jäne tiımdılıgın körsete alatyndyǧyn däleldegımız keldı. Memlekettık grant bızge jabdyqty jaqsartuǧa kömektestı. Bız jergılıktı kır juǧyş maşinalardy jinau turaly oiladyq. Biznestı öz betıŋızşe damytu üşın sızge köp aqşa jūmsau kerek, injenerler men baǧdarlamaşylarǧa töleu kerek. Qazaqstandyq naryq şaǧyn. Keide bızge memlekettık mekemelermen kelısu oŋai emes, dūrys adamǧa jetu jäne jobanyŋ maŋyzdylyǧy men maŋyzdylyǧyn tüsındıru ärdaiym mümkın emes. Bız ūqsas tauaşada damyp kele jatqan şeteldık kompaniiany taptyq. Ol bızge jūmys prosesın onlain formatta tolyq rejimde köruge mümkındık berdı. Eger klientter üşın paida turaly aitatyn bolsaq, onda olar üşın yŋǧaily jäne tüsınıktı tölem jüiesı qarastyrylǧan. Kez-kelgen adam QR kodyn skanerlep, kır juu bölmesındegı jūmys prosesın baqylai alady. Jaŋa tehnologiialar studenttı belgılı bır uaqyt aralyǧynda kır juǧyş maşinanyŋ bos nemese bos emes ekendıgı turaly habardar etedı. Paidalanuşylar üşın qyzmetterdı kez kelgen yŋǧaily täsılmen töleuge mümkındık bar. Aita keteiık, karantin kezınde barlyq oqu oryndary jabyldy. Bız kır juǧyş maşinalardy jataqhanalarǧa aparyp, jaŋa baǧyt aştyq.
- Käsıpkerler memleket tarapynan qandai qoldau ala alady?
- Qazaqstanda bügınde jastar bastamalary belsendı qoldau tabuda. Jaŋadan kelgen käsıpkerler paidaly biznestı nölden bastai alady. Bızge tegın buhgalterlık jäne zaŋgerlık qyzmetter men mamandardyŋ keŋesterı ūsynylady. Jalpy, Astanada halyqty jūmyspen qamtu jäne tabysty mansap qūru tūrǧysynan jaŋa mümkındıkter paida boluda. Bız uaqytpen bırge jüruge tyrysamyz. Mūnda käsıpkerlık qyzmetpen ainalysqysy keletın adamdar köp. Şaǧyn kompaniialardyŋ ırı käsıporyndarǧa ainalǧandyǧy turaly köptegen mysaldar keltıruge bolady.
- Öz käsıbın aşuǧa qorqatyn adamdarǧa qandai keŋes berer edıŋız?
- Keŋes beretındei özımdı ülken käsıpker dep sanamaimyn. Bıraq, täuekelge bel buyp, öz ısın bastap ketu kerek. Qinalyp, özıne ūnamaityn jūmysta jürgennen görı, az bolsa da öz-özıŋe jūmys ıstegen dūrys. Eŋ bastysy, bastaǧan ıstı aiaǧyna deiın aparu kerek. Eş qiyndyqtan qoryqpai, alǧa jüru. Qorqynyştar ärtürlı bolady. Bır kündık pe, üzaq merzımdık pe? Ony jeŋe bılu kerek. Bizneste batyldyq, qaisarlyq kerek.
- Kır juuǧa keletın klientter tarapynan qiynşylyqtar tusa, ony qalai şeşesızder?
- Kır juuǧa kelgen klientter tarapynan ärtürlı qiyndyqtar bolady. Būgıngı künı de bolyp tūrady. Uaqyt öte kele bız ondai qiyndyqtardy şeşu joldaryn taba bıldık. Būryn men üşın bql ülken qiyndyq bolatyn. Qazır bız ony jūmystyŋ bır prosesı retınde qabyldaimyz. Bızge ülken täjıribe beretın jaǧdailar. Onyŋ bolyp tūrǧany dūrys dep sanaimyn. Ol adamdy şyŋdaidy, öz ısınıŋ şeberı etedı. Mysaly, 2-3 jyl būryn ülken problema bolyp körınetın zattardy bügınde oŋai şeşe salamyz. Qai salada bolmasyn tūtynuşylarmen jūmys ısteu oŋai emes. Istı bastaǧan soŋ, barlyǧyna könu kerek dep sanaimyn. - Käsıbıŋızge tabys tıleimız, sūhbatyŋyzǧa rahmet!
